2018 yili programi

Kaynak: BDDK

(l) Ara dönemler yıiiıklandınlmamışür.

Faizsiz finans sektörü için önemli bir likidite kaynağı olan kira sertifikası ihraçları Hazine Müsteşarlığı tarafından 2012 yılından itibaren gerçekleştirilmektedir. 2012 yılından

2016. 
      yılı Haziran ayına kadar olan dönemde yurt içinde yaklaşık 20,3 milyar TL, yurt dışında ise yaklaşık 6 milyar ABD doları tutarında kira sertifikası ihraç edilmiştir. 2017 yılının ilk altı ayı içerisinde gerçekleştirilen kira sertifikası ihraç tutarı ise yurt içinde 2,5 milyar TL, yurt dışında ise 1,3 milyar ABD doları düzeyindedir.
      

Faizsiz finans sektörü içerisinde yeni gelişmekte olan katılım sigortacılığında 2015 yılı sonu itibarıyla pencere usulüyle faaliyet gösterenler de dâhil olmak üzere 4'ü hayat, 4'ü hayat dışı 8 sigorta şirketi faaliyet göstermektedir, Aynı dönem itibarıyla Türkiye'de faaliyet gösteren bir katilım reasürans şirketi bulunmamaktadır.

Katılım sigortacılığının işleyişi, gelişimi, sağlıklı takibi ve sistemin güvenirliğinin sağlanması ile katılımcıların hak ve menfaatlerinin gözetilmesi açısından katılım sigortacılığı faaliyetine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla Katılım Sigortacılığı Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 20/09/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Söz konusu Yönetmelikle katılım sigortacılığı sektörüne yönelik yasal altyapının oluşturulması sağlanmıştır. Yönetmelik kapsamında katılım sigortacılığı alanında pencere usulüyle faaliyet gösteren şirketlerin faaliyet süresi Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yıl ile sınırlı tutulmuş, Hazine Müsteşarlığının bu sürenin 2 yıl daha uzatılmasına karar verebileceği hüküm altına alınmıştır.

KAMU MÂLİYESİNDE GELİŞMELER VE HEDEFLER

3. 
   GENEL DEVLET
   

1. 
   Mevcut Durum
   

2016. 
      yılında GSYH'ya oranla genel devlet gelirleri bir önceki yıla göre 0,5 puan artarak yüzde 34,7'ye yükselmiştir. Bu gelişmede; vergi gelirleri, sosyal güvenlik primleri, temettü ve faiz gelirlerindeki artışlar etkili olmuştur, Bu dönemde gene! devlet harcamaları; faiz giderlerindeki 0,3 puanlık azalışa karşın, 1,1 puanı cari giderlerin, 0,6 puanı ise özellikle sosyal güvenlikle ilgili harcamalar nedeniyle cari transferlerin etkisiyle, bir önceki yıla göre
      

7. 
   puan artarak GSYH'ya oranla yüzde 36 seviyesinde gerçekleşmiştir, Bu gelişmelere paralel olarak, genel devlet açığı GSYH'ya oranla bir önceki yıla göre 1,2 puan artış göstermiş ve yüzde 1,3 olmuştur.
   

Genel devlet harcamalarının 2017 yılında GSYH'ya oranla bir önceki yıla göre 0,3 puan azalarak yüzde 35,8 olacağı öngörülmektedir. Bu dönemde yatırım harcamalarının ve sosyal güvenlik transferleri ile belirli sektörlere sağlanan teşvik ve desteklerin etkisiyle transfer harcamalarının 0,1'er puan artış göstermesi; buna karşılık personel giderlerinde görülen düşüşün de etkisiyle cari harcamaların 0,5 puan azalması beklenmektedir. Genel devlet gelirlerinde ise 2016 yılına göre 1,4 puanlık bir düşüş beklenmektedir. Burada, 2016 yılında yüksek miktarda tahsil edilen yapılandırma gelirlerinin yarattığı baz etkisi ve 2017 yılında ekonomiyi canlandırmak amacıyla yapılan geçici vergi indirimleri ile bazı vergi dışı gelir kalemlerinde görülen düşüşün etkili olacağı öngörülmektedir, Genel devlet gelirlerindeki düşüşün 0,4'er puanı vergi ve faktör gelirlerinden, 0,2'şer puanı sosyal fonlar ve özelleştirme gelirlerinden, 0,1 puanı ise vergi dışı gelirlerden kaynaklanmaktadır. Bu kapsamda, 2017 yılında genel devlet borçlanma gereğinin GSYH'ya oranının 1,1 puan artması ve yüzde 2,4 olması beklenmektedir.

2015. 
      ve 2016 yıllarında GSYH'ya oran olarak sırasıyla yüzde 2,2 ve yüzde 0,7 fazla veren genel devlet faiz dışı dengesinin 2017 yılında yüzde 0,4 açık vereceği tahmin edilmektedir. 2015 yılında yüzde 0,5 fazla veren program tanımlı genel devlet dengesi ise
      
2016. 
      yılında yüzde 1 açık vermiştir. Bu açığın 2017 yılında yüzde 1,6'ya yükselmesi beklenmektedir.
      

Genel devlet kapsamına KIT'lerin eklenmesiyle elde edilen kamu kesimi genel dengesinde 2015 yılında borçlanma gereği oluşmamış, 2016 yılında ise GSYH'ya oranla yüzde 1 açık verilmiştir. 2017 yılında kamu kesimi borçlanma gereğinin yüzde 2,4 olacağı öngörülmektedir. Program tanımlı kamu kesimi faiz dışı açığının ise bir önceki yıla göre 0,9 puan artarak yüzde 1,5 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.

2015. 
      yılında GSYH'ya oranla yüzde 27,5 ile en düşük seviyesine inen AB tanımlı genel yönetim borç stoku 2016 yılında yüzde 28,1 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılında bu oranın yüzde 28,5 olması beklenmektedir.
      
2016. 
      yılında genel devlet açığı GSYH'ya oranla yüzde 1,3 olurken gene! devlet gelir ve harcamaları üzerindeki devresel etkiler ile tek seferlik gelir ve giderlerin hariç tutulması suretiyle elde edilen yapısal genel devlet dengesi potansiyel GSYH'ya oranla yüzde 3,1 açık vermiştir.
      
2017. 
      yılında yapısal genel devlet açığının yüzde 3,3 seviyesine yükselmesi beklenmektedir. 2017 yılında, genel devlet açığındaki 1,1 puan artışa karşın yapısal açığın 0,3 puan artmasında tek seferlik gelirlerin 2017 yılında göreceli olarak daha düşük düzeyde olması etkili olmuştur. Bu çerçevede, 2016 yılında tek seferlik gelir ve giderler genel devlet dengesine 46,4 milyar TL'iik katkı yaparken, 2017 yılında bu katkı 28,3 milyar TL olmuştur. Diğer taraftan, devrese! etkiler genel devlet dengesine 2016 yılında 1,5 milyar TL, 2017 yılında ise 1,1 milyar TL olumsuz yönde yansımıştır, 2018 yılında genel devlet açığının 0,5 puan, yapısal açığın ise 0,8 puan iyileşeceği öngörülmektedir.
      

TABLO I: 35- Genel Devlet Yapısal Denge Analizi

	Genel Devlet Dengesi			Faiz Gideri Hariç Genel Devlet Dengesi
	Denge (1)	Denge(2)	Yapısal (3)	Denge(1)	Denge(2)	Yapısal (3)
(Cari Fiyatlarla, Milyar TL)
2014	-10,6	-33,4	-39,5	41,1	18,3	12,2
2015	-2,4	-41,6	-49,7	52,4	13,2	5,1
2016	-35,1	-81,6	-80,1	17,6	-28,8	-27,3
2017	-74,3	-102,5	-101,4	-13,6	-41,9	-40,8
2018	-67,2	-90,3	-88,4	8,4	-14,7	-12,8
			(GSYH'ya Oran, Yüzde)
2014	-0,5	-1,6	-2,0	2,0	0,9	0,6
2015	-0,1	-1,8	-2,2	2,2	0,6	0,2
2016	-1,3	-3,1	-3,1	0,7	-ı,ı	-1,0
2017	-2,4	-3,4	-3,3	-0,4	-1,4	-1,3
2018	■1,9	-2,6	-2,6	0,2	-0,4	-0,4

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

Not: Yapısal dengenin GSYH'ya oranında potansiyel GSYH kullanılmıştır.

1. 
   Genel devlet dengesidir.
   
2. 
   Vergi ve prim yapılandırması, 2B ve özelleştirme gelirleri gibi bir defalık gelir ve giderler hariç genel devlet dengesidir.
   
3. 
   Genel devlet dengesinden bir defalık gelir ve giderler ile devresel etkilerin çıkarılmasıyla elde edilen denge
   

2016. 
      yılında yüzde 17 seviyesinde gerçekleşen sosyal harcamaların GSYH'ya oranının
      
2017. 
      yılında yüzde 16,3 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Söz konusu gelişmede, özellikle eğitim harcamaları ve emekli aylığı ödemelerinin GSYH'ya oranındaki düşüş etkili olmuştur.
      

TABLO I: 36- Sosyal Harcamaların Gelişimi

(GSYH'ya Oran, Yüzde)	2012	2013	2014	2015	2016	2017 (1)	2018 (2)
EĞİTİM	3,8	3,8	3,9	3,9	4,2	3,9	3,8
SAĞLIK	3,9	3,8	3,8	3,7	3,8	3,7	3,7
SOSYAL KORUMA	8,1	8,1	8,1	8,2	9,1	8,7	8,5
Emekli Aylıkları ve Diğer Harcamalar	7,2	7,1	7,1	7,2	8,0	7,7	7,5
Sosyal Yardım ve Primsiz Ödemeler	0,8	0,8	0,8	0,9	1,0	0,9	0,9
Doğrudan Gelir Desteği Ödemeleri	0,1	0,1	0,1	0,1	0,1	0,1	0,1
TOPUM	15,9	15,7	15,7	15,8	17,0	16,3	16,0