2018 yili programi

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, TÜİK Gerçekleşme Tahmini Program Poiitika/Tedbir	Sorumlu / İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar	Süre	Yapılacak İşlem ve Açıklama
Sağlık turizmi başta olmak üzere, kongre turizmi, kış turizmi, kruvaziyer turizmi, golf turizmi ve kültür turizmine ilişkin altyapı eksiklikleri tamamlanarak pazarın çeşitlendirilmesi sağlanacak ve alternatif turizm türlerinin gelişimi desteklenecektir. (Kalkınma Planı p.872)
Tedbir 338. Turizm sektöründe dönüşümü sağlayacak bir stratejiye geçmek üzere ön çalışmalar başiatıiacaktsr.	Kültür ve Turizm Bakanlığı (S), İlgili Kurum ve Kuruluşlar	Aralık Sonu	Yeni kaynak pazarlar oluşturmak ve turizm çeşitliliğini sağlamak üzere Turizm Şurası ve Turizm Özel İhtisas Komisyon Toplantıları sonuçlarına dayalı yol haritası belirlenecektir.
Tedbir 339. Farklı turizm türlerini açıklayıcı ve bu konuda yatınm yapmak isteyenleri yönlendirici çalışmalar yürütülecektir.	Kültür ve Turizm Bakanlığı (S), İlgili Kurum ve Kuruluşlar	Aralık Sonu	Farklı turizm türlerinin doğru anlaşılması amacıyla tanımlamaların yapıldığı ve hedeflenen turizm gelişimini sağlamak üzere yerine getirilmesi gereken şartlan belirleyici dokümanlar ortaya konacaktır.
Tedbir 340. Turizm tesislerinin belgelendirilmesi süreci elektronik ortama taşınarak işlemlerde kolaylık ve verimlilik artışı sağlanacaktır.	Kültür ve Turizm Bakanlığı (S), Deniz Turizmi Birliği Demeği, TÜROB, TÜROFED	Aralık Sonu	İşletmelerin başvurularını elektronik ortamda yapabileceği, iş ve işlemlerin elektronik ortamda yürütüleceği bir bilgi sistemi hayata geçirilecektir.
Pazardaki ve müşteri profilindeki gelişmeler sürekli izlenerek dış tanıtım faaliyetleri etkinleştirilecektir. (Kalkınma Planı p.874)
Tedbir 341. Muhtemel krizlerin turizm sektöründeki etkisini azaltmak için sektöre özgü risk ve kriz yönetimi geliştirilecektir.	Kültür ve Turizm Bakanlığı (S), Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı, TÜROB, TÜROFED, Turizm Yatırımcıları Derneği	Aralık I Ülkenin yurt dışındaki imajını Sonu düzeltecek çalışmalar yapılacak, olumsuz/çarpıtılan medya unsurlarının etkisini azaltacak risk ve kriz yönetimi mekanizması geliştirilecektir.
Sağlık Turizminin Geliştirilmesi Programı
Tedbir 342. Sağlık turizminde örnek teşkil etmek üzere üç termal turizm merkezinde planlama ve altyapı çalışmaları tamamlanacaktır.	Kültür ve Turizm Bakanlığı (S), Sağlık Bakanlığı, Turizm Yatırımdan Derneği, Valilikler	Aralık Sonu	imar planı çalışmalarının yapılması, jeotermaî su dağıtım hattı projelerinin oluşturulması ve altyapı çalışmalarının tamamlanması sağlanacaktır.

İnşaat, Mühendislik-Mimarlık, Teknik Müşavirlik ve Müteahhitlik Hizmetleri

19. 
    Mevcut Durum
    

İnşaat sektörü, yüksek istihdam potansiyeli, çok sayıda sektörle iieri-geri bağlantıları ve ülkemizin artan alt ve üst yapı ihtiyacını karşılamada sağladığı katkılar bakımından ekonomimizin önemli sektörleri arasında yer almaktadır. Özellikle konut yapımı, sanayi tesisleri, kamu inşaat yatırımları ve kamu-özel işbirliği projeleri aracılığıyla yaratılan ekonomik canlılık ülkemize önemli faydalar sağlamaktadır.İnşaat sektörü, yurt içi ve yurt dışındaki gelişmelere yüksek derecede hassasiyet gösteren bir yapıya sahiptir. Yurt dışında yaşanan gelişmeler, gerek uluslararası müteahhitlik hizmetleri pazarının dinamiklerini değiştirmesi, gerekse yurt içindeki makro değişkenler üzerindeki tesiri sebebiyle inşaat sektörünü etkilemektedir. Yurt içinde ise GSYH büyümesi, inşaat talebine ve dolayısıyla sektöre! büyüme oranlarına doğrudan yansımaktadır. Bununla birlikte, inşaat sektörü, ekonominin daraldığı dönemlerde GSYH'dan daha hızlı küçülmekte, ekonomik büyüme dönemlerinde ise genellikle itici güç haline gelmektedir.

TABLO II: 64- İnşaat Sektöründeki Gelişmeler

(Yüzde)	2014	2015	2016	2017
inşaat Sektörü GSYH Pays (Cari Fiyatlarla)	8,1	8,2	8,6	9,3 (1)
İnşaat Sektörü Büyüme Hızı (2009 Sabit Fiyatlarıyla}	5,0	4,9	5,4	6,8 (2)
GSYH Büyüme Hızı (2009 Sabit Fiyatlarıyla)	5,2	6,1	3,2	5,1 (2)

Kaynak: TÜİK

1. 
   Nisan-Haziran dönemi
   
2. 
   Bir önceki yılın Nisan-Haziran dönemine göre
   

İç ve dış ekonomik gelişmelere duyarlılık arz eden yapı inşaat ve kullanım izinleri, gelişmelere paralel biçimde yıllar itibarıyla inişli-çıkışlı bir seyir izlemektedir. 2014 yılında yüzde 25,5 artış gösteren metrekare bazında yapı inşaat izinleri bir sonraki yıl yüzde 14,4 düşmüştür. Yapı inşaat izinleri 2016 yılında yüzde 8,İlik oranla tekrar yükselişe geçmiş, 2017 yılının ilk yarısında da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 16,3 artmıştır. Benzer şekilde, yapı kullanım izinleri de 2014 yılında yüzde 10,4 artarken, 2015 yılını yüzde 6,4lük düşüşle tamamlamış, 2016 yılında tekrar yükselişe geçerek yüzde 5,5 artış kaydetmiştir.

2016. 
      yılının ilk yansında ise, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8,7lik bir artış görülmektedir.
      

TABLO II: 65- Yapı İnşaat ve Kullanım İzinleri	2014	2015	2016	2016 (1)	2017 (1)
Yapı İnşaat İzni (Bin m^2)	220 654	188 935	204 208	106 474	123 778
Yüzde Değişim	25,5	-14,4	8,1	16,1	16,3
Yapı Kullanım İzni (Bin m^2)	152 869	143 075	151013	70 029	76 106
Yüzde Değişim	10,4	-6,4	5,5	2,1	8,7

Kaynak: TÜÎK

(1) Ocak-Haziran dönemi

TABLO II: 66- İnşaat Sektörü İstihdamı	2014	2015	2016	2016 (1)	2017 (1)
istihdam (Bin Kişi)	1912	1 914	1987	1956	2 006
istihdam Arbşı (Yüzde)	8,1	0,1	3,8	7,0	2,6
İstihdam Payı (Yüzde)	7,4	7,2	7,3	7,2	7,2

Kaynak: TÜİK

(1) Ocak-Haziran dönemi ortalama değerleri esas alınmıştır.

İnşaat sektörü istihdamında son on yıllık dönemde görülen artış eğilimi devam etmektedir. Nisan 2017'de 2,2 milyona yaklaşan sektör istihdamı, son on yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Benzer şekilde, sektörün toplam istihdam içerisindeki payı da son on yılda artmış, 2006 yılında yüzde 6 iken 2016 yılında yüzde 7,3 olmuştur.

Sektör istihdamı, mevsimsel etkiler ve büyümenin değişken yapısı sebebiyle yıl içerisinde dalgalanmalar göstermektedir. Özellikle yaz ayları olmak üzere inşaat mevsiminde istihdam ciddi oranda artmakta, yaz ayları ile kış ayları arasında 400 bine yaklaşan istihdam farkları oluşabilmektedir. Yıllar itibarıyla ise, sektörün büyüme oranları ve diğer ekonomik gelişmelere bağlı olarak istihdam değişim oranları farklılaşmaktadır. Örneğin, 2014 yılında sektör istihdamı bir önceki yıla göre yüzde 8,1 artarken, 2015 yılında bu oran yüzde 0,1 olmuş, 2016 yılında artış oranı yüzde 3,8'e yükselmiştir. 2017 yılının ilk altı ayında ise istihdam artış oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2,6 olarak gerçekleşmiştir.

İnşaat sektörü, yurt içinde yarattığı ekonomik canlılık, istihdam ve katma değer potansiyeline ilaveten, yurt dışı faaliyetleriyle önemli bir konuma sahiptir. Yurt dışında gerçekleştirilen müteahhitlik hizmetleri, iş hacmi, döviz girdisi, teknoloji transferi ve ilave istihdam bakımından ciddi katkılar sağlamaktadır. Yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde ilk taahhüdün alındığı 1972 yılından 2017 yılına kadar 118 ülkede yaklaşık 346 milyar ABD doları değerinde 9.0001n üzerinde proje üstlenilmiştir. 2002 yılında 4,5 milyar ABD doları olan toplam taahhüt tutarı 2012 ve 2013 yıllarında 30 milyar ABD dolarını aşmış, 2014,

2014. 
      ve 2016 yıllarında ise sırasıyla 26,8 milyar ABD dolan, 23 milyar ABD dolan ve 13 milyar ABD doları tutarında gerçekleşmiştir.
      

Yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde, yüksek katma değerli alanlara geçiş hedefinin bir yansıması olarak kümülatif taahhüt tutarının yanında ortalama proje bedelleri de yükselmektedir. Taahhüt projelerinin ortalama tutarı 2002 yılında 21,7 milyon ABD doları iken, Ağustos 2017 itibarıyla 77 milyon ABD dolan seviyesine ulaşmıştır.

Yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülke pazarlarında önemli bir konum elde edilmiştir. Ancak, yurt dışında alınan taahhütlerin genel olarak emek yoğun projelere yoğunlaştığı görülmektedir. Mevcut pazarlarda rekabet gücünü koruyarak artırmak, aynca gelişmiş ülke pazariannda ve yüksek katma değerli alanlarda rekabet gücü kazanabilmek için stratejiler geliştirilmesi önem arz etmektedir. Bu amaca yönelik olarak, finansmana erişim ve uluslararası pazarlarda risk yönetimi konulannda özellikle Türk Eximbank'ın çalışmaları devam etmektedir.

İnşaat sektöründe, yurt içi rekabet ortamının kalite ekseninde gerçekleştirilmesi ve talep niteliğinin yükseltilmesi ihtiyaçlan geçerliliğini korumaktadır. Bu ihtiyaçlann giderilmesinde kamu kesimi, sektörün başlıca aktörlerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Toplam yatınmlar içerisinde önemli bir pay sahibi olan kamu inşaat yatırımlarında kalitenin ön planda tutularak talep niteliğinin yükseltilmesi, sektörün ihtiyaç duyduğu bu dönüşümde önemli bir potansiyel arz etmektedir.

Sektörün temel yapısal sorunları, yenilikçi bir ortamın oluşmasını engellemekte, teknik müşavirlik hizmetlerine verilen önemi azaltmakta ve piyasada çok sayıda küçük ölçekli, teknik birikimi sınırlı ve profesyonellik bakımından eksiklikleri bulunan yüklenicinin faaliyet göstermesine zemin hazırlayarak sektörün gelişim ve katma değer potansiyelini sınırlandırmaktadır. 2015 yılı itibarıyla inşaat sektöründe yaklaşık 180 bin girişim faaliyet göstermekte, piyasaya giriş-çıkışlarm ise diğer birçok sektöre göre daha hızlı olduğu görülmektedir. Sektörde 2017 yılı Ocak-Ağustos döneminde 17.735 şirket kurulmuş, 3.594 şirket kapanmıştır. Aynı dönemde piyasaya giriş çıkışlardaki hızıyla inşaat sektörü,

Türkiye'de kurulan şirketlerin yüzde 22'sini, kapanan şirketlerin de yüzde 16,6'smı teşkil etmiştir.

İnşaat sektörüne girdi veren sektörlerin başında teknik müşavirlik hizmetleri gelmektedir. Teknik müşavirlik, yarattığı yüksek katma değerle inşaat sektörünün imalat kalitesini artırmakta ve yatırımlardan istenen faydaların elde edilmesini temin etmektedir. Derin teknik bilgi ve uzmanlaşma gerektiren bu hizmetler, inşaat projelerinin ekonomik kullanım süreleri boyunca hizmet standartlarını doğrudan etkileyen kararlar içerdiğinden inşaat sektörü için kritik öneme sahiptir.

Bununla birlikte, ülkemizde teknik müşavirlik hizmetlerinden faydalanma konusunda özellikle talep yönlü eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir. Miktar ve nitelik bakımından düşük olan talebin güçlendirilerek nitelikli haie getirilmesi ve teknik müşavirlik hizmetleri sektörünün desteklenmesi, inşaat sektörünün hizmet kalitesini ve katma değerini önemli oranda artıracaktır. Teknik müşavirlik hizmetlerinin potansiyelini harekete geçirmesi, Türk inşaat sektörünün uluslararası pazarlarda markalaşma yolunda rekabet gücüne katkı sağlaması bakımından da önem arz etmektedir.

İnşaat sektörünün iç piyasada karşılaştığı sorunların çözülerek sağlıklı bir iç piyasa ortamının oluşturulması, ayrıca yurt dışı piyasalarda rekabet gücünün artırılarak daha geniş pazarlarda yüksek katma değerli alanlara geçiş yapılabilmesi amacıyla, tüm üretim süreçlerinde teknik müşavirlik hizmetlerinden daha etkin biçimde faydalanılması, yapı denetim sisteminin iyileştirilmesi, yapı müteahhitliği hizmetlerinin alanında yetkin kişiler tarafından verilmesinin sağlanması, ara işgücünün ustalık seviyelerinin belgelendirilmesi, sektörde istihdam kalitesinin yükseltilmesi ve sürdürülebilir üretim sistemlerinin oluşturulması doğrultusunda tedbirler alınmaktadır,

Amaç ve Hedefler

İnşaat sektörünün üretim ve hizmet kalitesini uluslararası standartlara ulaştırarak, yenilikçi bir anlayışla arz ve talebin yüksek katma değerli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması ve sektörde teknik müşavirlik hizmetlerinin etkinleştirilmesi temel amaçtır.

Yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde, küresel ölçekte altyapı ihtiyaçlarının karşılanması ile toplam taahhüt tutarı, kârlılık ve hizmet kalitesi bazında dünyada önde gelen ülkeler arasında yer alınması hedeflenmektedir.

c) Politika ve Tedbirler Politika/Tedbir	Sorumlu/İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar	Süre	Yapılacak İşlem ve Açıklama
Yerli teknik müşavirlik firmalarının inşaat sektörünün tiim üretim süreçlerinde ve kamu- özel işbirliği projeleri ile kentsel dönüşüm gibi alanlarda daha etkin faaliyet göstermeleri temin edilecektir. Aynca, teknik müşavirlik firmalarının yurt dışı faaliyetlerinin desteklenmesine devam edilecektir. (Kalkınma Plans p.886)
Tedbir 343. Teknik müşavirlik firmalarının uluslararası pazarlarda güçlenmesi, yuıtdışında üstlendikleri projelerin artırılması ve markalaşma süreçlerine katkı yapılmasına yönelik destek verilecektir.	Ekonomi Bakanlığı (S), TİKA, Türk Eximbank, Üniversiteler, İlgili Diğer Kurum, Kuruluş ve STK’lar	Aralık Sonu	Teknik müşavirlik firmalarına yurt dışında ofis açma; reklam, tanıtım ve pazarlama; fuar, seminer ve konferanslara katılım; yurt dışı eğitim, pazar araştırması, uluslararası yarışmalara katılım, mesleki sorumluluk sigortası, heyet programlan ve sözleşme konulannda destekler sağlanacaktır.

Yapı denetim sistemine yönelik mevzuat, sistem ve uygulamalar gözden geçirilerek iyileştirilecektir. (Kalkınma Planı p.888)
Tedbir 344. Yapı denetim sisteminin, mevzuat değişiklikleri ve teknolojik gelişmelere uyum esnekliğini artıracak iyileştirmeler yapılacaktır.	Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (S), İlgili Bakanlıklar, Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği, Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği, Üniversiteler, Türkiye Müteahhitler Birliği, Türkiye İnşaat ve Sanayicileri İşveren Sendikası	Aralık Sonu	Ulusal Yapı Denetim Sisteminin günümüz ihtiyaçları gözetilerek, mevzuat değişlikleri karşısında daha esnek, e-devlet prensipleri dâhilinde diğer kurum ve kuruluşlar ile entegre olarak veri alış-verişi yapabilen, mobil cihaz yazılımlan ile saha denetimini ön planda tutan, inşaatlardan alınan beton numunelerinin izlenmesine imkân veren bir sistem dâhilinde yenilenmesine yönelik olarak pilot illerden sonra uygulamanın 81 ile yaygınlaştırılması sağlanacaktır.
inşaat sektöründe işgücü niteliği yükseltilecek, iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları geliştirilecektir. (Kalkınma Planı p.889)
Tedbir 345. İnşaat sektöründe yetki belgeli ara işgücü oranı yükseltilecektir.	Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (S), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Mesleki Yeterlilik Kurumu, İlgili diğer Kurum, Kuruluş ve STK'lar	Aralık Sonu	"Yapı Sektöründe Çalışan Meslek Erbaplarının Mesleki Niteliklerinin Geliştirilmesi, Bilgilendirilmesi ve İşbirliği Protokolü" kapsamında eğitim faaliyetlerine devam edilecektir.
Tedbir 346. Yapı müteahhitliği hizmetlerinin yeterli yetkinliğe sahip kişiler tarafından verilmesinin sağlanmasına yönelik olarak yetki belgeli yapı müteahhidi sayısı artırılacak, şantiye şeflerinin izlenmesi ve kayıt altına alınması sağlanacaktır.	Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (S), İçişleri Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı ve ilgili diğer kurum, kuruluş ve STK'lar	Aralık Sonu	"Yapı Müteahhitlerinin Kayıtları İle Şantiye Şefleri ve Yetki Belgeli Ustalar Hakkında Yönetmelik" kapsamında, yetkin bulunan kişilere yapı müteahhitliği yetki belgesi numarası verilerek kayıtlarının tutulmasına ve şantiye şeflerinin iş sayısı ve metrekare sınırlarının takibine devam edilecektir.
Kullanıcı odaklı, güvenli, üretimi için tasarım ve ya	çevreyle barışık, enerji verimli ve mimari estetiğe sahip yapıların pim standartlan geliştirilecektir. (Kalkınma Planı p.890)
Tedbir 347. Yapı Araştırma Merkezi kurulmasına yönelik hukuki ve kurumsal altyapı oluşturulacaktır.	Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (S), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK, Üniversiteler	Aralık Sonu	Yapılarla ilgili politika önerileri ve standart geliştirilmesi, yenilikçi ve sürdürülebilir tasarım, yapım teknikleri ve malzeme ekipmanlarının araştırılması ve geliştirilmesi ve kentsel dönüşüm de dâhil olmak üzere inşaat sektörünün üretim sürecine kanalize edilebilmesi doğrultusunda yönlendirici ve destekleyici bir Yapı Araştırma Merkezi kurulmasına yönelik olarak hukuki altyapı hazırlanacak, organizasyonel yapı ve çalışma usulleri belirlenecektir.

Aralık

Sonu