3 – Leksiya. So’ndirilmegen ha’k ha’m uglerod qos oksidin aliwdin’ teoriyasi ha’m texnologiуаliq esaрlari

4 – Cúwret. CaCO3 nıń tarqalıw tezliginiń, qorsha-ǵan ortalıq temperature-sına baylanıslılıǵı.

5 – Cúwret. Hák tasın kúydiriw waqtınıń bólekshelerdiń qalıńlıǵına baylanıslılıǵı.

2. Háktası hám uglerod qos oksidi óndirisiniń texnologiyalıq sxeması
Soda óndirisinde hák pechleri gazinde niń joqarǵı koncentraciyasın táminlew zárúr. Joqarıda atap ótkenimizdey, bul koncentraciya salıstırma janılǵı sarıplanıwına baylanıslı boladı, ol óz gezeginde hák pechlerinde jıllılıq ısırap bolıw shamasına baylanıslı. Usı kóz qarastan, pechten shıǵıp ketiwshi gaz benen hám hák penen jıllılıqtıń ısırap bolıwın minimumǵa jetkeriwge umtılıw zárúr. Bunday talaplarǵa shaxtalı túrdegi hák pechleri ádewir dárejede juwap beredi. Bunday pechtiń vertikal shaxtasına joqarısınan karbonatlı shiyki zattıń janılǵı menen aralaspası júklenedi, al tómengi tárepinen, janılǵınıń janıwı ushın zárúr bolatuǵın, hawa beriledi. Kúydiriw zonasında 1200-1300 ⁰C qa shekem qızdırılǵan hám ol jerden 900 ⁰C shamasında shıǵıp ketiwshi, ıssı gazler, joqarıǵa kóterilip, pechten shıǵa beriste, óziniń jolında pechke júklengen suwıq shixta menen gezlesedi hám onı janılǵınıń alısıw temperaturasına shekem qızdıradı, al ózleri 100-200 ⁰C qa shekem suwıtıladı. Ekinshi tárepten kúydiriw zonasınan 900 ⁰C shamasında shıǵıwshı, ıssı hák, tómenge háreketlenip shıǵarlıqta, pechke beriletuǵın hawa menen ushırasadı hám onı qızdırıp, ózi suwıydı.
Solay etip, shaxtalı pechtegi jıllılıq almasıw ushın jaqsı sharayatlar, shıǵıp ketiwshi hák hám gazler menen jıllılıqtıń az muǵdarda ısırap bolıwına sebep boladı.
Soda óndirisinde hák tası órtew pechleriniń gazi kompressorlar menen sorıp alınadı, olar keyin karbonizaciyalıq kolonnaǵa qısıp aparıladı. Janılǵınıń janıwı ushın hawa usı kompressorlar menen sorıp alınıwı múmkin bolar edi. Onday jaǵdayda pech bazı-bir basım astında bolar edi. Biraq soda zavodlarında hák tasın kúydiriw pechleri barhulla ventillyatorlar járdeminde beriliwshi úrleniwshi hawa basımınıń astında isleydi. Bazı-bir basım astında islew pechti, júklewshi mexanizmniń tıǵızlanbaǵan jeri arqalı hawa sorılıwınan qorǵaydı hám sonıń menen gazdiń hawa menen aralasıwınan saqlaydı. Bunnan tısqarı, pechtegi basım artıqsha gazlerdiń shıǵarıwshı truba arqalı atmosferaǵa shıǵarıp jiberiliwin jeńillestiredi, jáne, basım astında islewshi kompressorlardıń ónimdarlıǵı, vakuumda islewshilerine qaraǵanda joqarı boladı.
Pechten shıǵıwshı ıssı gaz ózi menen shańlardı, janılǵınıń ushıwshı zatların hám puwlandırılǵan ıǵallıqtı alıp ketedi. Kompressorǵa beriliwden aldın ıssı gaz suwıtılǵan hám shańlardan jáne janılǵınıń ushıwshı komponentlerinen tazalanǵan bolıwı tiyis. Suwıtqanda gazdiń kólemi kishireyedi, bul da kompressordıń ónimdarlıǵın joqarılatadı.