5510 sayılı Kanunun 90 ıncı maddesinde belirtilen kurum ve kuruluşlarca ihale suretiyle yaptırılan işleri üstlenen müteahhit adına işyeri dosyası açılmaktadır.
ihale konusu işin «konsorsiyum» şeklinde üstlenilmesi halinde, konsorsiyumu oluşturan üstlenicilerin her birine müstakilen istihkak ödenmesi ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı teminat verilmiş olması kaydıyla üstlenicilerin her birine, verecekleri işyeri bildirgelerine istinaden Kurumca ayrı işyeri dosyası tescil edilecektir.
İhale konusu işin «iş ortaklığı» şeklinde üstlenilmesi durumunda ise, iş ortaklığı adına tek işyeri dosyası açılacaktır.
İhale konusu işlerde işin yüklenici tarafından tamamlanmayıp bir başka yüklenici tarafından tamamlanacak veya tamamlanmış olması durumunda her yüklenici adına ayrı ayrı işyeri dosyası açılması ve her yüklenicinin kendi dosyasındaki yükümlülüklerden ayrı ayrı sorumlu olması gerektiği unutulmamalıdır.
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkelerde Çalıştırılan Sigortalılar
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun mülga 86 ncı maddesi hükmü gereğince Topluluk Sigortasına Tabi Olanlardan Kanunun yürürlük tarihinden önce sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri hakkında, kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi hükmü gereğince 1/10/2008 tarihinden itibaren kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri zorunlu olarak uygulanmaktadır.
Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri hâlinde, haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanmakta, bu kapsamda isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmamaktadır. Bu şekilde çalıştırılan sigortalıların yükümlülükleri işverenleri tarafından işyeri merkezlerinin bulunduğu il/merkez müdürlüğünde işyeri dosyası açılmak suretiyle yerine getirilmektedir.
sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ve emekli aylığı alan Türk işçileri hakkında yurt içindeki uygulamadan farklı olarak emekli aylığı almıyorlarmış gibi uygulama yapıldığından, başka bir ifade ile sosyal güvenlik destek primine tabi tutulmadıklarından, yaşlılık aylığı alanların kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında çalıştırılmak üzere yurtdışına götürülmeleri durumunda, aktif sigortalılarda olduğu gibi, bu kişilerle ilgili olarak kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaktadır.
İstisna akdi kapsamında Federal Almanya’da iş alan işverenlere ait işyerlerinin tescili
20 Aralık 1991 tarih ve 21087 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti Hükümeti arasında imzalanan Türk firmaları işçilerinin istisna akdi çerçevesinde istihdamına ilişkin anlaşmayla ilgili olarak 12 Temmuz 1994 tarih ve 21988 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğin yürürlükten kaldırılmasına, uygulama usul ve esaslarının yeniden belirlenmesine ilişkin tebliğ 23 Mayıs 1995 tarih, 22291 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Anılan anlaşma gereğince Türk işverenleri ile Almanya’da mukim firmalar arasındaki ilişki istisna akdine, bu anlaşma çerçevesinde Almanya’da çalıştırılan işçiler ile bunları Almanya’ya götüren Türk işverenler arasındaki ilişki ise hizmet akdine dayanmaktadır.
Bu nedenle Türk firmalarınca bu anlaşma uyarınca Almanya’ya götürülen işçilerden dolayı firmaların Türkiye’de bulunan merkez işyerleri için Almanya’daki işe uygun işkolu kodu ve tehlike sınıfı verilmek suretiyle devamlı nitelikte olmak üzere işyeri dosyası açılarak sigortalıların tüm sigorta işlemleri bu dosyalardan yürütülmektedir
Türkiye cumhuriyeti ile Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesi arasında 13/9/1984 tarihinde imzalanan sosyal güvenlik sözleşmesi ile bu sözleşmenin uygulamasına ait idari anlaşma 1/9/1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu sözleşmenin yürürlük tarihi itibariyle 20/8/1976 tarihli eski sosyal güvenlik sözleşmesi yürürlükten kaldırılmıştır.
Yeni sözleşmenin yürürlüğe girmesi ile birlikte Libya’da iş yapmakta olan Türk işverenlerin yanında çalışan Türk işçileri ile Türkiye’de iş iş yapmakta olan Libya’lı işverenlerin yanında çalışan Libya’lı işçiler daimi işçi statüsünde sayılmış ve bu işçiler uzun vadeli sigorta kolları (malüllük, yaşlılık ve ölüm) bakımından ana ülke, kısa vadeli sigorta kolları ( işkazaları ile meslek hastalıkları ve analık) bakımından ise hem ana ülke hem de çalışılan ülke mevzuatına tabi tutulmuşlardır.
Libya’da Libyalı işveren veya üçüncü bir ülke işvereni nezdinde çalışan Türk işçileri ile Türkiye de Türk işveren veya ücüncü bir ülke işvereni nezdinde çalışan Libyalı işçiler geçici işçi sayılmış ve bunlar çalıştıkları ülke mevzuatına tabi kılınmışlardır.
Libya’da iş yapmakta olan Türk işverenlerin yanında çalışan Türk işçiler daimi işçi olarak kabul edilmiş ve bu işçiler Libya da çalıştıkları sürece Türkiye’de 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamına alınmış oldukları için, işyerlerinin tescili bakımından Libya’da iş yapmakta olan Türk işverenlerin Türkiye’deki iş merkezlerinin bulunduğu ildeki Kurum ünitesine işyerlerinin tescilini yaptıracakları, İşyerinin tescil işleminin yapılmasından sonra Libya’da iş alan Türk işverenler hakkında Türkiye’de iş yapan diğer işverenler gibi sosyal güvenlik kanunu hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür.
