2-maruza Gidrodinamika asoslari Reja

Suyuqliq harakat turlari

Suyuqliq harakati Eyler usuli
Kenislikte elementar maydanshada harakat etib atirgan suyuqlikni kurib chiqamiz.

Eyler usulida suyuqliq ichida nuxtalar belgilanib qaralib atirgan maydanshaga qatirilib quyilgan buladi . Suyuqlik xarakatinde bu nuxtalar xarakat qilmaydi. qatirilgan koordinalari. vaqit ishida tezliklarning uzgarishi -nuxtada buladi. -nuxtada , -nuxtada , vakit ishinde , , tezlik maydanlari payda buladi. Eyler usuli buyicha tulik ag`im berilgen vaqit ishinde qozg`almas nuxtalarga nispiyli tezlik vektor kulami bilan ulshanadi.
Gidravlikada suyuqlik quzg`alisi uyrenilio`de Eyler usuli keng qullaniladi.

2. 
   Traektoriya. Aqim chizig`i. Elementar aqim nayshasi. Suyuqlikning tuliq aqimi
   

Traektoriya
Berilgan suyuqlik bulakshalarining vaqit oraliqinda basib o`tgan yolining izin kursatuvchi chizik uning traektoriyasi deb ataladi.
Harakattagi suyuqlik bulakshasi koordinatalarin tezligini gidrodinamikaliq basimni deb belgilalik. Bu bulaksha vaqitda nuxtaga keladi, bu vaqitda koordinatalari , tezligi , basimi buladi. bulaksha harakatini davam ettirsa, koordinata, tezlik va basim uzgarib baradi.

bulakshaning va keyingi utkan yulining izi uning traektoriyasi deb ataladi. Bir tekis quzg`alisda bulakshaning traektoriyasi uzaq vaqit bir tekis buladi. Tekis emas harakatda bunday bulmaydi.


Aqim chizig`i
Tekis quzg`alisda aqim chizig`i vaqit aralig`inda uzgarmas traektoriyani bildirib, shu yul uzunligi buyisha suyuqlik bulakshalari birining izidan biri harakatlanadi. Xoklagan 1 nuxta olib, vaqit ichida shu nuxtadagi tezlikning mug`darini va vektor bag`itini kuramiz.



Shu vektor ustiga kichik araliqda 2-nuxtani alib, uning tezligini shu vaqit ishidagi vektorini kuramiz. Keyin yana 2-nuxtadan araliqda 3-nuxtani quyamiz, yana shu erdan vektor tezligin kuramiz h.t.b. da siniq chiziklar iymak payda qiladi. Shu chizik aqim chizig`i deb ataladi. Aqim chizig`i deb, harakatdagi suyuqlik ishidagi qatar nuxtalar arqali utkan chizikqa aytiladi. Nuxtalar arqali utkan tezlik vektorlari berilgan vaqit ishida shu igri chizikqa urinba payda kiladi.