3 – Leksiya. So’ndirilmegen ha’k ha’m uglerod qos oksidin aliwdin’ teoriyasi ha’m texnologiуаliq esaрlari

12- Súwret. Valikli hák túsirgish:
1 – elektrodvigatel, 2 – tisli valikler, 3 – qıyıwshı arqalıq.

Pechtegi gaz shaxtanıń joqarısınan pechtiń óne boyına ótiwshi, ulıwma kollektorǵa 6 (7-súwretke qarań) sorıladı, hám shańnan tazalaw hám suwıtıwǵa ketedi. Hár bir pech atmosferaǵa shıǵıp ketiwshi gaz trubasına (súwrette kórsetilgen) iye, ol arqalı gazdiń awısıq muǵdarı, sonday-aq júklewshi bunkerden (10-súwretke qarań) sorılıwshı gaz, shıǵarıp jiberiledi. Treftel 12 (11-súwretke qarań) gorizontal jaylasqan, háktiń kelip túsiwi hám shıǵıp ketiwi ushın, eki patrubkalı cilindr kórnisinde boladı. Cilindrdiń basları qaqpaq penen bastırılǵan. Qaqpaq arqalı val ótedi, oǵan polkalı krestovina qatırılǵan. Polkalardıń shetlerine cilindr korpuslı forması boylap iyilgen hám oǵan tıǵız otırǵan, tıǵızlaǵısh – plastinalar biriktirilgen. Hák pechiniń kojuxındaǵı 2450 Pa (250 mm.suw.baǵ) ǵa shekemgi basımda tref pechti jaqsı germetizaciyalaydı. Pechtegi júdá joqarı basımlarda izbe-iz eki túsirgish ornatıladı.

Hák tasın kúydiriw pechleri gazin juwıw úskenesi gazdi suwıtıw hám onı iri shańlardan tazalaw ushın xızmet etedi hám skrubberli túrdegi úskene kórnisinde boladı, ishinde aǵash reshetkalardan 2 (13-súwret) turıwshı, xordalı nasadkası boladı. Reshetkalar qalıńlıǵı 12,5 mm bolǵan aǵash taxtalardan jasalǵan. Nasadka joqarısınan suw menen suwǵarıladı. Reshetkalardıń qatań túrdegi gorizontallıǵı buzılǵanda, plankalar boylap, suw bir tárepke sarqılıp ketpewi ushın, hár bir planka tómengi tárepinde oyılǵan gertikleri bar. Gertikke túsken suw, planka boylap júre almaydı hám tómende jaylasqan plankaǵa sarqıladı. Usılayınsha nasadkanıń bir tegis suwıtılıwına erisiledi, hátteki ayrım reshetkalar qıyalıqqa iye bolsada.
Suw úskeneniń joqarı bóliminde ornatılǵan on eki dana shashıratqıshlar 6 járdeminde, juwıw úskenesiniń kese-kesimi boylap bólistiriledi. Gaz tómengi tárepten gaz júriwshi truba 5 boylap, bólistiriwshi qońırawdıń 4 astına kelip túsedi hám suwǵarıwshı suwǵa qarama-qarsı aǵımda xáreketlenedi. Suwǵarıwshı suw az muǵdarda uglerod qos oksidin eritedi. niń koncentraciyası juwıwdan keyin 0,3-0,5 kól. % ke tómenleydi. Juwıw úskenesinde, pech gazleri menen alıp ketilgen, suw puwları da kondensaciyalanadı.

13-Súwret. Hák pechleri gazin juwıw úskenesi: 1 – truboprovod, 2 – reshetka, 3 – shtucer, 4 – bólistiriwshi qońıraw, 5 – gazoxod, 6 – shashıratqısh.

Gaz juwıw úskenesinen shtucer 3 arqalı, al juwıwshı suw – truboprovod 1 boylap shıǵarıladı. Juwıw úskenesine kiriwden aldın pech gaziniń quramındaǵı shańnıń muǵdarı 1 g/m³ qa jetedi. Juwıw úskenesinen shıqqannan keyin shańnıń muǵdarı 0,25 g/m³ qa shekem páseyedi. Hák hám kómir shańlarınan tısqarı, pech gaziniń quramında, janılǵınıń ushıwshı komponentlerinen, gaz suwıtılǵanan keyin kondensaciyalanǵan, smola tárizli zatları hám kóbinese – siltili metallardıń xloridleri boladı, olar gazdi ádettegi suw menen juwǵanda uslap qalınbaydı, óytkeni olar dispers halatında boladı. 30 ⁰C qa shekem suwıtılǵan gaz, shańnan muqiyatlap tazalanıw ushın elektrofiltrge kelip túsedi.