Legirlangan po‘latlarni markalanishi A – azot,
B – niobiy,
P – fosfor,
D – mis,
G – marganets,
V – volfram,
F – vanadiy
K – kobаlt,
M –molibden,
N – nikel,
R – bor,
T – titan,
S – kremniy,
X – xrom,
Ts – sirkoniy, Yu – alyuminiy,
Ch – siyrak-er metallari.
18X2Н4В
0,18% - С 2% - X
4% - Н
1% - В
Qurilishda ishlatiladigan kam legirlangan po‘latlar Bularda uglerod 0,1-0,25% bo„ladi. Bu po„latlardan fermalar, kema
korpuslari armaturalar va h.k. lar quriladi. Kam uglerodli bo„lgani uchun yaxshi
payvandlanadi. Bular temirbeton qovurg„alari uchun, neft mahsulotlari va gaz
quvurlari, metall chiviqlari ham yasaladi. Lekin, mashina detallari uchun onda-
sonda ishlatiladi. Bu po„latlar Ст.1; Ст.2; ….. ; Ст.6 deb markalanadi. Bu
po„latlarning mustahkamligi
o.g.
= 240 Mpa ga teng.
Qurilishda ishlatiladigan po„latlarga kam legirlangan po„latlar: 14Г2; 17ГС;
14XГС; 15XСРД (Д-Cu). Stal 15XСНД qattiq sovuqda (-60
o
С) da ham
ishlaveradi, chunki Н + Д lar sovuqda ham mo„rtlashmaydi. Bundan tashqari bular
havoda zanglamaslik qobiliyatini ham oshiradi.
Sementitlanadigan konstruktsion po‘latlar Dinamik kuch ostida ishlaydigan va ustki yuzalari ishqalanib yeyiladigan
detallar kam uglerodli po„latdan (C<0,2%) yasalib, sementitlanib, so„ngra
toblanadi va past bo„shatiladi. Bunda sirtqi qatlamlari yetarli qattiq bo„ladi –
HRC=60 (o„zagi qattiqligi esa – HRC = 20-40).
Agar legirlangan po„latlar tsementitlanib, toblansa, o„zagi ko„shimcha
puxtalanadi. Qancha ko„p legirlangan bo„lsa, shuncha ko„p puxtalanadi.
O„zagining puxtalanish darajasiga qarab bu po„latlar 3 gruppaga bo„linadi.
