AB ile İlişkiler AB ile kurumsal toplantılardan en önemlisi AB-Türkiye Gümrük İşbirliği Komitesi (GİK) toplantısıdır. Ankara Anlaşması’nın 6’ncı maddesi uyarınca ortaklık rejiminin uygulanmasını ve gelişmesini sağlamak üzere Ortaklık Konseyi’nin 2/69 sayılı kararı ile teknik komite mahiyetinde kurulmuş olan Komite, Belçika ve Türkiye’de olmak üzere yılda iki kez toplanmaktadır. Söz konusu Komite’nin ülkemiz koordinatörlüğü Bakanlığımızca yapılmaktadır. Gümrük İşbirliği Komitesi’nin görevi, 1/95 sayılı OKK’nın gümrükle ilgili hükümlerinin doğru ve yeknesak bir şekilde uygulanması amacıyla akit taraflar arasında idari işbirliğini sağlamak ve Ortaklık Komitesi’nin gümrük alanında kendisine tevdi edeceği her türlü işi yürütmektir.
Avrupa Birliği-Türkiye arasında Ortaklık Anlaşmasının gümrükle ilgili hükümlerinin doğru ve yeknesak bir şekilde uygulanması amacıyla, taraflar arasında işbirliği imkanlarının ele alındığı AB-Türkiye 44. Gümrük İşbirliği Komitesi (GİK) toplantısı 29 Şubat 2012 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirilmiştir. Toplantıda, Topluluk Gümrük Koduna ilişkin son gelişmeler, Türkiye’nin Ortak Transit Konvansiyonu’na katılımı, Fikri Mülkiyet Haklarının gümrüklerde uygulanmasına ilişkin AB mevzuatı, Gümrük Birliği kapsamında bulunmakla beraber serbest dolaşımda bulunmayan eşya için EUR-1 ve EUR-MED Dolaşım Belgelerinin Değiştirilmesi, A.TR Dolaşım Belgelerinin elektronik olarak sunulması, gümrük modernizasyon projeleri, tarife kotalarının idaresi gibi karşılıklı problemler ele alınmıştır. Verimli geçen toplantıda, Türkiye-AB ticaretinde karşılaşılan kimi sorunların çözümünde önemli aşamalar kaydedilmiştir.
1/95 sayılı AB Türkiye Ortaklık Konseyi Kararının 59 ve 60. maddeleri, Gümrük Birliğinin işleyişi ile doğrudan ilgili, AB Komisyonuna karar alma ve uygulama sürecinde yardımcı olan komitelere Türk uzmanlarının katılımını hükme bağlamaktadır. AB’nin mevzuat hazırlıkları ile uygulamalarının ve mevcut mevzuatın yorumuna ilişkin görüşmelerin yakından takibi, Gümrük Birliği ve tam üyelik hazırlıkları bağlamındaki ihtiyaçlarımızın önceden tespiti ve Türkiye’nin ticari ve ekonomik çıkarlarının korunması açısından önem arz etmektedir. Bu nedenle, anılan Komitenin Bakanlığımız görev alanı ile ilgili konulardaki toplantılarına Bakanlığımız temsilcileri tarafından katılım sağlanmaktadır. Bakanlığımız tarafından katılım sağlanabilen Komite Bölümleri; Genel Gümrük Mevzuatı (eski Genel Gümrük Kuralları), İthalat ve İhracat Formaliteleri (eski Genel Gümrük Kuralları), Özel Rejimler (eski Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri), Gümrük Vergisinden Muafiyet, Gümrük Borcu ve Teminatları (eski Geri Ödemeler), Tarife ve İstatistik Nomanklatürü, Menşe, Kıymet, Veri Bütünlüğü ve Uyumu (eski Tek İdari Belge) ile Gümrük Statüsü ve Transit’tir. 2012 yılı boyunca söz konusu Komitelerin muhtelif toplantılarına katılım sağlanmıştır.
AB- Türkiye Alt Komite Toplantıları; 3/64 sayılı OKK ile kurulan Ortaklık Komitesi’nin amacı, Ortaklık Konseyi’nin gündemini hazırlamak ve Ortaklık Konseyi'nin vereceği talimatlara uygun olarak, teknik sorunlara ilişkin incelemeler yapmaktır. Komite, üye devletler, Konsey ve Komisyon ile Türkiye’den gelen teknik uzmanlardan oluşmaktadır. Komitenin hazırladığı raporlar oylama yapılmaksızın doğrudan Ortaklık Konseyi'ne sunulmaktadır.
Katılım Ortaklığının öncelikleri ve mevzuatın yaklaştırılması konularındaki gelişmeleri izlemek ve Ortaklık Komitesi’ne yardımcı olmak amacıyla, 3/2000 sayılı OKK ile 8 adet alt komite kurulmuştur. Ortaklık Komitesi’ne bağlı çalışan ve her toplantıları hakkında Ortaklık Komitesi’ne rapor sunmakla yükümlü olan ve Bakanlığımızın çalışmalarına iştirak ettiği alt komiteler ;
4 No’lu Ekonomik ve Parasal Konular, Sermaye Hareketleri ve İstatistik Alt Komitesi,
6 No’lu Ulaştırma, Çevre ve Enerji (trans-Avrupa şebekeleri dahil) Alt Komitesi,
8 No’lu Gümrük, Vergilendirme, Uyuşturucu Trafiği ve Kara Para Aklama Alt Komitesidir.
Müzakere süreciyle beraber söz konusu alt komitelerin önemi de artmış olup, toplantılar yılda iki kez yapılmaktadır. Söz konusu toplantıların biri Ankara’da, diğeri ise Brüksel’de gerçekleştirilmektedir.
2012 yılında da zikredilen toplantılara gündem maddelerine göre Bakanlığımız tarafından aktif bir biçimde katılım sağlanmıştır.
Bakanlığımızın yeniden yapılanmasının ardından AB katılım müzakereleri çalışmalarının sürdürülmesine yönelik olarak Müzakere Çalışma Grupları (MÇG) oluşturulmuş olup, Bakanlığımız AB Daimi Temas Noktası başkanlığında, Grup Koordinatörleri ve ilgili personelin katılımı ile üç ayda bir "AB Müzakere Süreci İzleme ve Değerlendirme Toplantısı" gerçekleştirilerek Bakanlığımızın müzakere sürecindeki konumu ve stratejilerine ışık tutulmuştur. AB Komisyonu tarafından hazırlanan 2012 yılı Türkiye İlerleme Raporu ve ülkemizce hazırlanan 2012 yılı İlerleme Raporu Bakanlığımızın ilgili olduğu fasıllar itibariyle yaptığı katkılarla hazırlanmıştır.
2913/92 sayılı Konsey Tüzüğü ile tesis edilen Topluluk Gümrük Kodu'nu yeniden düzenleyen ve Topluluğun aday ülkelere kısa süreli teknik destek sağlamak amacıyla oluşturmuş olduğu TAIEX (Teknik Destek ve Bilgi Değişim Ofisi) Ofisinin düzenlediği seminerler ve çalışma ziyaretlerine Bakanlığımız adına katılım sağlanmakta ve diğer aday ülkelerle birlikte üye ülkelerin tecrübeleri paylaşılmaktadır. Bu kapsamda, ülkemizde de seminer ve çalışma toplantıları gerçekleştirilebilmektedir. Bu alandaki çalışmalara 2012 yılında da katılım sağlanmıştır.
AB üyesi ülkelerin Gümrük İdareleri arasında görevli değişimini ve eğitimi öngören Customs 2013 Programından 2012 yılında da faydalanılmaya devam edilmiştir. Customs 2013 Programı kapsamında düzenlenen benchmarking faaliyetlerine ve çalışma ziyaretlerine katılım Birlik düzeyinde en iyi gümrük uygulamalarının yerinde görülmesi ve uygulama farklılıklarının giderilmesi amacıyla katılım sağlanmıştır.
“Club” olarak adlandırılan ve “AB Üyesi Ülkeler ve Türkiye Gümrük İdaresi Başkanları Toplantısı” adlı platform her yıl AB üyesi ülkeler ile Türkiye Gümrük İdaresinin üst düzey görevlilerinin bir araya gelerek ortak konularda ve sorunlarda görüş alışverişinde bulundukları, ikili ve çok taraflı ilişkileri geliştirme imkanı buldukları bir platform niteliğindedir. Türkiye açısından büyük önem taşıyan bu toplantıya AB üyesi ülkeler de özel ilgi göstermekte ve geniş delegasyonlar ile katılım sağlamaktadırlar.