2-mavzu Psixologiya kasbiy faoliyat turlari

2.4. Psixologlarni tayyorlash bosqichlari.

Yevropalik olimlar boshqa mamlakatlarda psixologlarni tayyorlash tizimiga qiziqish bildirishni boshladilar va psixologlarni o‘qitishning umumiy yondashuvlarini ishlab chiqishga harakat qildilar. Bunday ishlarning natijasi o‘laroq, 1990- yilda Yevropa Psixologlar Uyushmalari Federatsiyasi psixologiya sohasida o‘qitish uchun "Optimal standartlar" ni tasdiqladi . Ular ba’zi umumiy tamoyillar va yondashuvlar bilan bog‘liq, ammo o‘qitishning mazmuni va tuzilishini batafsil ko‘rsatmaydi.

1998-yilda Fransiya, Germaniya, Italiya va Buyuk Britaniyaning to‘rtta vazirliklari Yevropa oliy ta’limining umumiy arxitekturasini yaratishni nazarda tutuvchi bitimini imzoladilar . Bunga 1999-yilda Boloniya kelishuvi amal qilgan. Bu Yevropadagi oliy ta’limni birlashtiradigan va yagona ta’lim standartini yaratadigan dastur hisoblangan. Uning asosiy g‘oyasi yagona ta’lim makonini yaratish va turli universitetlarda o‘qishni taqqoslash tamoyilini ishlab chiqishdir (taqqoslash vositasi kredit birliklari tizimidir). Shunday qilib, 10 yillik reja qabul qilindi, unga ko‘ra ushbu deklaratsiyani imzolagan barcha davlatlar talabalar harakatchanligiga to‘sqinliklarni bartaraf etish uchun ikki bosqich (sikl) - bakalavr (kamida 3 yil) va magistratura dasturlarini (kamida 2 yil) joriy etish orqali oliy ta’lim tizimini birlashtirishga va’da berishdi. Yevropada Boloniya kelishuvi Yevropada yagona ta’lim makonini yaratishga imkon berdi.

Psixologlarni tayyorlash davomiyligi, tuzilishi va tarkibiga ko‘ra farq qiladi.

Shunday qilib, Yevropada, ba’zi mamlakatlarda kasbiy psixologik ta’limning tipik davri umuman olganda 5 yilni tashkil etadi, boshqalarida bu muddat 5 yillik uzluksiz tayyorgarlikni o‘z ichiga olishi yoki 2 bosqichga bo‘linishi mumkin. Norvegiya kabi ba’zi mamlakatlarda talabalar bir yillik kirish oliy ta’lim kursidan so‘ng professional psixologlar uchun besh yillik o‘quv dasturini yakunlashlari shart.

Angliyada asosiy psixologik ta’lim 3 yillik o‘qishni o‘z ichiga oladi. Biroq, professional psixolog bo‘lish uchun talabalar qo‘shimcha ravishda yana uch yil ixtisoslashtirilgan dastur bo‘yicha oliy ma’lumotning ikkinchi darajasida o‘qishlari kerak.

Shotlandiyada asosiy psixologik ta’lim 4 yil, qo‘shimcha psixologik ta’lim 2 yilga mo‘ljallangan.

Ko‘p mamlakatlarda, aslida psixologik ta’limni tugatish uchun odatdagidan ko‘proq vaqt talab etiladi. Bu talabalarning ish yukini va psixologiyani o‘rganish sur’atini mustaqil ravishda tartibga solish imkoniyatiga ega ekanligi bilan izohlanadi. Masalan, Germaniyada dasturni to‘liq bajarish uchun intensiv o‘quv yuklamasi talaba uchun 9 semestr (4,5 yil)ni talab qilinadi. Ammo ko‘pchilik talabalarga 12 semestr (6 yil) kerak.

AQShda 4 yil davomida asosiy psixologik ta’lim talabaning bakalavr darajasini olishiga olib keladi. Barcha keyingi ta’lim odatda aspirantura deb ataladi. Magistraturada o‘qish uchun qo‘shimcha 2 yil talab qilinadi. Yoki talabaning xohishiga ko‘ra, uning qiziqishi va kasbiy niyatlariga qarab, u bakalavr darajasini olgandan so‘ng amaliy psixologlar uchun ikki yillik o‘quv dasturidan o‘tishi mumkin.