3 – Leksiya. So’ndirilmegen ha’k ha’m uglerod qos oksidin aliwdin’ teoriyasi ha’m texnologiуаliq esaрlari

5. Hák tası kúydiriw pechleri jumısın avtomat tárizde tásirlestiriwdiń principiallıq tiykarları
Háktasın – kúydiriw pechlerin avtomatlastırıwdıń sxeması hákke bolǵan talaptı esapqa alǵan halda pechtiń turaqlı islewin hám processtiń optimal parametrlerin uslap turıwdı óz ishine aladı. Pechte hawa sarıplanıwın berilgen qáddide uslap turıw, sarıplanıw regulyatorı menen ámelge asırıladı. Vagonetkalar-daǵı karbonatlı shiyki zat hám oǵan qosılatuǵın janılǵı avtomat tárezilerde ólshenedi. Pechke júk salınıwı, pechtegi shixta qáddiniń biyikligi boyınsha avtomat tárizde tártiplestiriledi. Qáddini ólshew ushın ultrasesli qáddi ólshegishler yamasa arnawlı avtomat qurılmalar qollanıladı. Eger shixtanıń qáddi normadan tómen bolsa, qáddi ólshegishke tutastırılǵan regulyator, vagonetkalardıń awdarǵıshın (oprokidvatel) iske qosadı, olar pechtegi shixtanıń qáddi berilgen normaǵa kelgenshe tógedi.
Sxemada pechten hákti shıǵarıp alıwdı avtomat tárizde tártiplestiriw názerde tutılǵan. Háktiń shıǵarıp alınıwın tártiplestiriwshi parametri retinde, pechtiń joqarı yamasa tómengi bólimindegi gazdiń temperaturası xızmet etiwi múmkin. Bunıń mánisi, pechtiń joqarı bólimindegi gazler, shixtanıń bólek-bólek porciyalar menen salınıwı nátiyjesinde, kúshli ózgeriske duwshar boladı.
Háktiń alınıwın tártiplestiriwdiń mánisi tómendegilerden kelip shıǵadı. Eger, máselen, hákti alıwdıń intensivligi normadan asıp ketse, onda kúydiriw zonası tómenge awısadı hám pechtiń tómengi tárepinde temperatura kóteriledi. Temperaturanıń ózgerisin regulyator qabıllaydı, ol ulitanıń aylanıslar sanın kemeytedi, demek, hákti shıǵarıp alıw intensivligi, kúydiriw zonası kóterilemen degenshe hám pechtiń tómengi tárepindegi temperatura normaǵa kelemen degenshe kemeytiledi.
Pechtiń joqarı tárepindegi gazdiń basımı da avtomat tárizde tártiplestiriledi. Soda óndirisinde karbonatlı shiyki zattı kúydiriwde alınıwshı uglerod oksidiniń muǵdarı, tiykarǵı óndiristiń oǵan bolǵan talabınan kóp boladı. Sonlıqtan basımdı tártiplestiriw, gazdiń bir bólimin atmosferaǵa shıǵarıp jiberiw jolı menen ámelge asırıladı, bunıń ushın pechtiń shıǵarıp jiberiwshi trubalarında drossellik támbiler ornatılǵan, olardıń ashılıw dárejesi basım regulyatorları menen ózlestiriledi.
Solay etip, avtomatlastırıw sxeması shiyki zat hám janılǵı sarıplanıwın, pechtegi qáddiniń jaǵdayın, kúydiriw zonasın hám pechtiń joqarı bólimindegi gazdiń basımın avtomat tárizde tártiplestiriwdi óz ishine aladı.