21-mavzu: Onlayn nizolarni hal qilish Reja

Onlayn sud jarayoni
Internet hakamligi
Odatda Internet-arbitraj oddiy roq tijorat nizolarini hal qilish uchun ishlatiladi.
Qo‘shma Shtatlarda onlayn nizolarni halqilish
Qo‘shma Shtatlarda nizolarni onlayn tarzda halqilish protseduralari 1996 yildan beri amal qilib kelmoqda va keng tarqaldi, ayniqsa domen nomlarini ajratish bo‘yicha nizolarni hal qilishda. Eng aniq misol – ICANNning yagona domen nomidagi nizolarni halqilish siyosati (UDRP). UDRP – bu savdo belgilarining egalariga kiber-kvottingga qarshi samarali kurashish imkoniyatini beradigan shaffof global nizolarni hal qilish jarayoni. UDRP savdo markasi egalari va domen nomini ro‘yxatdan o‘tkazganlar o‘rtasida nohaq maqsadlarda (qayta sotish yoki brendning obro‘sidan noqonuniy foydalanish maqsadida) nizolarni hal qilishda foydalaniladi. UDRP-dan foydalanadigan kompaniyalar 30 mingdan ortiq domen nomi bilan bog‘liq tortishuvlarda muvaffaqiyat qozonishdi. Bu electron tijoratning rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda, chunki firibgarlar tomonidan ro‘yxatdan o‘tgan domen nomlari sonining kamayishi tufayli mijozlar ishonchini oshirishga yordam beradi.
Qo‘shma Shtatlarda 2001 yilda yagona vositachilik to‘g‘risidagi qonun kuchga kirdi, u aslida turli shtatlarda mediatsiya tartib-qoidalarini tartibga soluvchi 2500 xil qonunlarni birlashtirdi.
Bundan tashqari, kelgusi sinovlarning samaradorligiga hissa qo‘shadigan boshqa sudgacha shakllarini rivojlantirish zarurligini ta’kidlash kerak. Masalan, inglizcha protsessual qonunchilik islohotining romanlaridan biri bu sud jarayonidan oldin amalga oshirishi kerak bo‘lgan fuqarolik-huquqiy nizo ishtirokchilarining harakatlari. Gap taraflarning bir-birlariga taxmin qilinayotgan sud jarayoni to‘g‘risida ma’lumot berishlari va ushbu ma’lumotlarni protsessual protsedura deb atalmish protokollarda qayd etilishi bilan bog‘liq.
Ushbu qurilish nizoni hal qilish uchun da’vo tartibiga o‘xshaydi, ammo da’vo huquqining mavjudligi uchun shart bo‘lib xizmat qilmaydi. Gap o‘zaro da’volarni ta’minlash, yozishmalar, murosaga kelish urinishlari haqida ketmoqda. Va umuman olganda, ushbu materiallarning barchasi da’vo tushunchasiga kiradi.