Huquqiy normalar nima?
Huquqiy norma (norma) - bu amal qilishni buyuradigan yoki limitlashingan qonun, qoida, hujjat yoki qaror. Huquqiy normalar, insonlar o'rtasidagi munosabatlarni tartibga soluvchi, ularning huquq va majburiyatlarini belgilovchi hujjatlardir.
Huquqiy normalar quyidagi turkumlarga bo'linadi:
1. Qonunlar: Qonunlar davlat tomonidan qabul qilingan, yozma hujjatlardir va umumiy ravishda barcha fuqarolarga ta'sir ko'rsatadi. Qonunlar Oliy Majlis (yoki boshqa parlament) tomonidan qabul qilingan bo'lishi lozim.
2. Hujjatlar (Nizomlar, Buyruqlar, Farmonlar): Hujjatlar davlat boshqaruvi organlari yoki ularning tuzilishi tomonidan qabul qilingan va o'zaro xizmat ko'rsatish maqsadida ishlatiladigan hujjatlardir. Ular o'z navbatida qonunlar yoki boshqa huquqiy hujjatlar asosida qabul qilinishi mumkin.
3. Xalqaro Shartnomalar: Davlatlar o'rtasida yoki davlatlar va xalqaro tashkilotlar (masalan, Qo'shma Millatlar Tashkiloti) o'rtasida tuzilgan shartnomalar ham huquqiy normalar sifatida taniladi.
Huquqiy normalar barcha jamiyat a'zolarining harakatlarini tartibga soluvchi va huquqni ta'minlovchi jihozlardir. Huquqiy normalar o'zining amal qilishi uchun asosiy tuzilma va tartibga ega bo'lishi lozim.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining bosh va ustuvor tamoyillari qanday ta’riflanadi?
O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 1992 yil 8 dekabrda qabul qilingan va keyin o'zgartirilgan. Konstitutsiya bosh va ustuvor tamoyillari quyidagicha ta'riflanadi:
1. Bosh Tamoyillar (Preamble): Konstitutsiya bosh tamoyillari (preambula) O'zbekiston Respublikasining o'zining mustaqil davlat sifatida o'zaro munosabatlarni tashkil etishni, erkinlikni saqlab qolishni, inson huquqlarini muhofaza qilishni, mustaqil iqtisodiyotni rivojlantirishni, insonlar orasidagi sulh va tinchlikni saqlashni, milliy madaniyatni rivojlantirishni, xalqaro aloqalarni mustahkamlashni ifodalaydi.
2. Birinchi Bob - Umumiy Qoidalar (General Provisions): Birinchi bob O'zbekiston Respublikasining mustaqillik, fuqarolik, adolat, erkinlik, diniy va milliy xususiyatlari, davlat tili, poytaxt, davlat bayrog'i va davlat gerbi, davlat madhiyasi va boshqa umumiy qoidalarni o'z ichiga oladi.
3. Ikkinchi Bob - Fuqarolik Va Shaxsiy Erkinliklar (Citizenship and Personal Freedoms): Ikkinchi bob fuqarolik, shaxsiy erkinliklar, to'qimas muhofaza, jinoyat jarayonlari va kadrlar bilan bog'liq fuqarolik huquqlari kabi mavzular uchun normativlar joylashgan.
4. Uchinchi Bob - Davlat Boshqaruvi (Government): Uchinchi bob Oliy Majlis, Prezident, Vazirliklar, mahalliy hokimiyat, davlat va jamoat tashkilotlari, sud organlari va boshqa davlat boshqaruvi tuzilmalari haqida huquqiy normativlar joylashgan.
5. To'rtinchi Bob - O‘zbekiston Respublikasining Milliy Va Iqtisodiy Tuzilishi (The National and Economic Structure of the Republic of Uzbekistan): To'rtinchi bob O‘zbekiston Respublikasining milliy va iqtisodiy tuzilishi, fuqarolik jamiyati va mahsulotlar bozori, iqtisodiyotni rivojlantirish, moliya siyosati, iqtisodiy munosabatlar va boshqa iqtisodiy tuzilishga oid normativlar joylashgan.
Bu boblar barcha Konstitutsiya tuzilishini boshqa qonunlar va normativ hujjatlar bilan bir qatorda o'zlashtiradi va O'zbekiston Respublikasi davlat tizimini aniqlaydi.
Dostları ilə paylaş: | 
