Amaç ve Hedefler
Enerjinin nihai tüketiciye sürekli, kaliteli, güvenli, asgari maliyetlerle arzını ve enerji temininde kaynak çeşitlendirmesini esas alarak; yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarını mümkün olan en üst düzeyde değerlendiren, nükleer teknolojiyi elektrik üretiminde kullanmayı öngören, ekonominin enerji yoğunluğunu azaltmayı destekleyen, israfı ve enerjinin çevresel etkilerini asgariye indiren, ülkenin uluslararası enerji ticaretindeki stratejik konumunu güçlendiren rekabetçi bir enerji sektörüne ulaşılması temel amaçtır.
-
yılında Türkiye toplam elektrik tüketiminin 304,8 milyar kWh olması ve kişi başı elektrik tüketiminin 3.784 kWh'ye yükselmesi; elektrik santralleri toplam kurulu gücünün yaklaşık yüzde 3,7 artarak 84.352 MW'a çıkması; doğal gaz yakıtlı santrallerin toplam elektrik üretimindeki payının yüzde 33,6 seviyesine düşmesi; yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin toplam elektrik üretimi içindeki payının yüzde 32,4 ile bir önceki yıla göre aynı seviyede kalması öngörülmektedir.
-
Politika ve Tedbirler
Politika/Tedbir
|
Sorumlu/İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar
|
Süre Yapılacak İşlem ve Açıklama
|
Kamu kesiminin düzenleyici ve denetleyici rolü çerçevesinde, bir taraftan rekabetçi piyasanın ve uygun bir yatırım ortamının oluşumu desteklenirken diğer taraftan arz güvenliği yakından takip edilecektir. Kamu kesimi ancak piyasaların arz güvenliğini sağlamada yetersiz kalması halinde yatırıma olarak piyasanın sağlıklı işleyişine katkı sunacaktır. (Kalkınma Planı p.785)
|
Tedbir 294. Elektrik arz güvenliği izlenecek ve gerekli önlemler alınacaktır.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, EPDK, EÜAŞ, TEİAŞ, BOTAŞ, İlgili Kuruluşlar
|
Aralık
Sonu
|
6446 sayılı Kanun çerçevesinde elektrik arz güvenliği izlenecek, bu kapsamda arz güvenliğinin temini için yerli kaynaklara öncelik veren kapasite mekanizması oluşturulacak ve işlerliği takip edilecektir. Kamu santrallerindeki rehabilitasyon yatırımları devam edecektir. Kritik elektrik ve doğal gaz iletim yatırımları takip edilecektir. Acil durumlarda arz güvenliğine katkı sağlayacak olan Yüzer ve Treyler Santrallerin kurulması sağlanacaktır.
|
Birincil enerji kaynaklan bazında dengeli bir kaynak çeşitlendirmesine ve orijin ülke farklılaştırmasına gidilecek, üretim sistemi içinde yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının payı azami ölçüde yükseltilecektir. (Kalkınma Planı p.787)
|
Tedbir 295. Elektrik kurulu gücü ve üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarınm oranı artırılacaktır.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, DSİ, EPDK, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK,
TÜÎK, EPİAŞ, EÜAŞ, TEİAŞ, İlgili Kurum ve Kuruluşlar
|
Aralık
Sonu
|
Kamu ve hazine arazilerinde elektrik enerjisi üretimine uygun YEKA'iar belirlenecektir. Güneş Enerjisi İzleme ve Kontrol Sistemi kurulacaktır. Biyokütle, rüzgar ve güneş enerjisi atlasları güncellenecek ve dalga enerjisi potansiyeli belirlenecektir. Yenilenebilir Enerji Projeleri Değerlendirme ve İzleme Sistemiyle (YEPDİS) yenilenebilir enerji yatırım süreçleri analiz edilerek karşılaşılan bürokratik, teknik ve finansal zorluklar
|
|
|
belirlenip çözüm Önerileri geliştirilecektir. Pompaj Depolamalı HES Yol Haritası tamamlanacaktır.
|
Petrol ve doğal gazda olağanüstü durum arz stokları yeterli düzeyde oluşturulacaktır, Tuz Gölü Doğal Gaz Yeraltı Depolama Projesi ile Trakya'da yer alan doğal gaz depolama tevsii projeleri tamamlanacaktır. Doğal gaz iletim ve dağıtım ağı ülke sathında genişletilecek ve talep noktalarına doğal gaz ulaştırılacaktır. (Kalkınma Planı p.789)
|
Tedbir 296. Kuzey Marmara doğal gaz depolama tesisinin depolama ve gaz çekim kapasiteleri artırılacaktır.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), BOTAŞ, Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, EPDK
|
Aralık
Sonu
|
Kuzey Marmara Doğal Gaz Depolama Tevsii (Faz-III) Projesinin ihale işlemleri tamamlanarak yapım çalışmalarına başlanacaktır.
|
Tedbir 297. Tuz
Gölü Doğal Gaz Yer Âlti Depolama Projesinin yapımına devam edilecektir.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), BOTAŞ, Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, EPDK
|
Aralık
Sonu
|
Çozeltme işlemiyle oluşturulan ikinci grup üç kavemanın yapılacak testlerin ardından gaz dolum işlemlerine başlanacak ve toplamda 550 milyon m3 çalışma gazı kapasiteli altı kavernada doğal gaz depolanacaktır. Ayrıca, genişletme çalışmaları kapsamında projenin kapasite artırım kısmına yönelik sözleşme imzalanarak yapım çalışmalarına başlanacaktır.
|
Nükleer enerji alanında hukuki ve kurumsal altyapı güçlendirilecektir. Nükleer alandaki faaliyetlerin güvenli ve emniyetli bir şekilde yürütülmesini tespit ve teyit etmek için bağımsız, güçlü ve yetkin bir nükleer düzenleme ve denetleme sistemi oluşturulacaktır. (Kalkınma Planı p.791)
|
Tedbir 298. Nükleer enerji alanında hukuki ve kurumsal altyapı
güçlendirilecektir.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), TAEK
|
Aralık
Sonu
|
Nükleer alanındaki faaliyetlerin güvenli ve emniyetli bir şekilde yürütülmesini tespit ve teyit etmek için bağımsız, güçlü ve yetkin bir Nükleer Düzenlenme Kurumu kurulacaktır. Bu kapsamda; TAEK görev ve yetkilerinin yeniden düzenlenmesini de içeren Nükleer Enerji Kanunu Tasarısı hazırlık çalışmaları tamamlanacaktır.
|
Yerli Kaynaklara Dayalı Enerji Üretim Programı
|
Tedbir 299. Yerli kömür kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi içindeki payı artırılacaktır.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, EPDK, EÜAŞ, MTA, TKİ, TTK, İlgili Kurum ve Kuruluşlar
|
Aralık
Sonu
|
Türkiye'nin en önemli yerli enerji kaynakJanndan olan linyitin, çevresel hususlar da dikkate alınarak, elektrik enerjisi üretimi amacıyla kullanımı artinlacaktır. Bu kapsamda Trakya-Ergene ve Eskişehir-Aipu sahalarında tennik santral kurulmasına yönelik çalışmalar sürdürülecektir.
|
Tedbir 300. Enerji sektöründe yerlileşti rmeye ilişkin yol haritası belirlenecektir.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), Ekonomi Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Üniversiteler, Kalkınma Ajansları ve TÜBİTAK
|
Aralık
Sonu
|
Enerji sektöründe yerlileştirilecek ekipmanlara yönelik envanter ve ihtiyaç analizi tamamlanacak, yol haritası belirlenecek ve yerlileştirme çalışmalarına başlanacaktır.
|
Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi Programı
|
Tedbir 301. Enerji
verimliliğini artırmaya yönelik etkili mekanizmalar geliştirilmesi ve uygulanmasına ilişkin İkincil mevzuat çalışmaları tamamlanacak ve ilgili idari ■
düzenlemeler hayata geçirilecektir.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı
|
Aralık
Sonu
|
Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü bünyesinde mevcut durumda enerji verimliliği alanında faaliyet gösteren yapının, diğer kurum ve kuruîuşlann enerji verimliliği çalışmalarını da yönlendirecek ve koordine edecek şekiide güçlü bir yapıya dönüştürülmesi için yasal düzenleme hazırlık çalışmalan tamamlanacaktır. Sektöre! bazda enerji verimliliği potansiyelleri belirlenecektir. Enerji verimliliği alanında yönetim bilgi sistemi oluşturulacaktır. Kamu binalarında enerji verimliliği yatırımlanna başlanacaktır. Enedi verimliliği yatırımlarına yönelik fınansal destek mekanizmaları oluşturulacaktır.
|
Tedbir 302. Yüksek verimli elektrik motorlarına geçiş sağlanacaktır.
|
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (S), Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, KOSGEB, TSE
|
Aralık
Sonu
|
KOBÎ’lerde Eneıji Verimli Motorların Teşvik Edilmesi projesi kapsamında en az 2 adet OSB'de elektrik motorları dönüşüm programı uygulanacaktır. Sanayideki elektrik motorlarının enerji tüketimlerini azaltmada kullanılan teknik uygulamalar, bilinç ve farkındalık oluşturularak yaygınlaştırılacaktır.
|
Madencilik
-
Mevcut Durum
Madencilik sektöründe 2016 yılında ihracat ve ithalatta düşüş, üretimde artış yaşanmıştır. 2017 yılının Ocak-Ağustos döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre üretimde yüzde 3,8 düşüş, ihracatta ve ithalatta ise yüzde 39,2 artış görülmüştür, İhracatta en önemli paya sırasıyla demir dışı metaller (krom, çinko, bakır, kurşun), mermer, bor ve feldspat, ithalatta ise ham petrol, doğal gaz, taşkömürü ve demir cevheri sahiptir.
Türkiye'nin ham petroi üretimi 2016 yılında bir önceki yıla göre önemli değişiklik göstermemiş ve 2,6 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Ham petrol ithalatı 2016 yılında değişmemiş ve 25,1 milyon ton olmuştur. Türkiye'nin 2016 yılı doğal gaz üretimi 367 milyon m3, ithalatı ise yüzde 4,3 azalarak 46,4 milyar m3 oimuştur
.
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
GSYH içindeki Payı (Yüzde) (Cari Fiyatlarla) (1)
|
0,9
|
0,8
|
0,8
|
-
|
Üretim Artışı (Yüzde) (2)
|
7,4
|
-4,7
|
1
|
-3,54 (3)
|
İhracat (Milyon ABD Dolan) (Cari Fiyatlarla)
|
3 406
|
2 799
|
2 693
|
2 304 (3)
|
İhracat Artışı (Yüzde)
|
-12,2
|
-17,8
|
-3,8
|
39,2 (3)
|
Toplam İhracat içindeki Payı (Yüzde)
|
2,2
|
1,9
|
1,9
|
2,2 (3)
|
İthalat (Milyon ABD Doları) (Cari Fiyatlarla)
|
37 126
|
27 608
|
19 002
|
17 034 (3)
|
İthalat Artışı (Yüzde)
|
-2,8
|
-25,6
|
-31,2
|
39,2 (3)
|
Toplam İthalat içindeki Payı (Yüzde)
|
15,3
|
13,3
|
9,6
|
11,4 (3)
|
Kurulan İşletme Sayısı
|
537
|
450
|
480
|
396 (3)
|
Kapanan İşletme Sayısı
|
150
|
121
|
101
|
63 (3)
|
Kaynak: TÜİK, Kalkınma Bakanlığı, TOBB, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Maden İşleri Genel Müdürlüğü) (1) Geçmiş ysl verileri TÜİK tarafından revize edilmiştir. (2) NACE Rev.2 Sınıflamasına Göre Ayiik Sanayi Üretim Endeksi (2010=100) (3) Ocak-Ağustos dönemi
Enerjide dsşa bağımlılığın azaltılmasına ve sanayide hammadde ihtiyacının karşılanmasına yönelik kamu kurumlan tarafından yürütülen maden, enerji hammaddeleri ve jeotermai kaynak arama yatırımları için ayrılan kaynaklar 2017 yılında bir önceki yıla göre yüzde 16 artışla 1,2 milyar TL olmuştur. Arama yatırımlarının önümüzdeki dönemde de artırılarak devam etmesi planlanmaktadır. MTA tarafından yürütülen proje kapsamında deniz alanlarımızda faaliyet gösterecek tam donanımlı bir sismik araştırma gemisi için Savunma Sanayi Müsteşarlığıyla yapılan işbirliği çerçevesinde 2012 yılında başlanan çalışmalar sonucu yapımı tamamlanan MTA Turkuaz araştırma gemisinin deneme ve teslim işlemleri devam etmektedir. MTA tarafından son dönemde gerçekleştirilen arama faaliyetleri sonucu tespit edilen büyük ölçekli linyit rezervlerimizin EÜAŞ ve TKİ'ye devri tamamlanmıştır. Konya-Karapınar, Karaman-Ayrancı, Eskişehir-Alpu, Afyon-Dinar ve Trakya bölgelerinde yer alan bu rezervlerin en kısa sürede elektrik santrali kurulumuna hazır hale getirilmesi amacıyla başlatılan teknik etüt çalışmaları ve ihale işlemleri devam etmektedir.
2016 yılı Haziran ayında 6719 sayılı Kanunla MTA Genel Müdürlüğünün 2804 sayılı Kuruluş Kanununda değişiklik yapılarak; MTA'nın yurt dışında arama ve araştırma yapmasına ve bu amaçla şirket kurmasına imkân veren düzenleme yapılmıştır. Ayrıca, Maden İşleri Genel Müdürlüğüne verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamak için tüzel kişilere yeterlik belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasları kapsayan Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler ile ilgili Yönetmelik yürürlüğe girmiştir.
-
yılı Eylül ayında 6845 sayılı Kanun kapsamında; maden rezervlerimizin uluslararası standartlarda envanterinin çıkarılması ve belgelendirilmesi için Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu ve ayrıca maden arama, araştırma ve üretimi sırasında kamu ve özel sektör tarafından üretilen yer bilimleri verilerinin arşivlenerek tekrar kullanılabilmesi amacıyla Türkiye Yer Bilimleri Veri ve Karot Bilgi Bankası kurulmuştur.
Bu kapsamda hazırlanan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmelik ve Türkiye Yerbilimleri Veri ve Karot Bilgi Bankasının Görevleri, Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliği 2017 yılı Temmuz ayında yürürlüğe girmiştir.
ABD, AB, Japonya, Güney Kore ve Çin gibi dünyanın önde gelen gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomileri, hammaddelerin arz ve talep odaklı yönetimi konusunda çalışmalar yürütmekte ve kendi hammadde yönetimi stratejilerini geliştirip uygulamaktadır. Bu durum ülkemizin de bu konuda inisiyatif geliştirmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Madencilik sektöründe; karmaşık ve uzun izin süreçlerinin basitleştirilmesi, ham olarak ihraç edilen madencilik ürünlerinin yurt içinde işlenerek ihraç edilmesinin getireceği potansiyel katma değer artışının değerlendirilmesi, başta özel sektör olmak üzere arama faaliyetlerinin artırılması, kamu kuruluşlarının yeniden yapılandırılması yoluyla verimliliklerinin yükseltilmesi, madencilik faaliyetlerinin diğer sektör faaliyet ve yatırımlarıyla eşgüdümlü şekilde planlanması, madencilik firma ve işletmelerindeki ölçek ve teknoloji sorununun giderilmesi ihtiyacı devam etmektedir,
-
Amaç ve Hedefler
Madencilikte ülkemiz maden potansiyelinin sağlıklı tespit edilmesi, üretim için gerekli hammadde arz güvenliğinin sağlanması ve madenlerin yurt içinde işlenip katma değerinin yükseltilerek ülke ekonomisine katkısının artırılması temel amaçtır.
Politika ve Tedbirler
Politika/Tedbir
|
Sorumlu / İşbirliği | Yapılacak Kuruluşlar j r
|
Yapılacak İşlem ve
Açıklama
|
Enerji üretiminde dışa bağımlılığın azaltılması hedefiyle uyumlu olarak; yurtiçi ve yurtdışında petrol ve doğal gaz arama faaliyetleri hızlandırılacak, linyit kömürü ve jeotermal gibi yerli kaynakların potansiyelinin tespitine yönelik arama faaliyetleri azami düzeye çıkarılacaktır. Kaya gazı konusunda ise kapsamlı araştırma faaliyetlerinin yürütülmesi sağlanacaktır. (Kalkınma Planı p.SÖS)
|
Tedbir 303. MTA
Genei Müdürlüğü yeniden
yapılandırılacaktır.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), MTA, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, EÜAŞ, TKİ, TTK, İlgili Diğer Kuruluşlar
|
Aralık
Sonu
|
Dünyadaki benzer örnekler dikkate alınmak suretiyle MTA'nın fiziksel yapısı küçük, teknik kapasitesi yüksek şekilde yapılandırılmasına ilişkin düzenleme yapılacaktır.
|
Tedbir 304. ETKB Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) günümü ihtiyaçlarına göre yeniden yapılandırılacaktır.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), İlgili Diğer Kuruluşlar
|
Aralık
Sonu
|
MIGEM in kurumsal kapasitesi yüksek, sektöre rehberlik eden bir yapıya kavuşturulması sağlanacaktır.
|
Tedbir 305. Kaya gazı ve kömür yataklarındaki metan gazı envanteri hazırlanacaktır.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), MTA, TPAO, TKİ, TTK
|
Aralık
Sonu
|
2018-2020 yıllarında yapılması planlanan on adet sondajdan iki adedi 2018 yılında yapılacak ve yapılan sondajların değerlendirme çalışmaları sürdürülecektir.
|
Tedbir 306. Türkiye ekonomisi için temel ve kritik olan madenler belirlenerek, bu madenlerin güvenli teminine yönelik strateji
oluşturulacaktır.
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (S), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, MTA, İlgili Diğer Kuruluşlar
|
Aralık
Sonu
|
Ulusal Hammadde Strateji Belgesi çalışmaları sonuçlandırılacak ve tedarik stratejileri konusunda çalışmalar yürütülecektir.
|
Tedbir 307. Yerli
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar
|
Aralık
|
Afyonkarahisar-Dinar, Eskişehir-
|
kömür sahalarının
|
Bakanlığı (S), Çevre ve
|
Sonu
|
Aipu, Karapınar-Ayrancı,
|
etüt çalışmaları
|
Şehircilik Bakanlığı,
|
|
Tekirdağ-Çerkezköy/İsta nbul-
|
tamamlanacak ve bu
|
Orman ve Su İşleri
|
|
Çatatca, Trakya-Vize kömür
|
sahalar yatınma
|
Bakanlığı, EÜAŞ, MTA,
|
|
sahalarının etüt çalışmaları
|
açılacaktır.
|
TKİ, TTK, İlgili Kurum ve
|
|
tamamlanacak, gerekli izin ve
|
Kuruluşlar
|
|
onayiann alınmasını müteakip yatırıma açılması sağlanacaktır.
|
-
Dostları ilə paylaş: |
