3- ma`ruza Spotchilarda shifokor (tibbiy) pedagogik nazorat o`tqazish mazmuni va metodlari. O`quvchi yoshlarni jismoniy tarbiya va sport bilan shugullanishida shifokor nazorati

Tibbiy pedagogik nazoratning asosiy vazifalari:
1. Sportchilarning organizmiga jismoniy mashqlarning ta’sirini o‘rganish, ularning 
jismoniy tayyorgarlik darajasiga berilgan mashqlar mosligini aniqlash. 
2. SHug‘ullanuvchilarning funksional tayyorgarligini baholash maqsadida ularning 
salomatligini va funksional holatini aniqlash. 
3. O‘quv trenirovka jarayonini rejalashtirishni takomil-lashtirish maqsadida sportchi 
uchun qo‘llanilayotgan trenirovka vositalarini maqsadga muvofiqligini baholash. 
4. Katta yuklamalardan keyingi tiklantirish jarayonini yaxshilashga qaratilgan pedagogik, 
psihologik, meditsina vositalarini va metodlarni tanlash va baholash. 
5. O‘quv-trenirovka mashg‘ulotlarining sharoitini va tashkil qilishni baholash. 
TPN vazifasi iloji boricha ravshan va biror aniq masalani hal qilishga qaratilgan bo‘lishi 
kerak. Vazifani asosan trener kuyishi kerak, ammo vrach ham kuyishi mumkin. Agarda 
vazifa mashg‘ulot sharoiti va tashkil qilishni, shug‘ullanuv-chilarni gruppalarga to‘g‘ri 
bo‘lish va sog‘liqni baholash to‘g‘risida bo‘lsa – uni vrach qo‘yishi kerak, agar vazifa 
sportchining 
jismoniy 
tayyorgarligini 
baholash, 
o‘quv 
trenirovka 
jarayonini 
takomillashtirish, tiklanish jarayonini yaxshilash to‘g‘risida bo‘lsa, uni trener kuyishi 
kerak. 
Vrach kabinetida boshlangan tekshirishlar TPN jarayonida davom etilishi kerak. 
Jismoniy mashqlar tufayli organizmga ko‘rsatilgan salbiy ta’sirlar musobaqa va 
trenirovka jarayonida namoyon bo‘ladi. Musobaqa va mashg‘ulot davrida maxsus testlar 
yordamida o‘tkazilgan tekshirishlar organizmni funksional holatini aniqlashga yordam 

---

beradi, sportchilarning maxsus tayyorgarlik darajasini aniqlaydi. Trenirovka jarayonini 
boshqarishni takomillashtirish uchun TPN ma’lumotlari katta ahamiyatga ega. Bunga 
misol qilib quyidagilarni olish mumkin: trenirovkani to‘g‘ri tashkil qilish, 
mashg‘ulotlarga yoki mikro-siklga vositalarni tanlash va bo‘lib chiqish, mashqlarni 
optimal qaytarilish soni va ular orasidagi dam olish intervallarni aniqlash, yuklama 
hajmini hamda tiklanish davrining davomiy-ligini aniqlash, ma’lum etapdagi trenirovka 
natijalarini baholash, qo‘llanilayotgan tiklanish vositalarining samarador-ligini baholash 
va boshqalar.