NOT: Doğu Trakya’daki düşman kuvvetlerine karşı bir cephe açılmamıştır.Çünkü boğazların İngilizlerin kontrolünde olmasından dolayı bölgeye yardım gönderilmemiştir. ( Anadolu ile Trakya arasında tampon bölge olması )
BATI CEPHESİ
1. Milli mücadelenin kader cephesidir.
2. Batı cephesi izmirin işgaliyle açıldı.
3. Batı cephesinin örgütsel yapısı Balıkesir ve Alaşehir kongrelerinde oluştu.
4. Milli mücadele döneminde Batı cephesinde düzenli orduya geçiş Sivas kongresinde Ali Fuat Paşanın batı cephesine atamasıyla başladı
5. Ali Fuat Paşanın Gediz muharebelerinde yenilmesiyle cephe komutanlığından alındı.Yerine cephe ikiye ayrılarak kuzey kanadına Albay İsmet İnönü Güney kanadına ise Refet Bele atandı.
ÇERKEZ ETHEM İSYANI
Sebebi
1.Düzenli orduya girmek istememesi.
2.Bölgeye atanan komutanların sözünü dinlememesi.
3.Milli mücadelenin başına geçmek istemesi.
4.İhtiyaçlarını zorla halktan karşılaması.
Sonuç
1. İnönü savaşı öncesi TBMM yi zor durumda bıraktı.
I. İNÖNÜ SAVAŞI (6-10 Ocak 1921)
Sebebi
1.Çerkez Ethem isyanından yunanlıların yaralanmak istemesi.
2.Düzemli ordunun güçlenmesini engellemek.
3.TBMM ye Sevr'i onaylatmak.
4.Milli mücadeleye son vermek.
5.Eskişehir’i alarak Anadolu demir yollarını kontrol etmek.
6.İngiltere’nin desteğinin devam etmesini sağlamak.
Sonuçları
1.Batı cephesindeki ilk askeri zaferdir.
2.TBMM nin otoritesi arttı.
3.TBMM ye güven arttı.
4.Milli birlik ve beraberlik sağlandı.
5.Kurtuluş umudu artarak katılımlar arttı.(Düzenli orduya)
6.TBMM nin uluslararası alanda saygınlığı arttı.
7.İçte ve dışta bazı gelişmeler yaşandı.
8.İsmet İnönü generalliğe yükseldi.
İçteki Gelişmeler
1.İstiklal Marşı kabul edildi.
2.1921 Anayasası kabul edildi.
Dıştaki Gelişmeler
1.Londra Konferansı toplandı.(İtilaf dev ile)
2.Moskova Antlaşması imzalandı.(Rusya ile)
3.Afganistanla dostluk antlaşması yapıldı.
LONDRA KONFERANSI (23 ŞUBAT-12 MART 1921)
Zemin Hazırlayan Gelişmeler
1.Ermenilere karşı kazanılan zafer ( Gümrü antlaşması )
2.Gürcülere karşı kazanılan zafer ( Batum antlaşması )
3.Fransa’ya karşı kazanılan zafer (Güney cephesinde)
4.1. İnönü savaşının kazanılması.
5.Çerkez Ethem isyanının bastırılması
Toplanma Sebebi
1.İtilaf devletlerinin Anadolu hareketinin gücünü anlamaya başlaması
2. İtilaf Devletlerinin Sevri yumuşatarak kabul ettirmek istemesi
3.İtilaf devletleri arasındaki görüş ayrılığına son vermek.
4.Yunanlıların düştüğü durumdan kurtarmak için zaman kazanmak.
Konferansa Katılan Devletler
İngiltere ,Fransa,İtalya, İstanbul hükümeti ,Yunanistan ve TBMM
Konferansa Çağrı
İtilaf devletleri TBMM yi doğrudan konferansa çağırmadı.
Çünkü;
1.TBMM nin resmen tanınmadığını göstermek
2.Türk milletinin geleceğini İstanbul hükümetiyle görüşmek istediği için çağrılmadı. ( İstanbul hükümetinin teslimiyetçi bir politika izlemesi )
NOT : TBMM nin doğrudan çağrılmazsa katılmayacağını duyurdu.Bunun üzerine İtalya aracılığında çağrıldı.
NOT : İstanbul hükümeti ile TBMM konferansa birlikte çağrıldı.
AMAÇ ; İki heyet arasındaki görüş ayrılığından yararlanmak.
Türk Heyetinin Tezi
1.Anadolu boşaltılacak.
2.Misak-ı milli tanınacak.
3.Kapitülasyonlar kaldırılacak.
İtilaf Heyetinin Tezi
1.İzmir Türklere verilecek ancak, şehirde yunan kuvvetleri olacak.
2.İzmir Hıristiyan bir Vali tarafından yönetilecek.Valiyi Birleşmiş Milletler yönetecek.
3.Doğu Trakya Yunanistan’a verilecek
4.Kapitülasyonlar devam edecek.
5.Türk ordusunun sayısı artacak.
6.Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurulacak.
TÜRK HEYETİNİN KONFERANSA KATILMAKLA ULAŞMAK İSTEDİĞİ AMAÇLAR
1. Misak-ı milliyi dünya kamuoyuna duyurmak.
2. TBMM nin barış yanlısı olduğunu göstermek.
3. TBMM nin hukuki varlığının tanınmasını sağlamak.
4. Düzenli ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için zaman kazanmak.
Önemi
1. İtilaf devletleri TBMM nin varlığını hukuken tanıdı.
2. TBMM ilk kez uluslar arası bir konferansa katıldı.
Sonuçları
1. Sevr gündeme geldiği için konferans amacına ulaşmadı.
2. Sevr Antlaşması tartışılmaya başladı.
3. İtilaf devletleri arasındaki görüş ayrılığı arttı.
4. TBMM Sevri tanımayınca yunanlılar savaşa kışkırtıldı.
5. TBMM heyeti İngiltere , Fransa ve İtalya ile ikili antlaşma yaptı.
6. Bu antlaşmalarda eşitlik ve ulusal egemenlik dikkate alınmadı.
7. Fransa ve italyaya ekonomik ayrıcalıklar verildi.
8. İngiltere’ye savaş tutsaklarını bırakmama hakları tanındı.
Olumlu Sonuçlar
- Tek olumlu sonuç Maltadaki Türk sürgünleri kurtarıldı.
MOSKOVA ANTLAŞMASI (16 MART 1921)
İtilaf devletleri Rusya’ya karşı Çünkü;
1. Rusya’nın I. Dünya savaşından çekilmesi.
2. Rusya’nın gizli antlaşmasının dünyaya açıklanması.
3. İtilaf Devletlerinin Bolşevik rejiminden korkması.
KURULAN İLŞKİDE RUSYANIN ÇIKARLARI
1. Bolşevik rejimini yerleştirmek için zaman kazanacak.
2. Güneyini güvenlik altına almak istemesi(Anadolu ,Boğazlar)
TBMM nin ÇIKARLARI
1. Uluslararası alanda Rusya’nın desteği alınacak.
2. Kurtuluş savaşı için gerekli lojistik destek sağlanacak.
3. Doğu cephesi güvenlik altına alınacak.
MOSKOVA ANTLAŞMASINA ZEMİN HAZIRLAYAN GELİŞMELER
1.Ermenilere karşı kazanılan zafer ( Gümrü antlaşması )
2.Gürcülere karşı kazanılan zafer ( Batum antlaşması )
3.Fransa’ya karşı kazanılan zafer (Güney cephesinde)
4.1. İnönü savaşının kazanılması.
5.Çerkez Ethem isyanının bastırılması
6. TBMM’ nin Londra konferansına katılması
7. TBMM ‘nin Avrupalı Devletlerle yakınlaşması
8. Mustafa Kemalin çalışmaları
NOT: Antlaşmanın başında "Milletler kendi geleceğine serbestçe karar verebilir" ilkesi yer alır.
YORUM: Ulusal bağımsızlığa önem verildiğini gösterir.
MADDELERİ
1. Bir tarafın tanımadığı bir antlaşmayı diğer bir taraf tanımayacak.
Yorum:
Rusya ilk kez Sevr Antlaşmasını reddetti( ilk kez bir Avrupalı devlet Servi reddetti )
2. Osmanlı devleti ile Çarlık Rusya arasında yapılan antlaşmalar geçersiz sayılacak.
Yorum:
İki devlettede rejim değiştiğini gösterir.
3. Sovyet Rusya misak-ı milliyi tanıyacak.
Yorum:
1.ilk kez bir Avrupa devleti Misak-ı milliyi tanıdı.
2.Doğu sınırımız kesinlik kazandı.
4. Rusya kapitülasyonları kaldırdığını kabul edecek.
Yorum:
İlk kez bir devlet kapitülasyonları kaldırdı.
5. TBMM ve Rusya askeri ,siyasi ve ekonomik alanda işbirliği yapacak.
Yorum:
1.Kurtuluş savaşı için gerekli lojistik destek sağlandı.
2.Uluslararası alanda birlikte hareket etme kararı alındı.
6. Ermenilerle yapılan Gümrü, Gürcülerle yapılan Batum Antlaşmaları Batumun Gürcistana verilmesi şartıyla kabul edilecek.
Yorum:
Misak-ı Milli de ilk kez taviz verildi.Çünkü;TBMM olağanüstü şartlarda verilmesi gerekliydi.Kurtulu savaşında gerekli yardımın alınması için şarttı.
Önemi
1. İlk kez büyük bir devlet TBMM yi tanıdı.
2. Eski düşman yeni dost oldu.
AFGANİSTANLA YAPILAN DOSTLUK ANTLAŞMASI(1 MART 1921)
Moskova’da yapılan dostluk antlaşmasına göre;
1.TBMM Afganistan’ın bağımsızlığını tanıyacak.
2.İki taraftan birine yapılan saldırıyı diğer taraf kendine yapılmış kabul edecek.
3.TBMM Afganistan’a kültürel destek verecek.
Önemi
- İlk kez bir doğulu Müslüman devlet TBMM yi tanıdı.
İSTİKLAL MARŞININ KABULU (12 MART 1921)
1.Ulusal bağımsızlığın sembolüdür.
2.TBMM nin ulusalcı bir karakter tanıdığını gösterir.
İKİNCİ İNÖNÜ SAVAŞI ( 23 mart-1 nisan 1921 )
Sebepleri.
1. I. İnönü savaşının öcünü almak.
2. TBMM ye sevri kabul ettirmek.
3. TBMM nin Londra konferansı kararlarını kabul etmemesi.
4. İtilaf devletlerinin Yunanlıları kışkırtması.
5. Milli mücadeleye son vermek.
6. Tren yollarının geçtiği Eskişehir ve Afyonun ele geçirilmek istenmesi
Sonuçları
1. 1. İnönü savaşının tesadüf olmadığı anlaşıldı.
2. Kurtuluş ümidi arttı.
3. İtilaf devletleri. arasındaki görüş ayrılığı arttı.
4. İtalya Anadolu’da işgal ettiği yerleri boşaltmaya başladı.
5. Fransa Zonguldak'ı boşalttı ve TBMM barış yapmaya hazırlandı.
6. İngiltere TBMM ile ilişki kurabilmek için maltadaki Türk sürgünleri serbest bıraktı.
7. İngiltere ve Yunanlıların politikaları eleştirmeye başladı.
8. İngiltere ve Yunanlılar TBMM gücünü kabul etti.
9. Mustafa Kemal burada;"Sizi orda yalnızca düşmanı değil milletin makus talihinide yendiniz " demiştir.
NOT: Aslıhanlar ve Dumlupınar savaşları (8-11 Nisan 1921)
Bazı komutanlar ( Refet Bele ) güneydeki Yunan kuvvetlerini atmak için taaruza geçti. Ancak başarısız oldu
Sonuçları
1. Düzenli ordunun taaruz gücüne ulaşmadığı anlaşıldı.
2. Refet Bele görevinden alındı.Batı cephesi komutanı İsmet Paşa oldu.
3. Malzeme ve asker kaybı yaşandı.
ESKİŞEHİR-KÜTAHYA SAVAŞI (10-24 TEMMUZ 1921)
Sebepleri
1. İnönü savaşlarının öcünü almak.
2. TBMM yi dağıtmak.
3. Sevri onaylatmak.
4. Düzenli ordunun güçlenmesini engellemek.
5. Stratejik noktaları ( Eskişhir, Afyon ) ele geçirmek
NOT: Mustafa Kemalin emriyle ordu Sakarya’nın doğusuna çekildi.
Çünkü;
1.Düzenli ordunun yok olmasını engellemek
2.Bölgenin güvenli olması
3.Düşmanı ana ikmal noktalarından uzaklaştırmak istenmesi
4.Zaman kazanarak ordunun ihtiyaçlarını karşılamak.
5. Düşmanla Ordumuz arasında doğal engeller koymak ( Sakarya nehri )
SONUÇLARI
1. İlk ve tek yenilgi alındı.
2. Anadolu’nun stratejik yerleri kaybedildi. (Eskişehir,Afyon,Kütahya)
3. Fransa anlaşma imzalamak isterken beklemeye geçti.
4. TBMM de sert tartışmalar yaşandı.
5. Milli mücadele için oluşan olumlu hava dağıtıldı.
6. Ordunun durumunu düzeltmek ve ihtiyaçlarını karşılamak için
- Başkomutanlık yasası,
- Tekalif-i milliye emirleri yayımlandı.
BAŞKOMTANLIK YASASI
1.TBMM de Mebuslar;
M. Kemalin başkomutan olması konusunda anlaştı.
-M. Kemal yanlıları; orduyu yalnızca Mustafa Kemal kurtarır.
-Muhalifler; savaş yenilgisini M. Kemale yükleyerek Mustafa Kemal’in ayağını kaydırmak istemesi
-M. Kemal meclisin bütün yetkilerini kendinde toplanması şartıyla kabul etti. Çünkü ;
-M. Kemal bu şartıyla; çabuk karar alıp uygulanmasını sağlamak istedi.
NOT: Başkomutanlık yasası ulusal egemenliğe ve anayasaya aykırıdır.
NOT:
1.Mustafa Kemal yasama yürütme ve yargı yetkilerine sahip oldu.
2.Mustafa Kemal askerlik görevine tekrardan döndü.
3. TBMM’nin yetkileri 3 aylık periyotlarla Mustafa Kemale devredildi.
4. 22 Temmuz 1922 de süresiz hale getirildi
5. Başkomutanlık Yasası Mustafa Kemal’in Cumhur başkanı olmasıyla yürürlükten kaldırıldı.
6. Olağanüstü şartlar oluştuğu için başkomutanlık yasası çıkarıldı.
TEKALİF-İ MİLLİYE EMİRLERİ
1.Ordunun ihtiyaçlarını karşılamak.
2.Ordunun savaş gücüne ulaşmasını sağlamak.
Maddeleri
1.Her il ve ilçede Tekalif-i Milliye komisyonu kurulacak.
NOT : Oluşacak komisyona halktanda 10 kişinin alınmasına karar verildi.Amaç Halkı Milli mücadeleye dahil ederek desteğini almak.Emirlerin yayınlanmasını sağlamak.
2.Her aile bir çift çamaşır, çorap ve çarık verecek.
3.Halkın elindeki yiyecek ve giyeceğin %40’ na bedeli sonra ödemek şartıyla el konacak.
4.Halk elindeki silah ve cephaneyi 3 gün içinde orduya teslim edecek.
5.Sahipsiz mallara el konacak.
6.Halkın elindeki taşıt ve binek hayvanların %20 sine bedeli sonra ödenmek şartıyla el konacak.
7.Halkın elindeki taşıtlar ayda 100 km orduya tahsis edilecek.
8.Teknik araçlara el konacak. ( Bakır , Batarya , Pil … )
9.Elinde mesleği olanlar orduya katılacak. Marangoz , Demirci , Nalbant… )
Sonuçlar
1.15 gün sonra Sakarya savaşı çıktığı için amacına ulaşmadı.Ancak büyük taaruzda faydası görüldü.
2.Ordunun ihtiyaçları karşılandı.
3.Emirlerin uygulanması için İstiklal mahkemeleri tekrar hayata geçirildi.
NOT: İstiklal Mahkemelerinin Yararları
1. TBMM nin otoritesi arttırıldı.
2. Asker kaçakları engellendi
3. Ayaklanmaların bastırılmasını sağlandı.
4. Devlet organlarına işlerlik kazandırdı.
5. İç güvenlik sağlandı.
SAKARYA MEYDAN SAVAŞI ( 23 AĞUS-13 EYLÜL 1921 )
Yapılan Hazırlıklar
1.Başkomutanlık yasası çıkarıldı.
2.Tekalif-i Milliye emirleri yayımlandı.
3.Orduya yeni birlikler katıldı.
4.Doğu ve Güney cephesindeki askerler bölgeye kaydırıldı.
SONUÇLARI
1.Yunanlılar taaruz gücünü kaybetti. Savunmaya geçti.
2.Türklerin son savunma savaşı oldu.Taaruza geçti. ( 1683 Viyana Kuşatmasından sonraki son savunma savaşı yapıldı. )
3.Türklerin kendi topraklarında yenilmeyeceği dünyaya gösterildi.
4.İtilaf devletlerinin Anadolu’yu paylaşma projesi iflas etti.
5.İtilaf devletleri arasında görüş ayrılığı arttı.
6.Fransa ve İtalya TBMM yaklaşınca İngiltere siyasi yalnızlığa itildi.
7.Yunanlıların tarihi emelleri sona erdi.
8.Fransa’yla Ankara antlaşması. Kafkas cumhuriyetleriyle , Kars Antlaşması , Ukrayna ile Dostluk antlaşması yapıldı.
9) itilaf devletleri ateşkes ve barış önerisinde bulundu.
10) İtalya Anadolu topraklarını terk etti
11) Mustafa kemale mareşallik ve gazilik ünvanları verildi
NOT: Sakarya Meydan Savaşı son savunma savaşı olması özelliğiyle tarihimizde Miryekefalon ve II. Kosova Savaşlarına benzer.
KARS ANTLAŞMASI ( 13 Ekim 1921 )
-Ermenistan
-Azerbaycan
-Gürcistan
-Rusya’nın isteğiyle Moskova antlaşmasından kalan bazı pürüzleri gidermek için Moskova antlaşmasının tekrarı özelliğini taşıyan Kars antlaşması imzalandı
Önemi
-Doğudaki sınırlarımız kesinlik kazandı
NOT : Türkiye’nin Doğu sınırı Gümrü Antlaşmasıyla çizildi Moskova Antlaşmasıyla belirlendi Kars Antlaşmasıyla kesinleşti.
-ANKARA ANTLAŞMASI ( 20 ekim 1921 )
-Fransa barış yapmak için bir heyeti Ankara’ya gönderdi.
TBMM’nin istekleri ;
-Yeni bir devlet kuruldu
-Servin reddi
-Misak-i milli’nin kabülü
-Kapitülasyonların kaldırılması kabul edilecek
Bunun üzerine Fransa Eskişehir Kütahya Savaşının kaybedilmesi üzerine barış görüşmelerine ara verdi
Maddeleri
1)İki taraf arasında savaş sone erecek
2)Fransa 2 ay içinde güney illerini terk edecek
3)İki taraf ele geçirdiği yerlerde genel af ilan edecek
4)Suriye topraklarında olmasına rağmen, caber kalesi Türk toprağı olarak kabul edilecek
5)İskenderun ve Hatay Fransa’ya verilecek ancak İskenderun ve Hatayda özel bir yönetim kurulacak .kültürel faaliyetlere karışılmayacak. resmi dili Türkçe olacak.
Sonuçları
1)ilk kez bir itilaf devleti misak-i milliyi tanıdı
2)TBMM Fransa mücadelesi sona erdi
3)Güney cephesi kapatılarak birlikler batıya kaldırıldı
4)Hatay dışında Türkiye Suriye sınırı çizildi
5)İtilaf bloğu parçalandı
6)Ermenilerin Kilikya bölgesindeki emelleri sona erdi
7)İngiltere Siyasi yalnızlığa itildi
8)Hatayın Fransa yönetimindeki Suriye’ye bırakılması misak-i milliye aykırıdır. ancak Hatay’ın anavatana katılmasına zemin hazırladı
Not: Mustafa Kamel’in “hattı mudafa yoktur, sattı mudafa vardır” sözü Sakarya savaşında söylemiştir.
İTİLAF DEV. ATEŞKES ÖNERİSİ
İtilaf dev. Silah zoruyla servi kabul ettiremeyeceklerini anlayınca diplomasi yoluyla kabul ettirmek istediler
itilaf dev . pariste toplandı ve Paris mükerratı ( kararlar) konusunda anlaştılar (22 mart 1922)
Ateşkes önerileri
- iki taraf arasında askersiz bir bölge oluşturulucak
- iki tarafta askeri hazırlık yapmayacak
- iki taraf birlikleri itilaf Devletleri Komisyonu tarafından denetlenecek
- ateşkes 3 ay sürecek ve barış yapılmazsa otomatik olarak kendini yenileyecek
ateşkese yunanlıların tepkisi ;
zor durumda kalan yunanlılar hemen kabul etti.
İtilaf dev amacı
1 TBMM’ nin savaş hazırlığı yapmasını engellemek
2 yunanlıları korumak ve zaman kazandırmak
3 barış söylentileriyle TBMM ordusunu gevşetmek
4 yumuşatılmış sevr’e zemin hazırlamak
TBMM’nin ateşkese tepkisi
TBMM ilk olarak barış yanlısı olduğunu göstermek için ateşkesi kabul etti
İtilaf . Komisyonlarının orduları denetlemesi bağımsızlığımıza aykırı olduğu için kabul edilmedi
TBMM anadolunun boşaltılması şartını ileri sürdü
itilaf devletlerinin Barış önerileri (26 mart 1922)
1 izmir ve Tekirdağ Türklere,Edirne ve Kırklareli Yunanistan’a verilecek
2 doğu Anadolu da bir ermeni devleti kurulacak
3 ordu sayısı 50.700’den 85.00 çıkarılacak
4 kapitülasyonlarda bazı değişiklikler yapılacak
5 İstanbul Ve boğazlar Türklere verilecek ancak barış yapılana kadar itilaf Devletleri burada kalacak
6 sevr’in ekonomik hükümlerinde TBMM lehine değişiklik yapılacak.
TBMM ‘nin tepkisi
- TBMM barış şartlarını reddetti çünkü
- ulusal bağımsızlığa ve egemenliğe aykırı
- misak-i milliye aykırı
-TBMM misak-i milliye göre hazırlanmış bir barış önerisinin kabülünü istedi ancak kabul edilmedi.
BÜYÜK TAARUZ (26-30 ağustos 1922)
Yapılan hazırlıklar
1. Memleketin bütün savaş gücü ordunun emrine verildi
2. İstanbul’daki İtilaf devletleri cephaneliğinden Kaçırılan mühimmatla ordu takviye edildi
3. Sovyet Rusya ve İtalya’dan silah satın alındı
Not: İlk üç maddeyle ordunun mühimmat ihtiyacı karşılanmak istendi
4. 14-50 arası genel seferberlik ilan edildi
5 .doğu ve güney cephe askerleri batıya kaldırıldı
6. Askere katılmak şartıyla genel af ilan edildi(askerler)
Not: 4,5 ve 6 . maddelerle ordunun insan ihtiyacı karşılanmak istendi
7. Türk ordusuna taarruz eğitimi verildi
Not: Ordunun eitimine önem verildi.
Türk ordusunun Taarruz planı
Türk ordusu düşman ordusunun yalnızca bir kanadına özellikle kanat dışına toplanarak yok etme savaşı yapılacak.
NOT: Kanat olarak afyon seçildi çünkü ;
1. Düşmanın taarruzu Eskişehir üzerinden beklemesi
2. Afyonun yunan kuvvetlerinin zayıf noktası olması
3. Düşmanın geride cephe oluşturmasına engel olacak bir noktada olması
4. Türk genel karargahına yakın olması
5. çabuk ve kesin sonuç almaya uygun olması
SONUÇ
1. Kurtuluş savaşı sona erdi
2 . Anadolu’daki yunan işgali sona erdi
3 . Milli mücadelenin askeri safhası bitti
4. Milli mücadelenin siyasi aşaması başladı
5 . Düşman TBMM’ye ateşkes teklif etti
6 . İngilizlerle savaş durumu ortaya çıktı
Not:”Ordularım ilk hedefimiz Akdeniz ileri” emri burada verildi
Mudanya ateşkes Antlaşması (11 ekim 1922)
-İngilizlerin Tutumu
İngiltere Başbakanı Lloyd George iktidarda kalabilmek için korumak için savaş devam kararı aldı.Ancak Fransa,İtalya ve sömürgelerinden ( Dominyonlarından ) destek alamayınca yalnız kaldı
-
TBMM tutumu
-
Misak-i milliyi gerçekleştirmek isteyen TBMM İngiltere İle bir savaş durumunda ; boğazların güvenli olmasını isteyen Rusya’nın savaşta TBMM yanında katılacağını duyurdu
Ateşkesin başlaması için TBMM şartı
TBMM Meriç ırmağına kadar doğu Trakya’nın boşaltılması şartıyla mudanyada bir ateşkesin yapılacağını duyurdu
MADDELERİ
1. Türk-Yunan kuvvetleri arasındaki savaş sona erecek
2. 15 gün içinde yunanlılar doğu Trakya’yı terk edecek.
3 . 30 gün içinde itilaf devletleri Doğu Trakya’yı teslim edecek
4 . Barış yapılana kadar doğu Trakya güvenliğini 8000 Türk jandarması sağlayacak
5. İstanbul ve boğazlar TBMM’ye verilecek ancak barış yapılana kadar itilaf Devletleri burada kalacak
NOT: Bu madde ile Osmanlı Devletinin hukuken sona erdiği anlaşıldı.
6. Barış yapılana kadar TBMM ordusu Çanakkale-İzmit hattını geçmeyecek
ÖNEMİ
1. askeri zaferlerin ilk ürünü elde edildi
2 . Doğu Trakya ve İstanbul Kan dökülmeden alındı
3. İngiliz Hükümetinde değişiklik yaşandı Lloyd George hükümeti istifa etti.
4 . İstanbul ve boğazların alınmasıyla Osmanlı hukuken sona erdi
5 Lozan barışına zemin hazırladı
6. İstanbul hükümetinde değişiklik yaşandı.Damat Ferit Hükümeti istifa etti Tevfik Paşa hükümeti kuruldu.
7. Milli mücadelede itilaf. Devletlerinin koşul ileri sürmediği ilk ve tek görüşmedir.
SALTANATIN KALDIRILMA ( 1 Kasım 1922 )
SEBEPLERİ
-
Saltanatın ulusal egemenliğe aykırı olması
-
Padişahın TBMM ve egemenliğe karşı olamsı
-
Padişahın TBMM karşı ayaklanmalar çıkarması
-
Milli mücadeleye karşı olması
Temel Sebep : Lozan barış görüşmelerine itilaf devletleri TBMM yanında İstanbul hükümetini de çağırması
SONUÇLARI
-
Osmanlı saltanatı resmen sona erdi.
-
Osmanlı askerinden Abdülmecit Efendi TBMM tarafından halife ilan edildi.
YORUM=İlk kez halifeyi TBMM belirledi.
-
Halifelik TBMM’ye bağlı dini bir kurum haline geldi.
NOT=TBMM’nin halifeyi seçme sebebi:
→İngiltere’nin halife Vahdettin’i kullanmasını engelledi.
→Halifelik kaldırılmadı. Çünkü ortam ve şartlar müsait değil.
3.TBMM tek yasal güç haline geldi.
4.Saltanatın kaldırılmasıyla Laikliğe geçişin ilk adımı atıldı.
5.Ulusal egemenliğe geçişin en önemli adımı atıldı.
6.Cumhuriyetin ilanına zemin hazırlandı.
7.İstanbul hükümeti resmen sona erdi.
8.İtilaf devletlerinin Lozan Konferansındaki planları suya düştü.
LOZAN ANTLAŞMASI (24 TEMMUZ 1922)
LOZAN KONFERANSI
TOPLANMA YERİ
İtilaf devleti, Lozan, TBMM İzmir’i istedi. Ancak uluslar arası antlaşma tarafsız bir ülkede toplanma gereğinden dolayı Lozan seçilir.
→TBMM heyet başkanı;
Mudanya’daki başarısı ve Kurtuluş Savaşında yaptığı çalışmalardan dolayı İsmet İNÖNÜ seçildi.
LOZAN KONFERANSINA KATILAN DEVLETLER
→ TOPLAYAN DEVLETLER =İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya
→TÜM GÖRÜŞLERE KATILAN DEVLETLER=TBMM, Yunanistan, ABD, Romanya, Yugoslavya
→BOĞAZLAR İÇİN KATILAN DEVLETLER =Sovyet Rusya, Bulgaristan
KONFERANSTA GÖRÜŞİLECEK KONULAR
-
Türk-Yunan sorunlarının çözülmesi,
-
Türk-Avrupa Devleti ilişkilerinin düzenlenmesi,
-
Misak-ı Millinin tanınması,
-
TBMM ulusal bağımsızlığını gerçekleştirmek,
-
Ermeni Yurdu (Azınlık Sorunu)
-
Sınırlar→ Kapitülasyonlar
-
Boğazlar→ Savaş Tazminatı
-
Dostları ilə paylaş: |