2015-nisan-bh-424-doc

Ali İhsan İlkbahar

Ford Otosan Eski Genel Müdürü,

Koç Holding Eski Ford Grubu Başkanı

Turgay, Amerika’daki eğitimini tamamlayıp Türkiye’ye geldiği Ocak 1976 başında, Otosan’a gelmiş. Mamul Mühendisliği Müdürü kendisini beğenip işe başlatmak istemiş, ancak ben giriş formunu askerlik yapmadığı için imzalamamışım. Ancak Turgay Ankara’ya gidip kısa süre askerlik kararını çıkarınca, 15 Mart 1976’da giriş formunu imzalamıştım. Aynı yılda 4 aylık askerlik hizmetini tamamladıktan sonra Mamul Mühendisliği’nde çok sayıdaki sorunun çözülmesindeki başarıları dikkate alınarak, o günlerde gündeme gelen motor proje ekibine alınmasına karar verilince, 1978 sonlarına doğru Kalıp Atölyesi Şefi Emin Oflezer ile beraber, Ford’un İngiltere’deki motor fabrikasına eğitim için gönderildiydi.

1978 Ekim sonunda 5 haftalık eğitimden dönerken, temin ettikleri motor resim ve proses sayfalarının bir kopyasını beraber getirirken bir kopyasını da (ne olur ne olmaz düşüncesiyle) posta ile Türkiye’ye göndermişlerdi. Dönüşünde Turgay Durak, gizli olarak yürütülen İnönü motor fabrikası projesinde yer alacaktı.

1974-1978’lerde Erbakan tarafından kurulan TÜMOSAN, özel sektöre motor üretme izni verdirmiyordu. Oysa Türkiye 1976 sonunda yakalandığı ekonomik kriz ortamında döviz yokluğu nedeniyle yeterli sayıda kamyon üretemiyordu. Bu nedenle Koç Holding, ne pahasına olursa olsun hem kamyon hem de otomobil için motor üretmeye karar vermiş ve 13 Eylül 1977 sabahı İcra Komitesi Başkanı Sayın Can Kıraç, Otosan’a gelip bu kararı tebliğ etmişti.

Turgay Durak Bey’in talaşlı imalat konusunda hiç tecrübesi yoktu. Bu konuda az çok tecrübesi olan ve genç yaşta kaybettiğimiz Leon Hakim Bey’le beraber hiç yapmadıkları güç bir işin altına gireceklerdi. Hem 6.0 lt silindir hacimli çok büyük bir dizel kamyon motoru ile, 1,6 lt hacimli küçük bir otomobil ve hafif ticari vasıta benzin motorunu aynı hatta (daha önce benzeri hiç olmayan) üretmek zorundaydık.

Gerekli makineler için İtalya, Fransa, İspanya ve Almanya’daki firmalarla Leon, Turgay ve şahsımın oluşturduğu grup aylarca bu ülkeler arasında mekik dokuyarak ve gece yarılarına kadar çalışarak, en ucuza mal edecek şekilde prensip dizaynlarını yapmıştık. Sıra bu makinelerin ithalat müsaadesine gelince proformaların Fiat Tescil ve Tetkik Dairesi’nden geçmesi gerekiyordu. Ama projemiz gizli olduğundan TÜMOSAN’ın duymaması gerekiyordu. İşte bu ağır iş Turgay Durak Bey’e verilmişti. Turgay Durak zamanında tereyağından kıl çeker gibi bu güç işin üstesinden gelmişti.

Benim Genel Müdür olduğum 1986 başında, Turgay Durak Bey’in Genel Müdür Yardımcısı ünvanı ile Otosan ürünlerinin pazarlamasını yapan Nasoto şirketi ile koordinasyonu sağlaması ve üretim dışındaki işlerde de tecrübe kazanması amaçlanmıştı. Ancak 1987 ortasında, o gün için çok önemli sorun olan eksik parçasız tam aracı hattan indirme sorununu çözmek üzere kurulan Malzeme Kontrol Sisteminin satınalma ayağını oluşturmak üzere Satınalma Genel Müdür Yardımcılığına atanmıştı. Nitekim kısa sürede bu sorunu çözecek ve araçlar Otosan tarihinde ilk defa tam ve kaliteli olarak hattan inecekti. Turgay Durak, satınalmada görevli olmasına rağmen, Ford’la 1997 de yapılan bütün ortaklık görüşmelerinin içinde yer aldı ve mükemmel İngilizcesi ile Koç Holding’in hukukçularına da destek oldu. Bu durum zaten Turgay’ın geleceğinin bir sinyali idi.