2-modul. Taraqqiyotning “O„zbek modeli” va uning o„ziga xos xususiyatlari
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Karimov I.A. Ozod va obod
Vatan, erkin va farovon hayot pirovard maqsadimiz. 8-j. -T.: О„zbekiston, 2000. B. 127-128.). Yuqoridagi fikrlarga xulosa yasab shuni ta‟kidlash joizki, bu bosqich uchta muhim jarayon amalga oshgani bilan ahamiyatli. Birinchi jarayon – 1990 yil 24 martdagi prezidentlikning joriy etilishi, ikkinchisi esa 1991 yil 29 dekabrdagi muqobillik asosida о„tgan saylovlar, uchinchisi – prezidentlik institutini “legitimizatsiya”si hamda prezidentlik institutining “markazlashuvi” – kuchli ijro hokimiyati bilan uyg„unlashgan holatidir. Ikkinchi bosqich (2001 va undan keyingi yillar). Demokratik huquqiy davlat qurish bо„yicha muayyan tajriba orttirilganidan sо„ng, fuqarolarning siyosiy, huquqiy ongi о„sgani sayin kuchli prezidentlik hokimiyatining roli muvozanatlashib, kо„p masalalar parlament va hukumat vakolatiga о„tishi mazkur bosqichning о„ziga xos xususiyatiga aylandi. Bu davrda milliy davlatchiligimiz va biz uchun yangi bо„lgan erkin bozor iqtisodiyoti shakllanayotgan va qaror topayotgan dastlabki yillarda Prezidentga berilgan huquq va vakolatlarning bir qismini hokimiyagning qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi tuzilmalariga о„tkazish ishlari izchillik bilan olib borildi. О„zR Prezidentining 2005 yil 4 fevraldagi “О„zR VMning qarorlari va farmoyishlarini ishlab chiqish, kо„rib chiqish va imzolash tartibi tо„g„risida”gi 2118-sonli farmoyishiga asosan О„zR Prezidenti qaror va farmoyish qabul qiladigan eng muhim yо„nalish va masalalarning rо„yxati, asosiy qoidalari majburiy tartibda О„zR Prezidenti bilan kelishiladigan VM qaror va farmoyishlari rо„yxati, О„zR Prezidenti bilan kelishib olishga taqdim etiladigan prinsipial parametrlar, muhim balanslar va sohalararo hisob-kitoblar rо„yxati tasdiqlandi. Bu ham Prezidentning ayrim vakolatlari bosqichma-bosqich hukumatga о„tayotganligi, mamlakat hayotida hukumatning roli va ta‟sirini kо„tarish, vakolatlarni aniqlashtirish, hukumatda tashabbuskorlik va mas‟uliyatning yanada oshishiga xizmat qildi. Ikki palatali parlament shakllanishi bilan Prezident vakolatlarining katta qismi О„zR OMi Senatiga о„tkazildi. О„tgan asrning 90-yillarida Prezident kо„p vazifalarni, mas‟uliyat va javobgarlikni о„ziga olishga majbur edi. Odamlarning siyosiy, huquqiy ongi va saviyasi qanchalik yuksalsa, demokratiya yо„lida qancha kо„p ijobiy о„zgarishlarga erishsak, davlat qurilishi va boshqaruvi sohasida erkinlashtirish jarayonlari ham shuncha tezlashadi. Shu asosda Prezident 90-yillardagi murakkab bir sharoitda о„z zimmasiga olishga majbur bо„lgan vakolatlarni tegishli tuzilmalarga berishi uchun imkon tugildi. 2003 yil 25 aprelda О„zR Prezidenti о„z vakolatlarini, О„zRning Konstitusiyasiga muvofiq, samarali amalga oshirishi uchun zarur sharoit yaratish sohasidagi munosabatlarni tartibga solish, shuningdek, konstitusiyaviy vakolat muddati tugab yoki sog„ligi holatiga kо„ra iste‟foga chiqqan О„zR Prezidentiga zarur sharoitlar va kafolatlar yaratib berish maqsadida “О„zR Prezidenti faoliyatining asosiy kafolatlari tо„g„risida”gi Qonuni qabul qilindi. 2005 yilda mamlakatimizda ikki palatali parlamentning ish boshlashi, 8 shuningdek, Prezidentning konstitusiyaviy vazifalaridan avval VMning Raisi lavozimi, keyinchalik esa ijro hokimiyatining rahbari maqomi chiqarilganidan sо„ng, Prezidentning huquqiy hujjatlarida ishlatib kelingan farmon va farmoyish sо„zlari qatoriga, Prezident qarori amaliyoti ham qо„shildi. О„zR Prezidentining qarorlari, asosan, ijro hokimiyatining tashkiliy tuzilmasini, hukumatlararo xalqaro shartnomalarni, bir qator kadrlarni tasdiqlash, davlat mukofotlariii berish, harbiy xizmatga chaqirish vakolatlarini amalga oshirish uchun qabul qilina boshladi. 2010 yil 12 noyabrda О„zR OM (keyingi о„rinlarda OM) Qonunchilik palatasi va Senatining qо„shma majlisida О„zR Prezidenti Islom Karimov “Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlangirish Konsepsiyasi”ni bayon etib, bu bilan davlat hokimiyati va boshqaruvini demokratlanggirish bо„yicha taklif etilgan tashabbuslari orqali prezidentlik institutining rivojlanishida muhim bosqich boshlanishiga zamin yaratdi, siyosiy tizimni modernizatsiya qilish jarayonida mamlakatimizni isloh etish va demokratlapggirishning yangi bosqichini boshlab berdi. Konsepsiyada mamlakatimiz aholisining siyosiy-huquqiy madaniyati va ijtimoiy ong darajasining о„sib borishi, jamiyatni demokratlanggirish va liberallashtirish jarayonlarining jadal rivojlanishi, yurtimizda kuppartiyaviylik tizimining tobora mustahkamlanishi davlat hokimiyatining uchta subyekti, ya‟ni davlat boshligi bо„lgan Prezident, qoggun chiqaruvchi va ijro eguvchi hokimiyatlar о„rtasidagi vakolatlarning yanada mutanosib taqsimlanishini ta‟minlash uchun zarur shart-sharoitlarni yuzaga keltirayotganligi ta‟kidlandi ( Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|