2-mavzu: O‘zbek davlatchiligi tarixi: o‘rta asrlar davlatchiligi va ularning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi

TTATF davolash ishi fakulteti 108-a guruh talabasi Xayrullayeva Asilaning O‘zbekistonning eng yangi tarixi fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

2-MAVZU: O‘zbek davlatchiligi tarixi: o‘rta asrlar davlatchiligi va ularning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi

Reja: 1. O’rta asrlar davlatchiligi 2. O’rta asr davlatlaridagi ijtimoiy hayot 3. O’rta asr davlatlaridagi iqtisodiy hayot 4. Xulosa

Bu davrda qadimgi Baqtriya aholisining asosiy mashg’uloti dehqonchilik edi. Qalaimir, Kuchuktepa, Qiziltepa, Qizilcha, Bandixon kabi mil. avv.VI-IV asr yodgorliklaridan ko’plab mehnat qurollari topilgan. Dehqonchilik sun’iy sug’orishga asoslangan. Bu hududlarda undan tashqari chorvachilik, kulolchilik, temirchilik va badiiy hunarmandchilik (Amudaryo xazinasi) ham rivojlanadi.

Ijtimoiy-iqtisodiy ahvolni tahlil qilish shuni ko’rsatadiki, mil. avv. I ming yillikning boshlariga kelib, O’rta Osiyoning nisbatan rivojlangan hududlarida ilk davlat uyushmalari paydo bo’la boshlaydi. Mil. avv. IX-VIII asrlarga kelib, Baqtriya (Janubiy O’zbekiston, Janubiy Tojikiston, Shimoliy Afg’oniston) hududlarida harbiy ahamiyatga ega bo’lgan siyosiy birlashmalar tashkil topadi. O’sha davrda Marg’iyona va So’g’diyona qadimgi Baqtriyaning ayrim qismlari bo’lganligi haqida turli ma’lumotlar bor.

So’nggi yillarda olib borilgan tadqiqotlar «Katta Xorazm», «Qadimgi Xorazm» masalalariga birmuncha aniqliklar kiritdi. Arxeologik tadqiqotlar natijalariga ko’ra, Xorazm tuprog’ida mil. avv. VIII-VII asrlarga oid paxsa yoki xom g’isht turar joylar aniqlanmagan (turar joylar yarim erto’lalardan iborat). Qadimgi Xorazm davlati mil. avv. VI asrda Amudaryoning o’rta oqimi qismidan Orolga yaqin bo’lgan erlarda vujudga kelgan.

XULOSA Xulosa o'rnida aytish lozimki, ilk o'rta asrlarda Markaziy Osiyo hududida bir qator davlat uyushmalari yuzaga kelgan bo'lib, mintaqadagi boshqaruv tizimiga katta ta'sir ko'rsatdi. Ayniqsa, O'rta Osiyoning Turk xoqonligi tarkibida bo'lishi o'sha davr davlatchilik tarixi, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayot uchun muhim.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. 6-sinf O`zbekiston tarixi, A.S.Sa’dullayev, Ye.A.Kostetskiy, N.K.Norqulov. Sharq. 1999. 2. 7-sinf O`zbekiston tarixi. A.Muhammadjonov. Toshkent. O`qituvchi 2000 3. N.Norqulov, U.Jo`rayev . 8-sinf O`zbekiston tarixi. Sharq. T. 2000. 4. J.Raximov. 9-sinf O`zbekiston tarixi. Toshkent. 2000.