2011 YÜksek lisans tez özetleri

Şifali Bitkiler Ve Şifa Bahçeleri Tasarimi Üzerine Araştirmalar

Şifalı bitkiler; insanlık tarihinin başlangıcından bu yana çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Günümüzde geleneksel olarak kullanılan bu bitkilerin yararları ve etken maddeleri bilimsel olarak araştırılmakta ve daha bilinçli bir şekilde kullanılmaktadır.

Şifalı bitkiler otsu, çalı ve ağaçlardan oluşan değişik formlu bitki gruplarını kapsamaktadır. Doğal olarak yetişen ve peyzaj mimarlığı çalışmalarında da kullanılan pek çok otsu bitki, çalı ve ağaç; çeşitli vegetatif organlarına (yaprak, tohum, meyve, çiçek, kabuk, kök, rizom, yumru vb.) değişik yöntemler (sıkıştırma, kaynatma, demleme, yağ, merhem, tentür, şurup, yara lapası vb.) uygulanmak suretiyle, bazı hastalıklara şifa bulmak amacıyla kullanılmaktadır.

Bahçe içerisinde vakit geçirmenin psikolojik ve fizyolojik olarak insanlara olumlu yönde katkısı, günümüzde yapılan bilimsel çalışmalar ile kanıtlanmıştır. Bahçe düzenlemelerinde, ülkemizde doğal olarak yetişen bitki türlerinin yanı sıra, çeşitli önlemler alınmak suretiyle pek çok egzotik bitki türü kullanılmaktadır. İstanbul ilinde de iklim, toprak ve yetişme ortamı özellikleri itibariyle pek çok bitki türü yetişmektedir. Bu bitkiler renk, koku ve şekil bakımından farklılık göstermekte, gıda, tekstil, tıbbi uygulamalar, eczacılık sektöründe ve peyzaj mimarlığı çalışmalarında kullanılmaktadır. Çalışma sırasında İstanbul ilinde doğal olarak yetişen ve çeşitli önlemler alınmak suretiyle yetiştirilebilecek olan 264 şifalı bitki tespit edilmiştir. Arazide yapılan inceleme ve gözlemler sonucu tespit edilen bitkiler, şifa özellikleri ile birlikte tablo şeklinde verilmiştir. Bu bitkilerden 45 adeti ağaç, 42 adeti çalı, 13 adeti sarılıcı ve tırmanıcı bitki, 151 adeti otsu bitki ve 13 adeti soğanlı ve yumrulu bitkidir. Bunlardan bazıları yüksek düzeyde toksik etkiye sahiptir. Bazı bitkiler ise dokunulduğunda ciltte tahrişler meydana gelmektedir. Bazıları da allerjen özelliğe sahiptir.

Tez çalışmasında literatür çalışmaları ile şifalı bitkiler ve şifa bahçeleri hakkında detaylı bilgi ve veriler elde edilmiştir. Konu ile ilgili kavram ve tanımlar açıklanmış ve şifa bahçesi tesis edilirken dikkat edilmesi gereken hususlar belirtilmiştir. İstanbul ilinde yetişebilecek şifalı bitkiler, örnek bir şifa bahçesi tasarımında kullanılmıştır. Bu örnek bahçe; şifa bahçelerinin önemine dikkat çekmek, ayrıca peyzaj mimarlığı çalışmalarında yaygın olarak kullanılan ve şifa özelliği bulunan pek çok bitki türünü tanıtmak amacıyla hazırlanmıştır. Aynı zamanda şifa bahçelerinin en önemli fonksiyonlarından biri olan bedensel ve ruhsal sağlığı temsil eden şifa kavramı vurgulanmıştır.