Kasblarni psixologik tizimlash. Yuksak professionalizm ta’lim beruvchilar tomonidan
ularning ta’lim olishlari va oʻz amaliyotlarini yaxshilashlari boʻyicha tashabbuslariga
yoʻnaltirilgan. Shunday qilish tadqiqot harakatlari (ba’zida oʻqituvchi tadqiqoti deb ataladi)
oʻqituvchi va ularning talabalari yoki ularning oʻqitishlarida oʻqib-oʻrganish shakli boʻlib qoladi.
Fanning tadqiqotlari ustidagi harakatlar alohida oʻquv muhitida oʻqitish va oʻrganishni
yaxshilovchi konkret еchimlarga olib keldi. Fanlar koʻplab shakllarni olaoladi, lekin bu еrda bir
qancha qisqa misollar mavjud:
Bolalar oʻqishni alohida oʻzlari qanchalik aniq oʻrgana oladilar? Tadqiqot hattixarkatlarini
oʻrganishda, oʻqituvchi davomli vaqt mobaynida bir bolaning oʻqish progresslashishini
ehtiyotkorlik bilan kuzatishi mumkin. Mana shu kuzatishlardan soʻng, u masala еchimiga
faqat birgina bolaning oʻqishini yaxshilashni emas, balki xonadagi boshqa bolalarning va xatto
hamkasblarining xonalaridagi bolalarning oʻqishini yaxshilashda yoʻllarini topa oladi. Agar oliy
maktab ijtimoiy fanlar oʻqituvchisi kamroq oʻrniga koʻproq tugallanmagan savollarni qoʻllasa,
hamiyatga ega boʻladim? Fan tadqiqoti ustidagi xattiharakatlar sifatida oʻqituvchi oʻzining
darslarini videokasetaga yozadi va tizimli ravishda talabalarning yopiq savollarga boʻlgan
solishtirilgan (va yanada aniqroq) javoblarini oʻzining tugallanmagan savollariga nisbatan
solishtiradi. Tahlil tugallanmagan savollarni aslida qachon va qancha miqdorda qoʻllash
yaxshiligini taklif qila oladi.
1-jadval. Tadqiqot loyihasi hatti-harakatlariga misollar: Tadqiqot loyihasi hatti harakatlaridagi qadamlar 1-namuna: Talaba internetdan foydalanadi 2-namuna: Oʻqituvchining ingliz
