2018 yili programi

Turizm

19. 
    Mevcut Durum
    

Uluslararası turizm hareketlerinde son yıllarda yaşanan artış devam etmektedir. Dünyadaki turist sayısı 2016 yılında bir önceki yıia göre yüzde 3,9 artarak 1,2 miiyar kişiye ulaşmıştır, 2015 yılında ABD dolarının diğer para birimleri karşısında değer kazanması birçok ülkenin ABD doları cinsinden hesaplanan turizm gelirinde düşüş olarak kendini göstermiş, ancak enflasyon ve döviz kum değişimleri dikkate alınarak hesaplandığında uluslararası turizm gelirleri bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla yüzde 4,4 artış göstermiştir. 2016 yılında ise uluslararası turizm gelirleri reel anlamda yüzde 2,6 artışla 1,22 trilyon ABD doları olmuştur.

2014. 
      yılında zirve noktasına ulaşan ülkemiz turizm sektöründe yakın coğrafyamızdaki gelişmeler, terör olayları ve göçmen krizi nedenlerinden dolayı 2015 yılında başlayan düşüş ve dalgalanmalar devam etmektedir. Söz konusu gelişmelerin yanı sıra başlıca kaynak pazarlarımızdan olan ülkeler ile ilişkilerde yaşanan sorunlar da dönemsel olarak turizm sektörümüzü etkilemiştir. Ülkemiz 2011-2015 döneminde turist girişleri açısından dünyada 6'ncı sırada iken 2016 yılında 10'uncu sıraya gerilemiş, turist sayısı da yüzde 23,3 azalarak 30,3 milyon olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde turizm gelirlerinde 12'nci sırada yer alan ülkemiz 2016 yılında 17'nciliğe gerilerken turizm sektöründen elde edilen gelir 2015 yılına göre yüzde 29,7 azalmış ve 22,1 milyar ABD dolarına düşmüştür. Turist girişleri açısından ülkemiz uluslararası turizm pazarından yüzde 2,5, Avrupa turizm pazarından yüzde 4,9 pay almıştır. Turizm gelirlerinde ise bu pay sırasıyla yüzde 1,5 ve yüzde 4,2 olarak gerçekleşmiştir.
      

Ülkemizde yabancı ziyaretçi başına ortalama harcama 2005-2015 döneminde 670-775 ABD doları aralığında yukarı veya aşağı yönlü değişim göstermiş iken, 2016 yılında 633 ABD dolarına gerilemiştir. Yurt dışında ikamet eden vatandaşlardan elde edilen ortalama gelir 2005-2014 döneminde 1.100 ABD dolarının üstünde seyrederken 2015 ve 2016 yıllarında vatandaş ziyaretçi başına ortalama harcama sırasıyla 970 ve 978 ABD doları olmuştur,

2016. 
      yılında ülkemize gelen 25,3 milyon yabancı ziyaretçinin yüzde 44,2'si OECD, yüzde 22,4'ü BDT ülkelerindendir. Ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülke sıralamasında Almanya yüzde 15,3 ile birinci, Gürcistan yüzde 8,7 ile ikinci, İngiltere ise yüzde 6,8 ile üçüncü sırada bulunmaktadır. 2015 yılında ikinci kaynak pazarımız durumundaki Rusya Federasyonunun payı Türkiye'ye seyahat yasağı sonrası 2016 yılında yüzde 3,4te kalmıştır. En çok ziyaretçi gönderen ülkeler arasında Almanya ve İngiltere 2015 yılına oldukça yakın oranlarla aynı sırada yer almış olmakla beraber her ikisinden de gelen ziyaretçi sayısı 2016 yılında düşmüş, Gürcistan ise geçen seneye göre 294 bin ziyaretçi artışı île ikinci sıraya yükselmiştir.
      

TABLO II: 62- Dünyada ve Türkiye'de Turizm Hareketleri ve Turizm Gelirleri	2005	2013	2014	2015	2016	2017(4)
DÜNYA
Turist Sayısı (Milyon Kişi)	809	1 088	1 138	1 189	1235	1 278
Yıllık Değişim (Yüzde)	-	4,6	4,6	4,5	3,9	3,5
Turizm Geliri (Milyar ABD Dolan)	701	1 241	1 252	1 196	1 220	1 255
Yıllık Değişim (Yüzde)	-	7,3	0,9	-4,5	2,0	2,9
TÜRKİYE
Turist Sayısı (1) (Milyon Kişi)	24,2	37,8	39,8	39,5	30,3	37,4
Yıllık Değişim (Yüzde)	*	5,9	5,3	-0,8	-23,3	23,4
Yabancı Ziyaretçi Sayısı (1) (Milyon Kişi)	21,1	34,9	36,8	36,2	25,3	31,4
Yıllık Değişim (Yüzde)	-	9,8	5,5	-1,6	-30,1	24,1
Turizm Geliri (Milyar ABD Dolan)	20,3	32,3	34,3	31,5	22,1	25,1
Yıllık Değişim (Yüzde)	-	11,4	6,2	-8,3	-29,7	13
Yabancı Ziyaretçi Başına
Ortalama Harcama (2) (ABD	766	749	775	715	633	610
Doları)
Vatandaş Ziyaretçi Başına
Ortalama Harcama (3) (ABD	1 214	1 252	1 130	970	978	945
Dolan)

Kaynak: Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), Kültür ve Turizm Bakanlığı, TÜÎK

1. 
   Yabancı ziyaretçi sayısı, Türkiye Cumhuriyeti pasaportu taşımayan, sınır kapılarından ülkemize giriş yapan ve yurt dışında ikamet eden ziyaretçileri yansıtmaktadır. Turist sayısı ise, yabana ziyaretçi sayısı ile yurt dışında ikamet eden Türkiye Cumhuriyeti pasaportlu ziyaretçi sayısı toplamından günübirlikçilerin (Türkiye'de 24 saatten az kalan) çıkanlmasıyla elde edilmektedir.
   
2. 
   Çıkış yapan yabana ziyaretçilerden kişi başına elde edilen ortalama gelirdir.
   
3. 
   Çıkış yapan ve yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ziyaretçilerden kişi başına elde edilen ortalama gelirdir,
   
4. 
   Gerçekleşme Tahmini
   

2016. 
      yılı itibarıyla Kültür ve Turizm Bakaniığından beigeli 3.641 tesiste 900 bin, belediye belgeli 9.186 tesiste 497 bin yatak bulunmaktadır. Sektörde faaliyet gösteren seyahat acentesi sayısı ise 9.162'dir.
      
2017. 
      yılında dünyadaki turist sayısının yüzde 3,5lik artışla 1,28 milyar kişi, turizm harcamalarının ise yüzde 2,9luk artışla 1,3 trilyon ABD doları şeklinde gerçekleşmesi beklenmektedir. 2017 yılında ülkemize gelen yabancı ziyaretçi sayısının 31,4 milyon kişi ve turizm gelirlerinin 25,1 milyar ABD doları olarak gerçekleşeceği, Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli yatak sayısının 954 bin, belediye belgeli yatak sayısının ise 496 bin olacağı, yatırım aşamasındaki 253 bin yatakla birlikte toplam yatak kapasitesinin 1,7 milyonu aşacağı öngörülmektedir.
      

Rusya'dan gelen ziyaretçi sayısındaki azalış 2016 yılının Ocak-Ağustos döneminde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 87,9 olarak gerçekleşmiştir. Yaşanan siyasi belirsizliğin ardından Türkiye ile tarifesiz (charter) uçuşlara getirilen yasak 2016 yılı Eylül ayı itibarıyla kaldırılmıştır. Söz konusu gelişmenin turizm sektörüne olumlu etkileri 2017 yılında görülmüştür. Nitekim iki ülke arasındaki siyasi sorunların da çözülmesi ile beraber 2017 yılı Ocak-Ağustos döneminde ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülke sıralamasında Rusya ilk sırada yer almıştır.

31/12/2016 tarihli ve 2016/9619 sayılı BKK'yla 2017 yılında destek verilecek havalimanları sayısı 12'ye çıkarılmış, tarifeli ve tarifesiz tüm uçuşlar kapsanmış, ayrıca yıl boyunca 200 ve daha fazla koltuk sayısına sahip uçaklarla yapılan tarifesiz uçak seferlerinde en az 150 yolcu getiren acentelere 6.000 ABD doları destek tutarı yüzde 30 artırılarak uygulanmıştır.

Benzer bir destek 2017 yılının son çeyreğinde kruvaziyer gemiler için de uygulanmaya başlanmıştır. 26/09/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2017/10696 sayılı BKK'yla

2016. 
      yılı sonuna kadar ülkemizde kruvaziyer hizmeti verilen limanlara 750 ve daha fazla yolcu kapasitesine sahip kruvaziyer gemi ile turist getiren A grubu seyahat acentelerine turist başına 30 ABD doları destek verilmesi düzenlenmiştir.
      

Ziyaretçi başına harcama istenilen düzeyde değildir ve son yıllarda düşüş eğilimindedir. Turizm sektöründeki rekabet avantajımız daha çok düşük fiyata dayalı olarak sürdürülmektedir. Turizm gelirlerinin artması için, yüksek harcama gücüne sahip hedef turist kitlesine de ulaşılması gerekmektedir. Bu kapsamda; dış pazarlarda değişen tüketici tercihleri dikkate alınarak daha fazla gelir getiren sağlık, kış, kruvaziyer, yat, golf ve kongre turizmi gibi turizm çeşitlerinin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Turizmin mevsimlik ve coğrafi dağılımını iyileştirmek ve turizm gelirlerini artırmak amacıyla yeni turizm gelişim alanları yaratmak üzere varış noktası (destinasyon) yönetimine ağırlık verilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda; yereldeki turistik değerleri göz önüne alarak farklı turizm türlerini entegre eden, bu şekilde turist kalış süresini ve turizm gelirini artıran projelendirme çalışmalarına ihtiyaç bulunmaktadır.

Sektörde ürün ve hizmet kalitesinde üstünlük, turizm ürününün geliştirilmesi ve pazarlanmasında yaratıcı uygulamalar önem arz etmektedir. Hizmet kalitesiyle ilgili olarak turizm işgücü piyasası ile turizm eğitim sistemi arasındaki bağın güçlendirilmesi gerekmektedir. Bunun yanında, uluslararası turizm pazarından alınan payın artırılabilmesi amacıyla tanıtım fonları tek çatı altında toplanmalı, ülke tanıtımının yanı sıra varış noktası bazında da tanıtım faaliyetleri sürdürülmelidir.

Turizm aktivitelerinin yoğunlaştığı kıyı alanlarında, insan kaynaklı kullanımların etkileri, küresel iklim değişikliğinin yarattığı olumsuz koşullarla birleşerek sürekli bir baskı yaratmaktadır. Bu alanlara yönelik planlama, yapılaşma ve denetim süreçlerinde, mevcut kanunlara dayalı olarak farklı kurumîann yetkileri söz konusu olup yeni bir bütünleşik kıyı alanları yönetimi modeli oluşturulması gerekmektedir. Bu kapsamda, yat limanlarının planlama sürecinin hızlandırılması sektör açısından önem arz etmektedir.

Onuncu Kalkınma Planı Sağlık Turizminin Geliştirilmesi Programı kapsamında 07/02/2015 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2015/3 sayılı Başbakanlık Genelgesi iie Sağlık Turizmi Koordinasyon Kurulu (SATURK) kurulmuş olup sağlık turizmine ilişkin çalışmalar Kurul koordinasyonunda devam etmektedir.

Turizm sektörünün çevresel, sosyo-kültürel ve ekonomik sürdürülebilirliğine katkıda bulunmak üzere çevreye duyarlı konaklama tesisleri belgelendirme faaliyetleri devam etmektedir. Bu çerçevede, Eylül 2017 itibarıyla 404 adet tesise Yeşil Yıldız Belgesi düzenlenmiş olup uygulamada kısa sürede hızlı bir gelişme sağlanmıştır. Ayrıca, çevre yönetimine önem vererek Mavi Bayrak Uygulamasına dâhil olan 38 ülke arasında ülkemiz 2017 yılında plaj sıralamasında 454 ödüllü plaj ile üçüncü sırada yer almıştır.

Amaç ve Hedefler

Turizmde nitelikli işgücü, tesis ve hizmet kalitesiyle uluslararası bir marka haline gelinmesi, daha üst gelir grubuna hitap edecek şekilde turizm ürün ve hizmetlerinin çeşitlendirilmesi ve iyileştirilmesi, turizm değer zincirinin her bileşeninde kalitenin artırılması ve sürdürülebilirlik ilkesi çerçevesinde bölgesel kalkınmada öncü bir sektör haline gelinmesi temel amaçtır.

Sektörde, doğal ve kültürel değerlerde koruma-kulianma dengesinin gözetilmesi ve nitelikten ödün vermeden sürdürülebilir bir büyümenin gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.

2016. 
      yılında ülkemize gelecek yabancı ziyaretçi sayısının 36,1 milyon kişi, turizm gelirinin 28,3 milyar ABD doları olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
      

TABLO II: 63- Turizm Sektöründeki Gelişmeler	2016	2017	2018	Yıllık Ortalama Artış (Yüzde)
		(1)	(2)	2017	2018
Yabancı Ziyaretçi Sayısı (Bin Kişi)	25 352	31 444	36 098	24,0	14,8
Turist Sayısı (Bin Kişi)	30 289	37 438	39 272	23,6	4,9
Turizm Geliri (Milyon ABD Doları)	22 107	25 109	28 323	13,6	12,8
Turizm Gideri (Milyon ABD Dolan)	5 050	4 707	4 900	-6,8	4,1