2011 YÜksek lisans tez özetleri

İSMEEL Mohammed A.
Danışman : Prof. Dr. M. Namık YALÇIN

Anabilim Dalı : Jeoloji Mühendisliği

Mezuniyet Yılı : 2011

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. M. Namık YALÇIN

Prof. Dr. Kurultay Öztürk

Prof. Dr. Ali Malik Gözübol

Doç. Dr. Hakan Hoşgörmez

Yrd. Doç. Dr. Hasan Emre

Bir Petrol Sahasında Farklı Rezervuarlardaki Petrollerin Jeoistatistiksel Değerlendirilmesi-Kuzey Irak

Kuzey Irak’taki petrol sahalarında petrol üretimi çoğunlukla birden çok rezervuardan yapılmaktadır. Bu rezervuarlar sırasıyla Tersiyer (bir rezervuar) ve Kretase (iki rezervuar) yaşlı birimlerden oluşmaktadır. Farklı rezervuarlardaki bu petrollerin tek bir veya farklı ana kayalardan mı türediği ve tek veya çok evreli bir göç sonucunda mı gerçekleşmiş olduğu sorularının cevabına bu tezde ulaşılmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmada ele alınan Khabaz petrol sahası ve bu sahada açılmış olan petrol kuyularından hem Tersiyer yaşlı, hem de Kretase yaşlı rezervuarlara ulaşılmış olanlar seçildi. Bu rezervuarlardaki petrollerin özgül ağırlık, API-gravitesi, asfalten miktarı, kükürt miktarı, balmumu miktarı, kül miktarı, Ni-V miktarları gibi fiziko-kimyasal özellikleri kullanılarak ve rezervuar suyu içeren kuyularda bu suların kimyasal bileşimide gözetilerek çalışmanın amacına yaklaşım sağlanmıştır.

Her bir kuyu ve her bir rezervuar için ayrı ayrı belirlenen bu parametreler, önce bir veri tabanı olarak düzenlenmiştir. Daha sonrada bilgisayar destekli değerlendirmeler ve karşılaştırmalar kullanılarak bu veriler, korelasyon katsayısı (R), faktör analizi, ve klaster analizi gibi istatistiksel yöntemler yardımıyla birbirleriyle karşılaştırılmış ve rezervuarlar arasındaki benzerlik, yakınlık ve farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır.

Bu çalışmanın sonuçlarının ışığında bölgedeki petrol arama ve üretim çalışmalarında kullanılan arama-üretim senaryo ve stratejilerinin çok daha etkili olacak şekilde yeniden tanımlanması mümkün olacaktır. Bu anlamda çalışmanın sonuçlarının uygulamaya doğrudan aktarılması ve katkıda bulunması söz konusudur.

Khabaz petrol sahasında üç ayrı rezervuar bulunmaktadır. Bunlar: Tersiyer (bir rezervuar), Kretase (Üst Qamchuqa) ve Kretase (Alt Qamchuqa). Değerlendirme sonuçlarına göre, Khabaz petrol sahasındaki tüm kuyular tek bir yapıdan üretim yapmaktadır. Yalnız Khabaz-2b bu yapının dışında kalmaktadır. Buradaki petrolün özgül ağırlığı yüksektir ve çok miktarda asfalt kapsamaktadır. Üretilen petroller aynı ana kayadan (Chia Gara Formasyonu) türemişlerdir. Ancak istatistiksel değerlendirme sonucunda Khabaz petrol sahasında üretilen petroller iki tip (a,b) olarak belirlenmiştir.