2018 yili programi

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, TÜÎK

1. 
   Ocak-Ağustos dönemi
   

2. 
   Katma değer ve istihdam verileri 2017 yılı için Ocak-Haziran dönemine ilişkin olup 2016 yılı karşılaştırması da aynı bazda yapılmıştır.
   

Not: Dış ticaret verilerinde ÎSIC Rev.3 esas alınmıştır.

2016. 
      yılında toplam tarım ve gıda ürünleri ihracatımızda yüzde 51lik payla ilk üç sırayı Irak, Almanya, İtalya almıştır. Bitkisel ürün ihracatımızda İtalya ve Almanya, hayvancılık ihracatımızda Irak, gıda ürünleri ihracatımızda ise Irak ve Almanya önde gelen ülkeler olmuştur. Aynı yıla ait toplam tarım ve gıda ürünleri ithalatımızda yüzde 42lik payla Rusya Federasyonu, ABD ve Ukrayna ilk üç sırada yer almaktadır. Bununla birlikte, tarım ve gıda ürünleri dış ticaretimizde önemli yeri olan Rusya Federasyonu ile yaşanan sorunlar nedeniyle ülkemiz menşeili bazı tarım ürünleri ihracatına getirilmiş olan yasak neticesinde
      

2016. 
      yılında Rusya'ya olan ihracatımız yüzde 55, bu ülkeden ithalatımız ise yüzde 14 oranında düşmüştür. Söz konusu sorunların büyük oranda aşılmasıyla, Rusya'ya olan ihracatımız Ocak-Ağustos 2017 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 80 artmıştır.
      

Son yıllarda tarımsal fiyat artışı genel olarak yurt içi ÜFE'ye göre daha yüksek seyretmiştir. 2016 yılında da bitkisel ve hayvansal sıvı yağlar, hazır hayvan yemleri ile et ve et ürünleri gruplarının fiyatları yurt içi ÜFE artış hızının üzerinde artmaya devam etmiştir. Tarım ürünleri fiyatlarında yaşanan artışlarda özellikle arz yönlü etkenler rol oynamıştır.

2014. 
      ve 2015 yıllarında genel TÜFE'nin üzerinde bir artış gösteren gıda fiyatları enflasyonu,
      

2016. 
      yılında alınan tedbirler, turizm sektöründe yaşanan daralma ve Rusya'ya yapılan ihracattaki düşüşün de etkisiyle yavaşlama eğilimine girmiştir.
      

Tarımsal ürün fiyatlarındaki dalgalanmaların yakından izlenmesi, arzda ve piyasalarda yaşanabilecek istikrarsızlıklar konusunda gerekli önlemlerin zamanında alınmasını tem inen oluşturulan Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi çalışmalarına devam etmektedir. Bu kapsamda, gıda arz zincirine ilişkin kayıt sisteminin güçlendirilmesi, lisanslı depoculuğun yaygınlaştırılması, yaş meyve-sebze tedarik zincirinde lojistik altyapıların ve yatırımların iyileştirilmesi, bu ürünlerin paketleme, nakliye, depolama ve perakende satışa sunulmasında uyulması gereken standartların belirlenmesi ile toptancı hallerinin etkin çalıştırılmasına ve modernizasyonunun sağlanmasına yönelik kararlar alınmıştır.

Onuncu Kalkınma Planında ortaya konulan politika tedbirlerinin uygulanmasına yönelik olarak, arazi parçalılığının azaltılması, işletme ölçeklerinin etkin kullanımı, güvenilir tarımsal verilerin temini, ürün pazarlama altyapısının iyileştirilmesi, üretimde kendine yeterliliğin artırılması, kayıt dişiliğin azaltılması, güvenilir gıdanın arzı ve tüketiminin sağlanması, tarımda su kullanımının etkinleştirilmesi, ürün-bölge-üretici bazlı su varlığını dikkate alan destekleme sistemine geçilmesi ve piyasa istikrarının korunmasına ilişkin çalışmalar yürütülmektedir.

Toprak ve Su Kaynakları

Ülkemizin toplam tarım arazisi varlığı 2000 yılında 26,4 milyon hektar iken 2010 yılında

4. 
   milyon hektara, 2016 yılında ise 23,7 milyon hektara gerilemiştir. Bu büyüklüğün 15,6 milyon hektarını ekilen, 4 milyon hektarını nadasa bırakılan, 800 bin hektannı sebze yetiştirilen ve 3,3 milyon hektarını ise meyve, zeytin ağaçları ve bağcılık için ayrılan alanlar oluşturmaktadır.
   

Toprak, iklim, topografya ve ekolojik özellikleri, tarımsal üretim potansiyeliyle ilgili kriterlerin yanında ortalama eğimi yüzde 8’den az olan ve ovaların sınırları içerisinde yer alan onaylı planlı alanlar ile Bakanlar Kurulu Kararlarının yayımı tarihi itibarıyla ilgili mevzuatı uyarınca tarım dışı kullanma izni verilmiş olan alanlar hariç büyük ova sınırlan içerisindeki tüm araziler, büyüklüklerine bakılmaksızın, büyük ova statüsünde kabul edilmiştir. Bu çerçevede, tespit edilen 212 büyük ovadan 141 adedi 12/12/2016 tarihli ve 2016/9620 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, 51 adedi ise 13/03/2017 tarihli ve 2017/10001 sayılı

Bakanlar Kurulu Kararıyla olmak üzere 57 ildeki toplam 192 adet ova koruma alanı olarak belirlenmiş ve ilan edilmiştir.

Ekim 2015'te Ankara'da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi 12. Taraflar Konferansında (UNCCD COP12) alman kararlardan biri de Arazi Tahribatının Dengelenmesi (ATD)'dir. Bu hedefe ulaşmaya yönelik olarak, toprak organik karbon içeriği ve arazi verimlilik indeksinin tespiti ve arazi kullanım değişikliklerinin izlenmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir.

Tarım arazilerinin korunması ve etkin kullanılmasına yönelik olarak arazi kullanım planlarının tamamlanması, toprak veri tabanının oluşturulması, erozyonla mücadelenin etkinleştirilmesi ve toprak yönetiminde koordinasyonun güçlendirilmesi öncelikli politika alanları arasında yer almaktadır.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) tarafından 2016 yılı sonu itibarıyla 2.613 sulama tesisi inşa edilerek sulamaya açılan toplam sulama alanı net 3.080.402 hektara ulaşmıştır. Söz konusu alanın 54.165 hektarı 2016 yılı içerisinde sulamaya açılmıştır.

DSİ tarafından geliştirilen ve çeşitli kuruluşlar tarafından işletilmekte olan bu sulamalarda yüzde 37 klasik sistem, yüzde 41 kanaletli sulama sistemi ve yüzde 22 borulu sistem kullanılmaktadır.

TABLO 11:42- DSİ Tarafından İnşa Edilen Sulama Tesislerinin İşletme Durumu (2016 Yılı) İşletmeden Sorumlu Kuruluş	Sulama Alanı (hektar)	Sulama Tesisi Sayısı
DSİ	210 401	252
Su Kullanıa Teşkilatları ve Mahalli İdareler	2 356 376	875
Bedeli Karşılığında DSÎ'ce İnşa Edilip Çeşitli Kurumlarca İşletilen Sulamalar	16 992	29
Yeraltı Suyu (YAS) Sulama Kooperatifleri	496 633	1457
TOPLAM	3 080 402	2 613

Kaynak: DSİ

2016. 
      Yılı Yatırım Programında DSİ'nin, toplam tutarı 106,9 milyar TL olan ve 2016 yılı sonuna kadar toplam 41,4 milyar TL harcanan 179 projesi yer almıştır. Bu projelerin sene başı ödenek miktarları dikkate alındığında ortalama tamamlanma süresi 9,1 yıl olarak gerçekleşmektedir.
      

TABLO II: 43- DSİ Stok Değerlendirme

DSÎ-Tanm/Sulama	2014	2015	2016	2017
Proje Sayısı (1)	174	176	173	179
Ortalama Tamamlanma Süresi (yıl)	10,5	10,2	9,6	9,1
Yılı Yatırımı (Cari fiyatlarla, milyon TL) (1)	4 252	4 450	5 275	6 500
Yılında İşletmeye Açılan İlave Sulama Net Alanı (Hektar) (2)	88 101	90 754	54 165	100 000