6-bob. Buxgalteriya hisobi registrlari va shakllari

ularni yuritish tartibi
Buxgalteriya yozuvlarining turliligi, hajmi har xilligidan kelib 
chiqib, ular aks ettiriladigan hisob registrlari ham turlichadir.
Hisob registrlari turlari o ‘rganilayotganda, 
ulami quyidagi 
xususiyatlariga e ’tibor bermoq kerak:
1.Tashqi k o ‘rinish.
2. Ularda aks etiriladigan yozuvlaming turliligi.
3. M a’lumotlam ing hajmi.
Hisob 
registrlari 
tashqi 
ко ‘rinishi 
xususiyatlariga 
ко ‘ra
quyidagicha turkumlanadi:
• 
Daftarlar (kassa daftari, «bosh daftar»).
• 
Kartochkalar.
• 
Yaraqlar (vedomostlar).
Kartochkalar, asosan xo‘jalik mablag‘lari analitik hisobi uchun 
qo‘llaniladi. Kartochkalaming kontokorrekt, ko ‘p ustunli va boshqa 
turlari mavjud.
Kontokorrekt kartochka shakli pul oich o vida (qiymatda) hisobi 
yuritiladigan x o ‘ja!ik jarayonlarini har bir schyotning debet va kredit 
tomonlarida aks ettirilishida foydalaniladi va har bir oy oxirida schyotlar 
bo‘yicha aylanmalami aniqlashda asos bo‘ladi.
K o‘p ustunli kartochkalaming yana biri sifatida “Asosiy ishlab
chiqarish” 
xarajatlari hisobi uchun yuritiladigan kartochkani 
misol
sifatida keltirish mumkin.
Kartochkalar 
maxsus 
kartotekalarda saqlanadi. 
Kartotekaga 
kartochkalar joylashtirilayotganda moddiy javobgarligi joylangan o ‘mi 
va boshqa xususiyatlariga ahamiyat berib, guruhlarga ajratilgan holda 
qo‘yiladi.
Buxgalteriya hisobi registrlari yozuv turlariga ко ‘ra 3 xil bo ‘ladi:
1. Xronologik hisob registrlari.
116

---

2. Tizimli hisob registrlari.
3. Kombinatsiyalashgan registrlar.
Xronologik hisob registrlarini 
o ‘ziga xos xususiyati shundaki, 
undagi yozuvlar xronologik tartibda aks ettirilib boriladi. Bu yozuvlar 
orqali jarayonning qisqacha mazmuni, sodir bo‘lgan muddati va 
summasini xronologik tartib aks ettirib boradi. Masalan, «Jarayonlami 
ro‘yxat qilish jum ali» xronologik hisob registriga misol bo‘lib, u 
hisobning memorial-order shaklida qoilaniladi.