6.ÜNİte din felsefesi

6.ÜNİTE

DİN FELSEFESİ

DİN: İnsanlara belli bir yaşam biçimi sunan,onları belli bir dünya görüşü etrafında toplayan inanç sistemidir.

DİN FELSEFESİ: Dinin özünü,anlamını temellendirmeyi amaçlayan bir felsefe dalıdır. Felsefi bir tavırla dinin temelini ele alan ve sorgulayan,dinin özü hakkında rasyonel (akılcı),kapsamlı,tutarlı ve eleştirel bir düşünme etkinliği olmaktadır. Din üzerinde felsefi düşünce üretmektedir.
Din felsefesinde din,felsefecinin bir sorgulama alanıdır. Dinin kendisini,dinin temel kavram ve iddialarını,çeşitli görüşlerini felsefenin sistemli ve rasyonel incelemesini konusu haline getirmektedir.
Günümüzde din felsefesi ile birlikte, dini çeşitli yönleriyle ele alıp inceleyen değişik disiplinler de ortaya çıkmıştır. Dinler tarihi, din psikolojisi,din sosyolojisi gibi.
DİN İLE FELSEFE İLİŞKİSİ TEOLOJİ (TANRI BİLİMİ,İLAHİYAT): Belli bir dini bu dine ait olan konu ve problemleri ele alır. Yahudi,hristiyan,İslam teolojisi gibi degişik teolojiler vardır. Teoloji konu aldığı dinin inanç ve ibadetlerini doğru kabul eder. Onları savunmaya ve güçlendirmeye çalışır.
Oysa din felsefesi herhangi bir dini ele almaz. Din olgusunu ele alır. Din felsefesi genel olarak dinin doğası,ibadetin anlamı,dinin,bilim ve ahlakla ilişkisi gibi konuları ele alır. Bunları yaparken mantıksal bir analize başvurur. Din felsefesi dine eleştirel ve objektif bir tavırla yaklaşır.
DİN FELSEFE İLİŞKİSİ: Felsefenin özü düşünmektir. Dinin özünde ise inanmak ve ibadet etmek vardır. Her dinin kendi yapısı içinde koyduğu kurallar vardır. O dine inanlar bu kuralları kabul edip yaşamak durumundadır.
Felsefede ise kural ve belli bir yaşama biçimi söz konusu değil. Din felsefesi dini inançla değil akılla temellendirir.
Din felsefesi,dine dıştan,eleştirici bir gözle nesnel olarak yaklaşır. Teoloji ise dogmatiktir. Ayrıca teoloji insan yaşamını düzenleyen kurallar koymayı amaçlar. Yalan söylememe,hırsızlık yapmama vb.
DİN FELSEFESİNİN TEMEL KAVRAMLARI
İNANÇ:Bir dine,bir düşünceye gönülden bağlı olmak
İMAN: Dinin ortaya koyduğu doğrulara inanmak
TANRI: Her şeyi yaratan,var eden varlık
İBADET: Tanrının buyruklarını yerine getirme,Tanrıya yönelen saygı davranış,tapınma
TEVHİD: Bir şeyin (Tanrının) tek olduğuna hükmetmekdir. Tanrının ilahlığını tanımak,bir olduğunu tasdik etmek ve ona hiç eş,ortak koşmamaktır.
FITRAT: Yaratılıştan gelen,dış etkilerden bozulmayan yapı.
KUTSAL: Tapınalacak derecede sayılan,dini bir saygının konusu olan
VAHİY: Tanrı tarafından peygamberlere bildirilen ilahi emir ve sözlerdir.
DİN FELSEFESİNİN TEMEL PROBLEMLERİ
Din felsefesinin problemlerini şöyle sıralayabiliriz:
1-TANRININ VARLIĞI PROBLEMİ: Tanrı var mıdır? Tanrının varlığı kanıtlanabilir mi? Bu kanıtlar nelerdir? Eğer Tanrı varsa özü nedir? Tanrı bir midir? Çok mudur?

2-EVRENİN YARATILIŞI PROBLEMİ:Evren yaratılmış mıdır? Yoksa ezeli ve ebedi midir? Tanrı ile evren arasında nasıl bir ilişki vardır? Tanrı evrenin kendisi midir? Yoksa ayrı mıdır?

3-VAHYİN İMKANI PROBLEMİ:Tanrı buyrukların bir insan ile nasıl bildirebilir? Bu mümkün müdür? İki farklı varlık olan Tanrı ile insan (peygamber) arasındaki iletişim nasıl olmaktadır?

4-RUHUN ÖLÜMSÜZLÜĞÜ PROBLEMİ:Ruh bedenle birlikte yok olur mu? Yoksa ölümden sonra başka bir dünyada yaşamaya devam eder mi?

Din felsefesi yukarıdaki sorulara cevap vermeye çalışır.
TANRININ VARLIĞI İLE İLGİLİ GÖRÜŞLER
Tanrının varlığı hakkındaki görüşler üç ana grupta toplanabilir.
1-TANRININ VARLIĞINI KABUL EDENLER:
TEİZM(Tanrıcılık): Evrenin ve var olan her şeyin Tanrı tarafından yoktan yaratıldıgını ve bu Tanrının evrenin mutlak hakimi ve koruyucusu olduğunu kabul eder.
DEİZM: Dünyayı akla dayanarak açıklamaya çalışan aydınlanma çağının Tanrı anlayışıdır. Ve Tanrıyı akla dayanarak açıklamak ister.Tanrıyı açıklamak için mucizelere,vahiylere ihtiyaç yoktur. Deizme göre Tanrı dünyayı bir kez yaratmıştır,ondan sonra dünyaya müdahale etmesi akla aykırıdır.
Tanrının evrenle olan ilişkisi ve niteliğine bağlı olarak farklı Tanrı anlayışları da vardır.Bunlar Tanrının evrenle olan ilişkisi göz önüne alındığında panteizm ve pananteizm,Tanrının niceliğine bağlı olarak da monoteizm ve politeizm gibidir.
PANTEİZM: Tanrı ile evreni bir,ayrı ve özdeş olarak kabul eder. Yani Tanrının evrenden ayrı bir varlığı yoktur.
*Teist anlayış Tanrıyı dünyaüstü,dünyanın dışında var olan bir varlık olarak anlar*
Platinos,Bruno,Spinoza,Panteist düşünürleridir.
2-TANRININ VARLIĞINI REDDEDEN GÖRÜŞ:
ATEİZM: Tanrının varlığını reddeden görüşe ateizm denir. Ateizm evrende ve doğada yaratıcı bir gücün varlığını reddedip evrenin maddesel bir bütün olarak kendiliğinden var olduğunu öne sürer.
3-TANRININ VARLIĞI VEYA YOKLUĞUNUN BİLİNEMEYECEĞİNİ SAVUNAN GÖRÜŞ
AGNOSTİSİZM:Tanrının varlığının veya yokluğunun bilenemeyecegini savunan görüşe denir.Agnostikler Tanrıyı reddetmez,ancak varlığını kabul de etmez.Tanrının varlığı ya da yokluğu karşısında şüpheci bir tavır alır. * Agnostisizm:Bilinmezcilik.