5-, 6–, 7–, 8–laboratoriya ishlari triggerli sxemalarni ta’dqiqot etish. Rs, D, jk va t triggerlarni o’rganish. Jk triggeridan t, D, rs triggerlar yasash

1-rasm. Asinxron RS - trigger

Sinxron RS- triggerda sinxronlashtiradigan (taktli) impuls uchun qo’shimcha S kirishi mavjuddir. Agarda signal kirishda S=0 ga teng bo’lsa, unda V1 va V2 mantiqiy elementlarning ikkala kirishi ham yopiqdir (ularning chiqishlarda mantiqiy 1 bo’lib, S hamda R kirishlardagi signallarning mavjudligi triggerning holatiga hech qanday ta'sir o’tkazmaydi. S=1 bo’lganda, triggerlarning holati R va S kirishlarining holati bilan aniqlanadi. Bir pog’onali sinxron RS turdagi ikkita I-ILI elementlarida tuzilgan trigger shartli belgisi (a) va struktura sxemasi (b) 2-rasmda keltirilgan.Haqiqiylik jadvali 1-jadvalda ko’rsatilgan.

a) b)
2-rasm. Sinxron RS -triggerning shartli belgisi va struktura sxemasi.
1-jadval

t vaqti				(t+1) vaqt
Avvalgi ma’lumot		Yozilayotgan ma’lumot		Taktli impulsdan keyingi holat
Chiqishlar		Kirishlar		Chiqishlar
Q	Ō	R	S	Q	Ō
0	1	0	0	0	1
0	1	0	1	1	0
0	1	1	0	0	1
0	1	1	1	*	*
1	0	0	0	1	0
1	0	0	1	1	0
1	0	1	0	0	1
1	0	1	1	*	*

a) b)
4-rasm. Sinxron D-trigger
2-jadval

t vaqt					(t+1) vaqt
Chiqishlar			Kirishlar		Chiqishlar (Taktli impuls berilgandan so’ng)
Q	Ō	D		Q		Ō
0	1	0		0		1
0	1	1		1		0
1	0	0		0		1
1	0	1		1		0

T - turdagi trigger (hisoblash kirishli) yagona kirish T ga ega. T-trigger odatda ikki pog’onali RS yoki D-triggerlar asosida 5-rasmda keltirilgandek kirishlarini chiqishlari bilan chaparasta ulash usuli bilan quriladi. Shu bilan birga rasmda quyidagilar ko’rsatilgan: (a) - T-triggerning shartli belgisi, (b) - ikki pog’onali RS-trigger asosida bajarilgan T-triggerning struktur sxemasi, (v) - ikki pog’onali D-trigger asosida bajarilgan T-triggerning struktur sxemasi, (g) – asinxron T-trigger ishining vaqt diagrammasi.

a) b) v) g)
T-trigger o’z holatini har bir kirish impulsi ta'siridan o’zgartiradi va bunda chiqish impulslar chastotasi kirish impulslar chastotasidan ikki barobar kam bo’ladi.
T - triggerning sxemasini IS SN7474 (K155TM2ning analogi) D-triggerning bo’sh elementida yig’ib olish mumkin.
T - triggerning ishlashini kurilgan vaqt diagrammasi orqali o’rganish tavsiya etiladi.
6-rasmda keltirilgan bir pog’onali sinxron JK-trigger ikkita J va K ma'lumot kanali va sinxronizatsiyalash kirishiga ega. Bundan tashqari, trigger S=0 da triggerni kerakli holatga majburiy o’tkazish uchun ulanadigan R va S asinxron kirishga ega. Bu holatda, sinxron qurilmadagiday S=1, asinxron kirishlarga 1 signali berilishi zarur. RS turdagi triggerdan farqli ravishda, bu trigger J=1 va K=1 bo’lganida avvalgi holatni inkorlaydi. Ammo, bir pog’onali JK- triggerlar bunda barqaror ishlamaydi, chunki generatsiya rejimiga o’tib qolishi mumkin, agar asinxron triggerdagi kirish signali JK-triggerning holatini o’zgartirish uchun ketadigan vaqtdan katta bo’lsa, sinxron triggerda esa, agar sinxroimpuls davomiyligi trigger holatini o’zgartirish vaqtidan katta bo’lsa. Shu sababdan bazis elementlarda faqat ikki pog’onali JK-triggerlar mavjud.
Ikki pog’onali universal triggerlar sxemasi ishlashda yuqori barqarorlikka ega.