Birinchi bosqich (1991-2000 yy.) – о„tish davri va milliy davlatchilik
asoslarini shakllantirish bilan bog„liq birinchi galdagi islohot va о„zgarishlarni о„z
ichiga oladi. Ushbu bosqichda о„tish davrida xokimiyat taqsimlanishining
konstitusiyaviy tamoyili asosida davlat boshqaruvining tubdan yangi tizimi
yaratildi hamda iqtisodiy rivojlanish, ijtimoiy-madaniy va ma‟muriy-siyosiy
qurilish sohasida yaxshi boshqaruv tuzilmalari shakllantirilib, mustahkamlandi.
Boshqaruvning ma‟muriy-buyruqbozlik tizimidan voz kechib, ijro hokimiyatining
butun tizimi va mexanizmini bosqichma-bosqich isloh qilishga kirishildi. Birinchi
bosqichga xos asosiy xususiyat ijtimoiy-siyosiy munosabatlarning yangi tizimiga
о„tish, о„tish davrida milliy xavfsizlik va barqarorlikni ta‟minlash bilan bog„liq
bо„lgan ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy-xuquqiy о„zgarishlarni amalga oshirish
maqsadida ijro etuvchi hokimiyatning kuchli, markazlashgan tizimini barpo
etishdan iborat edi. Eng muhim masala yangi tuzumga ijtimoiy larzalarsiz, inqiroz
holatlariga yо„l qо„ymay va vaziyat ustidan nazoratni saqlagan holda о„tishni
ta‟minlashdan iborat edi
Ushbu bosqich davomida totalitar tizimdan demokratik tizimga, qat‟iy
ma‟muriyatchilik va buyruqbozlikdan iqtisodiy dastaklar va rag„batlar asosida
о„zini о„zi boshqarish va о„zini о„zi tartibga solishga murakkab, ba‟zan og„riqli
о„tish amalga oshirildi. Birinchi bosqichda davlat boshqaruvining yangi tizimi
yaratildi. Milliy shart-sharoitlar talabiga javob beruvchi, О„zR Prezidentining 1992
yil 9 yanvardagi "Toshkent shahri hokimi (meri) lavozimini bajarishga kirishishi
tо„g„risida"gi farmoyishi asosida hokimlik instituti yaratildi, u joylardagi vakillik
va ijro hokimiyatining yagona tо„laqonli organi hisoblanadi.
О„zR Konstitusiyasida hokimiyatning qonunchilik, ijro va sud tarmoqlariga
bо„linishi belgilab qо„yilgan va ularning har biri mustaqil deb ta‟kidlangan.
Konstitusiyaviy tamoyillar hisobga olingan holda, VM faoliyatining maqomi,
vakolat va tamoyillari belgilandi. VMning tarkibi О„zR Prezidenti tomonidan
shakllantirilib, OMda tasdiqlanadigan bо„ldi. VM iqtisodiy, ijtimoiy va ma‟naviy
sohalarning samarali faoliyat yuritishini, О„zR konunlari, OM qarorlari, О„zR
16
Prezidenti farmon va farmoyishlarining ijrosini ta‟minlaydi.
1993 yilda "О„zR VM tо„g„risida"gi Qonunning qabul qilinishi hukumatning
huquqiy maqomi belgilanishi borasidagi ishlarning mantiqiy davomi bо„ldi
(