20-mavzu. Pulning xalqaro munosabatlardagi xarakat reja

Zaxiravalyuta - mamlakatlarmarkaziybanklaritomonidanvalyutazaxiralariningtarkibinitashkiletuvchivalyuta. Zaxiravalyutalariasosanparitetlarinixisoblashvavalyutainterventsiyalariniamalgaoshirishdadashuningdek, xalqarosavdovato'lovlardakengishlatiladiganvalyuta. Ilgarizaxiravalyutalariasosantovarbozorlaridato;lovlaruchunvosita (neft, oltinvaboshqalar) sifatidaishlatilgan. Biroq, so'nggiyillarda, ayniqsa, Osiyoda, zaxiravalyutalarieksportraqobatbardoshliginimustahkamlashmaqsadidaxorijiyzaxiralari (oltinzahiralari) yig‘ishvamoliyaviyinqirozlarnioldiniolishmaqsadidaishlatiladi.
Qattiqvalyuta – xalqaroxalqarosavdovahisob-kitoblardakengqo‘llanadigan, uzoqvaqtdavomidavalyutakursinibarqarordarajasinita‘minlabkeluvchidavlatlarvalyutasi.
Qattiqvalyutaomillari: uzoqvaqtmobaynidaxaridqobiliyatinisaqlabkelish, barqarorfiscalvapul-kreditsiyosatiniyurituvchi, mustaqilmarkaziybankkaegadavlatvalyutasi.
Yumshoqvalyuta – odatdakonvertatsiyalanishibo‘yichacheklovlarimavjudyokiumumankonvertatsiyalanmaydiganvalyutalar.
To'lovbalansizaifbo‘lganmamlakatlarpulbelgilar, Odatda, davlattashqarisidabundaypulbelgilarideyarliishlatilmaydi.
Erkin almashtiriladigan valyuta - bu fuqarolar va norezidentlar hech qanday cheklovsiz erkin sotib olishlari va sotishlari mumkin bo'lgan valyuta. Bunday almashinuv huquqi odatda mamlakat markaziy banki tomonidan kafolatlanadi.
Erkin valyuta almashinuvi xalqaro savdoni rivojlantirishga yordam beradi. Shu bilan birga, barcha mamlakatlar va ularning markaziy banklari emas Haqiqatan ham valyutalarning erkin konvertatsiyalanishi sharoitida pul-kredit siyosatiga mas'ul bo'lgan davlat idoralari faqat valyuta kurslarini nazorat qilish uchun bozor vositalariga ega. Valyuta aralashuvini amalga oshirish, foiz stavkalarini o'zgartirish (valyutani yanada jozibador qiladi, kuchaytiradi va pasayish kuchayadi).
Pulni erkin aylantirish qobiliyati inflyatsiya darajasiga bevosita ta'sir ko'rsatadi.
Yumshoq valyuta - kuchli siyosiy yoki iqtisodiy o‘zgarishlarga nisbatan ta‘sirchan mamlakatning ichki to'lov vositasi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida asosiy dolzarb masalalaridan biri - bu milliy valyutaning erkin konvertirlanishini ta‘minlashdir. Milliy valyutaning erkin konvertirlanishi-jahon xo‘jaligi bilan boG‘lanishni, milliy xo‘jalikning jahon xqjaligiga chuqurroq integratsiyalashuvini ta‘minlaydi. Va shu orqali mamlakat uchun ko‘p tomonlama jahon savdo va hisob-kitob tizimida manfaat keltiradi. Milliy valyutaning erkin konvertirlanishiga erishishning yo‘llaridan biri bosqichma-bosqich, asta-sekin o‘tish. Bu yo‘l valyutaviy cheklashlarni asta - sekinlik bilan olib tashlashdan iboratdir. Buning uchun valyutaviy cheklashlarni puxta o‘rganib chiqmoq lozim. SDR kursini AQSh dollariga yoki savat tarkibiga kirgan boshqa bir valyutaga nisbatan hisoblanishi 3 asosiy elementni o'z ichiga oladi:

1. 
   taalluqli valyuta birliklaridagi valyuta komponentlari. Ular quyidagicha aniqlanadi: (valyutaning savatdagi solishtirma og‘irligi) h (uning AQSh dollariga nisbatan so'nggi 3 oy ichidagi o'rtacha bozor kursi) bundan oldingi SDR kursiga muvofiqlashtirilgan holda;
   
2. 
   valyutalarning AQSh dollariga nisbatan bozor kurslari; valyuta komponentlarining dollarli ekvivalenti. U quyidagicha hisoblanadi: (valyuta komponenti)/(valyuta kursi) funt sterlingdan tashqari, (funtning valyuta komponenti)*(dollarga nisbatan valyuta kursiga) Valyuta tizimi
   
3.