3 Amaçlarımız

MEVCUT YÖNTEM ve ALTERNATİF ÇÖZÜMLER

Elde edilen veriler, amaca en iyi hizmet verecek teknikler kullanılarak eleştirel bir gözle incelenir. İnceleme esnasında sorulan bazı sorular alternatif metotların oluşturulmasında kullanılabilecek bazı yaklaşımların neler olması gerektiğine dair karar vermeyi kolaylaştırır.

Alternatifler geliştirmek için kullanılan temel yaklaşımlar şunlardır:

• 
  Gereksiz faaliyet veya iş elemanlarını ortadan kaldırmak,
  
• 
  Bazı işlem veya iş elemanlarını aynı anda yapmak, birleştirmek,
  
• 
  İşlemlerin öncelik yani yapılış sırasını değiştirmek,
  
• 
  İşlemleri basitleştirmek,
  

İş hakkındaki her şeyin mükemmel olmadığını varsaymak ve her işlemde katkı yapılacak bir konu olduğunu bilmek (sürekli gelişim felsefesi) gelişme sağlamanın temel anahtarıdır.

METOT ETÜDÜNDE KULLANILAN ŞEMA ve İŞ PLANLARI

Bu bölümde metot etüdünde kullanılan yardımcı bir dizi şema ve iş planına değinilecektir. Geleneksel yöntemlerde bir karşılaştırma ölçütü vardır (ip ve çizelgeler gibi). Bu ölçütler, II. Dünya Savaşı öncelerinden beri kullanılmaktadır. Genellikle bir sınama-yanılma yöntemidir. Küçük sayıda yerleştirmelerde sık kullanılır. Büyük sayıdaki yerleştirmelerde ise maketler ve çizelgeler kullanılır.

Etüt için seçilen işin, doğru bir şekilde kaydedilmesi çok önemlidir. çünkü bu kayıtlar, hem olayların eleştirilerek incelenmesine hem de düzeltilen yöntemin geliştirilmesine ilişkin bilgileri vereceklerdir. bu nedenle, kayıtların anlaşılır ve açık bilgileri içermesi gerekir.

a. süreç sırasını gösteren şemalar;

• 
  Akış şeması
  
• 
  Ana hat akış şeması,
  
• 
  Çoklu faaliyet şeması,
  
• 
  Birimlerarası faaliyet şeması,
  
• 
  İki el süreç şeması.
  

b. zaman ölçekli şemalar;

• 
  çoklu etkinlik şeması,
  
• 
  p.m.t.s. şeması.(Önceden belirlenmiş hareket-zaman standartları şeması)
  

C. hareketleri gösteren diyagramlar;

• 
  Akış diyagramı,
  
• 
  İp diyagramı,
  
• 
  Cyclegraph (çevrim grafiği),
  
• 
  Chronocyclegraph (zaman ölçümlü çevrim grafiği),
  
• 
  Gezi şemaları.
  

Süreç şemalarında herhangi bir işin ya da işlemin kaydedilmesi için beş standart simge kullanılır. Altıncı simge işlem ve kontrolün birlikte gösterildiği semboldür. Bunlar temelde süreci kaba şekliyle ortaya koymaya ve haritalamaya yarar. Söz konusu semboller aşağıdaki şekilde gösterilmektedir.

İşlem Yukarıdaki işaret yandaki gibi örnek işlemin türünü belirtir.	Çivi çakma	Karıştırma	Delik delme,fatura yazma,form oluşturma
Taşıma Bu ok yanda örneklerdeki gibi taşıma işlerini içerir	El ile itilen araç ile malzeme taşıma	Konveyörle malzeme taşıma	El ile yürüyerek, parça malzeme,dosya vb. taşıma
Depolama Üçgen işareti yandaki örneklerdeki gibi depolamayı gösterir	Ham malzemenin stok alanındaki stoğu	Bitmiş parçaların paletler üzerinde stoklanması	Dökümanların koruma amaçlı saklanması
Gecikme Büyük D harfi ile örneklerdeki gecikme nedenleri belirtilir.	Asansör bekleme	Bir kutu içerisinde tesviye-el işi için bekleyen parça grubu	İşlenmeyi, yazılmayı bekleyen kağıtlar
İnceleme Kare işareti yandaki örneklerdeki gibi muayene-yoklama faaliyetlerini içerir.	Nicelik ve nitelik olarak malzemenin kontrolü	Kazandaki buhar sıcaklığının ve basıncının ölçülmesi	Basılı kağıt, formların incelenmesi, gözden geçirilmesi

Şekil-2 –Metot Etüdünde Kullanılan Semboller ve Açıklamaları (Barnes, R.N. Motion and time study,)

Metot yani yöntem belirleme, iş sırası olarak dikkate alınabilir mi? Yukarıda verilen örnekte çibörek yapmak için metodunuzu nasıl simgelersiniz?

Aynı işyerinde aynı işgören tarafından aynı zamanda yapılan etkinlikler gösterilmek istendiğinde bu etkinliklerle ilgili simgeler birleştirilir. Doğal olarak bunların anlamlarını da kavramsal olarak yukarıdaki şekilde açıklamak mümkündür.

Çoğu zaman ayrıntılı bir etüde girmeden önce, bütün sürece kuşbakışı bakmak gerekebilir. Bu gibi durumlarda temel süreç şemaları kullanılır.

Temel süreç şeması, sadece temel işlem ve muayenelerin öncelik sırasına göre sıralanarak tüm işlem gerekleri ve değerlerinin kaba gösterimidir. Aşağıdaki örnek parça grubunun iş akış şeması, bu kaba gösterimin somut göstergesidir.

Bu uygulama, resimleri verilen bir parça grubunun akışını göstermektedir. Bir imalat biriminde imalatları yapılan her bir parça, ürün haline geldikten sonra montajları yapılarak ilgili ana sanayiye gönderilmektedir. Detayda imalat ile ilgili bilgiler sembollenmiş ve özetlenmiştir. Her bir parçanın akış sembolleri ilgili parçanın altında dizinlenmiştir. İlgili parça grubunun iş akış şeması montaj haline gelene kadar geçen aşamalar izleyen şema üzerinde belirtilmiştir.

Şekil- 3 Resimleri verilmiş bir bağlantı türünün detay parçalarının imalatı ve bunların montajı iş akış şeması

ANAHAT İŞ AKIŞ ŞEMASI

Ana hat iş akış şeması detaya girmeden, üretim sürecinin tümünü birden gözlemleme imkanı sağlar. Bu anlamda bir özet niteliği taşır. Ürünün tüm parçalarının geçtiği faaliyetler zincirini gösterir. Şemada sadece, işlem, kontrol, faaliyetleri yer alır.Bu özelliği nedeni ile, işlemlerin sırasını değiştirme ve birleştirme gibi iyileştirmeler için oldukça faydalı bir şemadır. Şemanın sağ kesiminde ana parça işlemleri, diğerleri ana parçaya monte sırasına göre solunda yer alır.Ana parçadan itibaren, işlem ve kontrol faaliyetlerine sıra nosu verilir.Bir alt parçanın montesi söz konusu ise sıralama bu alt parçanın işlemlerine geçer. Süre biliniyor ise her faaliyetin önüne süre yazılır. Aşağıda yine bir grup hizmet için iş akış şeması görülmektedir. Yapılan iş bir büro sekreterinin tutanaklar, işlemler ve raporları ayırararak ilgili dosyalara dağıtım, tasnifi ve bunları ilgiliye sunduktan sonra dolaplarında saklanması faaliyetlerini içermektedir.

ANA HAT İŞ AKIŞ ŞEMASI

	BÜRO İŞLERİ		ÖZET
ÜRÜN	Dosyalama		Adet	Süre
METOT	: Mevcut / Önerilen	İŞLEM	14	32 dk
HAZIRLAYAN	:	KONTROL	7	6.55 dk
TARİH	:	TOPLAM	21	38 dk

Şekil- 4 Büro işleri için bir iş akış şeması örneği

Metal sanayi endüstri dalında bir ürünün iş akış şeması örneği de aşağıda verilmektedir.

İŞ AKIŞ ŞEMASI	ETKİNLİK				MEVCUT		ÖNERİLEN		TASARRUF
KONU: Buata-Gress Dingil yatak kutusu imalatıYeni Süreç	İŞLEM				18		13		5
	TAŞIMA				15		12		3
İŞ: Süreç Etüdü	GECİKME				11		2		9
YÖNTEM	KONTROL				1		1		-
YER: Buata-Gress Atel.	DEPOLAMA				2		2		1
HAZIRLAYAN:	UZAKLIK				2015		14782
TANIM	Mik	Uzun	Zmn						AÇIKLAMALAR
Mağaza Stokları
Döküm Fab. Taşıma		300							Elektrokar ile
Döküm			840
Tesviye			90
Isıl İşlemlere Taşıma		170							Elektrokar ile
Fırında Bekleme			150
Normalize Tavı
Taşıma İçin Bekleme			60
Kumlamaya Taşıma		750							Elektrokar ile
Kumlama			60
Boyama			25
B-Gr.Atel.’ne Markalama		190							Elektrokar ile
Markalama			100
Dik Tornaya		5							Vinç İle
Dik Tornalama(Kaba Talaş)			150
Dik Planyaya		5							Konsol Vinç İle
Dil Planyada İşlem			150
Dik Frezeye		5							Konsol Vinç İle
Dik Frezede İşlem			150
Yat.ve Dik K. Frezeye		8							Konsol Vinç İle
Y.ve Dik K.Frezede İşlem			450
Kaynağa		15							T.Vinci ile
Delik Delme(Radyal matkap)									T.Vinci ile
Delik Delme İşlemi			150
Dik Tornaya-Taşlamaya		25							T.Vinci ile
SonTemizleme-Taşlama			180						Elektrokar ile
Kontrola
Depolama
Toplam			2375
			43sa.

Şekil-5 Metal Sanayinde Bir Uygulama İçin Anahat İş Akış Şeması Örneği