3 – Leksiya. So’ndirilmegen ha’k ha’m uglerod qos oksidin aliwdin’ teoriyasi ha’m texnologiуаliq esaрlari

6-Súwret. Hák óndirisiniń texnologiyalıq sxeması: 1 – elektrofiltr, 2 – gazdi juwıw úskenesi, 3 – ulıwma kollektor, 4 – vagonetka, 5 – júklewshi mexanizm, 6 – pech, 7 – kovshalı transporter, 8 – bunker, 9 – túsiriwshi mexanizm.

Hákti hám uglerod qos oksidin alıwdıń texnologiyalıq sxeması 6-súwrette kórsetilgen. Karbonatlı shiyki zatlar hák tasın kúydiriw pechlerine vagonetkalarda 4 kelip túsedi (ádette aspa jol boyınsha). Hár bir vagonetkaǵa pechke beriliwden aldın janılǵı porciyası qosıladı, ol tárezili dozatorda ólshenedi. Alınǵan shixta pechke 6 arnawlı júklewshi mexanizm 5 járdeminde salınadı. Hák pechten túsiriwshi mexanizm 9 járdeminde shıǵarıladı hám aylanba kovshalı transporter 7 menen bunkerge 8 alıp barıladı. Bunkerlerden biri hákti saqlaw ushın xızmet etedi, qalǵanlarındaǵı hák hák-sútin tayarlawǵa sarıplanadı. Janılǵınıń janıwı ushın zárúr bolǵan hawa, pechke joqarı basım ventilyatorı menen beriledi.

Pechte payda bolıwshı gaz ulıwma kollektorǵa 3 kelip túsedi. Kollektorda shańnıń eń iri bóleksheleri shógedi, ol sonlıqtan ádette tazalaw ushın shtucerler menen yamasa shań jıynaǵısh ıdıslar menen támiynlengen. Tazalawǵa qolay bolıwı ushın gaz júriwshi truba qıyalıqqa yamasa zig-zag formasına iye boladı. Bunday kollektorlardıń tómengi bólimlerinde shtucerler yamasa shań jıynaw ıdısları jaylasadı, olar arqalı shókken shań alıp taslanadı.
Hák tasın kúydiriwshi pechten shıqqan gazdi sorıwshı, karbonat kislotalı kompressorlardı, pataslanıwdan hám tez isten shıǵıwdan qorǵaw ushın, sonday-aq olardıń ónimdarlıǵın arttırıw ushın gaz suwıtıladı hám shańnan tazalanadı. Turbokompressorlardı hám klapanlı qurǵaq kompressorlardı qollaǵanda gazdiń artıqsha muqıyatlap tazalanıwı kerek boladı, óytkeni kompressordıń gúreklerinde (lopatka) hám klapanlarında shókken shań onıń jumısın buzadı.
Kollektordan shıqqan gaz suwıtıw hám shańlardan tazalanıwı ushın dáslep, suw menen suwǵarılıwshı, hák pechleri gazin juwıw úskenesine (PGIP) 2 beriledi (6-súwretke qarań), al keyin – elektorfiltrge (EFIP) 1 jiberiledi. PGIP úskenesinde gaz suwıtıladı hám iri shańlardan jáne ıǵallıqtıń (ol kondensaciyalanadı) bir bóleginen qutıladı. Elektrofiltrde gazdiń shańnan hám ıǵallıqtıń mayda bólekshelerinen – dumannan muqıyatlap tazalanıwı ámelge asadı. Suwıtılǵan hám tazalanǵan gaz kompressorlarǵa kelip túsedi, olar keyin karbonizaciyalıq kalonnlarǵa aydaladı. Házirgi waqıtta gázdiń aldın-ala PGIP úskenesinde suwıtılıwı hám juwılıwı ótkerilmeydi. Pechlerden shıqqan gaz tikkeley SMS 6,2 túrindegi ıǵal elektrofitrge beriledi.