9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, 2017-2018 Sayfa 16
Yukarıdaki parçalarda bulunan isimleri türlerine göre gruplandırarak aşağıdaki tabloda ilgili
Yüklə 0,59 Mb.
|
Yukarıdaki parçalarda bulunan isimleri türlerine göre gruplandırarak aşağıdaki tabloda ilgili bölümlere yazınız. Bu isimlerin metindeki işlevlerini belirleyiniz. Özel isim : Abdülhak Hamit, Kürsi-i Temaşa, Bozburun, İstanbul, Cins isim: pencere, deniz, sesler, meydan, ağaç, kafes, kuşlar... Somut isim : pencere, deniz, sesler, meydan, ağaç, kafes, kuşlar... Soyut isim: gurbet, hür, dostluk, arkadaşlık, yalnızlık... Tekil isim: pencere, deniz, meydanın, ağacın, dalına, kafesteki, dostluk, arkadaşlık, yalnızlık... Çoğul isim : uzaklar, kuşlar Topluluk ismi : küme 2. Aşağıdaki cümlelerde isim tamlamalarını bularak bunların türünü belirtiniz. · Yalnızlığın içine sinersiniz. yalnızlığın içi: belirtili isim tamlaması · Köşe penceresini, işte, ben, bu bakımdan insan çevresinin bir damlası üstüne çevrilmiş bir mikroskop camı sayarım. (köşe penceresi: belirtisiz isim tamlaması, insan çevresinin bir damlası: zincirleme isim tamlaması, mikroskop camı: belirtisiz isim tamlaması) · Can sıkıntısının bir sesi vardır; bunu ancak, böyle bir zamanda, o gurbet odasında duyarsınız. (can sıkıntısınınn bir sesi: zincirleme isim tamlaması, gurbet odası: belirtisiz isim tamlaması) · Kimi bir çalılığın kenarındaki çimenlikte bütün eski ihtişamıyla daha yeni başlamıştır. (çalılığın kenarı: belirtili isim tamlaması) · Bir apartman terası kadar ufak bu kır kahvesinin tahta masaları üstünde hâlâ karıncalar gezer, hâlâ sinekler kahve fincanının etrafına konarlar. ( bir apartman terası: belirtisiz isim tamlaması, kır kahvesinin tahta masaları üstü: zincirleme isim tamlaması, kahve fincanının etrafı: zincirleme isim tamlaması) 3. Aşağıdaki parçada noktalama işaretlerinin kullanım amaçlarını belirleyiniz. Zavallı Senegalli, bir türlü söyleyemediği "j"leri değiştirerek: "Susu! Susu!" diye ne kadar bağırsa, hatta belindeki kayışla vursa nafile... Juju kıyamet koparıyor, hırlıyor, eşiniyor, atılıyor, zapt edilmez bir hâle geliyor. O zaman, çaresiz, çeke çeke, koparır gibi tekrar eve sokuyorlar. Balkondan uzanan penyuvarlı ve dağınık saçlı bir Frenk karısı, ıslak köpek tüyü gibi koktuğu vehmini veren etekleri havalanarak iltifat ediyor: "Juju! Juju! Şeri..." Ve sokağın sükûneti de geri geliyor. Parçadaki noktalama işaretleri; duygu ve düşünceleri daha açık ifade etmek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, cümledeki duraklama noktalarını belirlemek, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek üzere kullanılmıştır. 4. Zincir adlı metinde geçen "mübalağa, lüzum, ilmî, fenni, halk olmak, sükûnet" kelimelerinin doğru telaffuzuna yönelik çalışmalar yapınız. .... 5. Zincir adlı metinde günümüz yazım ve noktalama kurallarına uymayan kullanımları belirleyiniz Metinde geçen "tirilyon" sözcüğü günümüzde "trilyon" ; "minimini" ikilemesi günümüzde ayrı yazılıyor "mini mini" halkolmak birleşik kelimesi günümüzde "halk olmak" şeklinde ayrı yazılıyor. 9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 72 SAYFA 72 b. Yazma Sürecini Uygulama Hikâye yazma aşamaları doğrultusunda bir hikâye yazınız. Not: Hikâye yazma çalışmasının dışında, incelediğiniz metinlerden edindiğiniz düşünce ve izlenimleri konu alan farklı türlerde de yazma çalışması yapabilirsiniz. SAYFA 73 Sunu hazırlama aşamaları doğrultusunda Türk edebiyatındaki durum ve olay hikâyeciliğiyle ilgili bir sunum yapınız. Sunum bilgileri için tıklayınız SAYFA 74 ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI 1-5. soruları Halide Edip Adıvar’ın Millî Mücadele yıllarına ait Himmet Çocuk adlı hikâyesinden alınan aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 1. Himmet Çocuk adlı hikâyenin bu bölümünden nasıl bir olay örgüsü çıkarılabilir? Elvanlar Köyünde yanlarına aldıkları kılavuz İstanbul gazetecilerinin Yunan ordusunun yaptıklarını incelemek için İney’e gelmeleri Gazetecilerin soruları Halide Onbaşıyla karşılaşma Halide Onbaşının halkın içinde bulunduğu durumu anlatışı 2. Hikâyenin bu bölümündeki olayın geçtiği yerin özellikleriyle ilgili neler söylenebilir? Hikayenin bu bölümü Elvanlar Köyü'nde geçmektedir, Elvanlar köyünün bir kısmı yanmış ve perişan haldedir. Köydeki insanlar aç, yoksul ve ümitsizdir. 3. Hikâyeye yeni bir kahraman eklense kahramanın özellikleri neler olabilir? Hikayeye yeni bir kahraman eklense bu kahramanın bu kadar olumsuzluk, yoksullluk ve ümitsizlik içinde mücadeleyi asla elden bırakmayan, azimli, cesur, inançlı, vatansever gibi özelliklere sahip olması gerekir. 4. Metinden yola çıkılarak Anadolu’nun geçmişteki ve günümüzdeki durumuyla ilgili hangi çıkarımlarda bulunulabilir? Geçmişte Milli Mücadele yıllarında Anadolu ve Anadolu insanı çok zor koşullar altında mücadele veriyorlardı. Yoksulluk ve çaresizlik içindeydiler. Günümüzde ise Anadolu birçok yönden gelişmiş durumdadır. SAYFA 75 5. Elvanlar’da ihtiyar bir kılavuz aldık. Köyün bir kısmı yanmış, perişan, herkes fersiz ve şaşkın gözlerle kamyon denilen canavarın lüzumsuz gürültüsüne bakıyordu. Herkesin ruhunda sonu gelmeyen ezilişin, açlığın, her günün gizli felaket ihtimallerinin yoğurduğu ümitsizlik ve ilgisizlik vardı. Bu paragrafta bulunan isimlerin özellikleri hakkında neler söylenebilir? Elvanlar: özel isim kılavuz, köy, gözler, canavar, gürültü: cins isim kılavuz, köy, canavar, gürültü...: tekil isim gözler, ihtimaller: çoğul isim kılavuz, köy, gözler, gürültü: somut isim ruh, felaket, ümitsizlik, ilgisizlik: soyut isim 6. Tablodaki metinlerde kullanılan anlatım tekniklerini belirleyerek ilgili yerlere yazınız. İlk metinde iç konuşma tekniği ikinci metinde diyalog tekniği 7. C SAYFA 76 8) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri bu parçadan hareketle uygun ifadelerle doldurunuz. a. Parçada .öyküleyici. ve ..betimleyici.... anlatım biçimlerine başvurulmuştur. b. Parçada anlatıcı birinci tekil kişidir. c. Parça ..kahraman anlatıcının..... bakış açısıyla yazılmıştır. 9. B 10. D 11. E SAYFA 77 12. Parçaya göre Sait Faik’in eserleri, çevresiyle çatışmalarının aynası olarak görülmektedir. Bu yargıdan yola çıkarak sanatçının hikâyeciliğini değerlendiriniz. 12. Sait Faik, eserleri ile kişiliği arasında yakın ilişki bulunan sanatçılardan biridir. Hikayeleri onun ailesiyle ve yaşamını yadırgayan çevresiyle yaşadığı çatışmaları yansıtır. Sait Faik daha önceki yerleşmiş sanat ölçülerinden ve özentilerden uzak bir üslupta hikayelerini kaleme almıştır. 13. Parçada çağının yerleşmiş sanat ölçülerini aşan yeni ve güçlü bir sanat eserinin yeşermesi hangi koşula bağlanmıştır? Açıklayınız. 13.Parçada çağının yerleşmiş sanat ölçülerini aşan yeni ve güçlü bir sanat eserinin yeşermesi sanatçının ailesiyle ve çevresiyle yaşadığı çatışmalara bağlanmıştır. 14. Parçada geçen “artistçe kendi üslûbunda bir yaşama”, “edebiyatı, özentilerden, romantik ucuzluklardan kurtarmak”, “hikâyeyi ‘edebiyat yapan’ların elinden kurtarma” ifadeleriyle anlatılmak istenen nedir? Açıklayınız. "Artistçe kendi üslubunda bir yaşama" ifadesiyle çevreye aldırış etmeden, içinden geldiği gibi bir yaşam tarzı sürme, “edebiyatı, özentilerden, romantik ucuzluklardan kurtarmak” ifadesiyle taklitçi olmamak, özgün olmak, “hikâyeyi ‘edebiyat yapan’ların elinden kurtarma” ifadesi ise toplum için faydası olmayan süslü ve sanatlı bir üslupla yazan edebiyatçıların aksine yalın, sade bir dille toplum için sanat anlayışla hikaye yazma anlatılmaktadır. 15. Sait Faik, toplumsalı da bireyseli de göz ardı etmeden, etik ile estetiği potasında erittiği yepyeni bir öykü dünyası kurmuş, böylece, biz, kendisinden sona gelen genç yazarlara da yol açmıştı. Birçok kez, Dostoyevski’nin, “Hepimiz Gogol’ün Palto’sundan geliyoruz” demesi gibi, bizler de (1950 kuşağı denilen öykücüler, ama aynı zamanda Vüsat O. Bener’ler, Yusuf Atılgan’lar, Bilge Karasu’lar, Nezihe Meriç’ler de) Sait Faik’ten geliyoruz, diye yazdım. Ferit Edgü, Sait Faik / Bir Öncü Metinde altı çizili sözle anlatılmak istenen nedir? Açıklayınız. Cevap: “Hepimiz Gogol’ün Palto’sundan geliyoruz” sözüyle Gogol'un kendisinden sonra gelen yazarları etkilediği anlatılmıştır. 16. C SAYFA 78 17. C 18. İlk kutudaki bilgi doğru (D) ikinci kutudaki bilgi yanlış (Y) üçüncü kutudaki bilgi yanlış (Y) olduğu için CEVABI: 4. ÇIKIŞ 9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Cevapları, 2017-2018, Sayfa 80 sayfa 80 OKUMA HAZIRLIK Aşağıdaki metinlerin biçim yönünden farklılıklarını belirleyiniz. Güzelliğin On Par'etmez şiiri hece ölçüsüyle yazılmış 5 dörtlükten oluşmuştur. Ne Böyle Sevdalar Gördüm Ne Böyle Ayrılıklar adlı şiir ise bir bent iki dörtlükten oluşmuştur . Bu şiir serbest tarzdadır. SAYFA 83 Metni Anlama ve Çözümleme 1. Yayla Dumanı adlı şiirin temasını belirleyiniz. Şiirin teması doğadır. 2. Şiirdeki betimlemeler resim sanatıyla nasıl ilişkilendirilebilir? Açıklayınız. Şiirin anlamsal kurgusunda gözlemin ve betimlemenin önemli bir etkisi vardır. Şair, doğayı bir ressam dikkatiyle izlemiş, gördüklerini kendi bakış açısına göre yorumlamış ve tablo gibi şiir yazmıştır. 3. Güzelin saçı ve gözleriyle yayla dumanı arasında nasıl bir ilişki kurulmuştur? Açıklayınız. Yayla dumanı her yere dağılır ve yayılır. Şair de yayla dumanı olup sevgiliye kavuşmak istiyor. 4. Son dörtlükte şairin yayla dumanının içinde kaybolma isteği ile duygu dünyası arasındaki ilişkiyi açıklayınız. Şair, hayatın gerçeklerinden, gürültü ve kalabalıklarından kaçıp uzaklaşmak istiyor. Bir duman kadar dünya ağırlığı ve doğaya ait yaşam sürmek istiyor. ÖZGÜN VE KALİTELİ SAYFA 84 a. Yukarıdaki nazım biçimlerini ait oldukları şiir geleneğine göre tabloya işaretleyiniz.
b. Tespitlerinizden hareketle nazım biçimi ile şiir geleneği arasındaki ilişkiyi açıklayınız. Her şiir geleneğinin (halk şiiri, Divan şiiri, Batı etkisindeki şiir geleneği) kendine özgü nazım biçimleri vardır. Bu nazım biçimlerinin oluşmasında şiir geleneğini etkileyen farklı kültürlerle etkileşim vardır. Örneğin Arap ve İran edebiyatından etkilenen Divan şiiri geleneğinde şarkı ve tuyuğ nazım şekilleri haricinde diğer biçimler, Arap ve İran edebiyatlarından alınmıştır. a. Yukarıdaki şiirin temasını belirleyiniz. Gece ve doğa b. Yukarıdaki şiirin nazım birimini belirleyiniz. Dörtlüktür. SAYFA 85 Hazırlık 1. Aşağıdaki sözleri birbiriyle ilişkilendirerek açıklayınız. “Şiirde ilk dize Tanrı vergisi, gerisi alın teridir.” [Valery (Valeri)] “Şiir kelimelerle yazılır.” [Mallarmé (Malarme)] “Bir şiir hiçbir dile tercüme edilemez hatta yazılmış göründüğü dile bile.” [Cocteau (Kokto)] Şiir yazmada yetenekten daha çok çalışmak önemlidir. Çünkü şiir emek işidir ve güzel şiir ancak çok çabalayarak ortaya çıkar. Malzemesi kelimeler olan şiire şairinin kültürel birikimi, sanat zevki, dünya görüşü, mizacı ve tecrübeleri yansır, bu yüzden her şiiri kendine özgü bir derinliği vardır. 2. Aşağıdaki şiiri düzyazıya çeviriniz. Elde ettiğiniz metnin şiir ile aynı etkiyi sağlayıp sağlamadığını değerlendiriniz. Hoyrattır bu akşamüstüler daima. Gün saltanatıyla gitti mi bir defa Yalnızlığımızla doldurup her yeri Bir renk çığlığı içinde bahçemizden, Bir el çıkarmaya başlar bohçamızdan Lavanta çiçeği kokan kederleri; Hoyrattır bu akşamüstüler daima.
2. Kaldırımlar adlı şiirin temasını belirleyiniz. Yalnızlık / Geçmişe özlem. 3. “Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi / Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır” dizeleriyle anlatılmak istenen nedir? Açıklayınız.
Şair bu dizelerle dikkatleri kaldırımlara çeker ve adeta onlara sığınır. Nitekim kaldırımları çilekeş yalnızların annesine benzetir. Bu bir çeşit sığınma psikolojisinin dışa vurumudur. Kaldırımların, ‘içinde yaşamış bir insan’ olduğunu ifade eden şair, bu dörtlükte kendisini tamamen kaldırımlarla özdeşleştirir. 4. Şiirdeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz. Şiirdeki tüm açık ve örtük iletiler için tıklayınız 5. “Kaldırımlar”da şairin içinde bulunduğu dekor, neresi olduğu belirtilmeyen büyük bir şehrin sokaklarıdır. Şiir, şairi bu dekor ortasında gösteren bir mısra ile başlıyor: Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında. Şairin hareket halinde olmasına rağmen, bir dehlizi andıran bu dar, karanlık ve kapalı dekor devam eder. Kaldırımlar ve sokak kelimelerinin sık sık tekrarlanmasıyla bu kasvetli mekân, bir musallat fikir, daha doğru bir deyişle, şairin hayatına şekil veren bir kader haline geliyor. Onun dünyası bu dar ve karanlık sokaklardan ve kaldırımlardan ibarettir. Mehmet Kaplan, Şiir Tahlilleri 2 Yukarıdaki metinde Mehmet Kaplan, Necip Fazıl Kısakürek’in Kaldırımlar şiiriyle ilgili görüşlerini dile getirmektedir. Metindeki görüşlerle kendi düşüncenizi karşılaştırınız. Kaldırımlar şiirinde şair iç dünyasındaki yalnızlık, korku ve ölüm gibi duygularını gece karanlığında büyük bir şehrin uzayıp giden kaldırımlarıyla ve bu kaldırımlarda yaptığı yolculuktaki gözlemleriyle somutlaştırmıştır. 1. Etkinlik Nasıl da çınlıyor kulaklarım, Dağlar, ormanlar sürükleniyor sularla… Coşkun Ertepınar a. Yukarıdaki dizelerde asonansları ve aliterasyonları bulunuz. Asonans: En çok tekrar eden sesler "a, ı" Aliterasyon: "l" ünsüzüyle aliterasyon yapılmıştır. b. Dizelerdeki asonans ve aliterasyonların şiire katkısını belirtiniz. Dizedeki asonans ve aliterasyonlar şiirin ahenkli olmasını sağlıyor. SAYFA 93 2. Etkinlik Burcu burcu yayla kokar, ellerin Türkü türkü, mâni mâni dillerin Dilâver Cebeci "lerin" redif; "l" yarım kafiye sahici mi elinden tuttuğum o kartal kanadı sen tuttun acıdan benim ellerim kanadı Turgut Uyar "kanadı" cinaslı kafiye
Hâtırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Cahit Sıtkı Tarancı Redif yok, "-ir" tam kafiyedir. Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! Bir yaz günü geçtik Tuna’dan kaafilelerle… Yahya Kemal Beyatlı "lerle" zengin kafiye a. Yukarıdaki şiirlerin kafiyelerini bulunuz. Yukarıda şiirlerin altında b. Şiirlerde kulanılan kafiyelerin türlerini kutucuklara yazınız. Şiirlerin kafiye türleri de yukarıda verildi http:/// 3. Etkinlik Ne sabahı göreyim / ne sabah görüneyim; Gündüzler size kalsın /verin karanlıkları! Islak bir yorgan gibi / sımsıkı bürüneyim; Örtün, üstüme örtün / serin karanlıkları. a. Yukarıdaki dizelerde ölçüyü ve durakları bulunuz. 14'lü hece ölçüsüyle yazılmıştır. Durakları 7+7 b. Ölçü ve durağın şiire katkısını ifade ediniz. Ölçü şiirde ritim ve ahengi sağlar. Hece ölçüsünde durak, dizelerde müzikalitenin, şiirin tümünde bir iç ahengin doğmasını sağlar. 4. Etkinlik Ne arzum, ne emelim, Yaralanmış bir elim, Ben gurbette değilim, Gurbet benim içimde! Kemalettin Kamu a. Yukarıdaki dizelerdeki “el” sözcüğünü iki ayrı anlama (organ adı, yabancı) gelebilecek şekilde ayrı ayrı okuyunuz. b. Okuyuşunuzdan hareketle doğru telaffuzun şiirin anlamına sağladığı katkıyı değerlendiriniz. Doğru telaffuz anlam değeri katar, anlamın kavranmasını kolaylaştırır, duyguları belirginleştirir. SAYFA 94 5. Etkinlik Şiirler ( İLK ŞİİR SERBEST ÖLÇÜSÜ, 2.Sİ HECE ÖLÇÜSÜ, 3.SÜ ARUZ ÖLÇÜSÜ) Kardaş, senin dediklerin yok, Halay çekilen toprak bu toprak değil. SERBEST ÖLÇÜ �� Çık hele Anadoluya, Kamyonlarla gel, kağnılarla gel gayrı, O kadar uzak değil. Gümüş bir dumanla kapandı her yer; Yer ve gök bu akşam yayla dumanı; HECE ÖLÇÜSÜ�� Sürüler, çimenler, sarı çiçekler, Beyaz kar, yeşil çam yayla dumanı! Cennette bugün gülleri açmış görürüz de ARUZ ÖLÇÜSÜ�� Hâlâ o kızıl hâtıra titrer gözümüzde! a. Yukarıdaki şiirlerin ölçü türlerini tablo üzerine işaretleyiniz. ( İLK ŞİİR SERBEST ÖLÇÜ, 2.Sİ HECE ÖLÇÜSÜ, 3.SÜ ARUZ ÖLÇÜSÜ) b. Kullanılan ölçü türlerinin şiirlere katkısını açıklayınız. Kullanılan ölçü türleri şiirdeki ahengi ve ritmi sağlayan unsurlardandır. 6. Etkinlik KİLİM (…)
Sakladığım baharlar nerde bu kilim için, Nerde yıllarca önce, ben sana.. Ne yaptın baharları, baharsız çok çiğ, topraklarda… Çok çiğ, çiçek –hiç yok– hani bu kilimde? Hani beyaz, beyaz, beyaz… Beyazları ne yaptın? Çok çiğ bu kızgın yaz, çiğ bu karakış! Bâri biraz kışlarda… Çıplak, çok çiğ! Çok çiğ bu çığlık, bu en bol renk: Kara! Ben sana Hiç kara koyma demiştim, nerden düştü, çok çiğ (…) Çok çiğ kesik öksürük, çiğ çatlak çağıltı. (…) Behçet Necatigil a. Yukarıdaki şiiri bir arkadaşınıza yüksek sesle okutunuz. b. Şiirdeki “ç” seslerinin telaffuzunun şiirin içeriğini yansıtmadaki rolünü tartışınız. "Kilim" şiirinde ç sesinin sürekli yinelenmesi şiirin anlamını güçlendiriyor. Sesteki sivrilik, tizlik, anlamdaki olumsuzluğa katkıda bulunuyor, pekiştiriyor: "Çiğnenir -çok çiğ çağ- ayaklar altında yabansı.
İçimde damla damla bir korku birikiyor; (a) Sanıyorum, her sokak başını kesmiş devler…(b) Üstüme camlarını, hep simsiyah, dikiyor; (a) Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. (b) Necip Fazıl Kısakürek DÜZ KAFİYE Ben de duman olsam senin yerine, (a) Dağılsam dağların şu mahşerine; (a) Güzelin saçına ve gözlerine (a) Ben girsem, ben dolsam yayla dumanı! (b) Yüklə 0,59 Mb. Dostları ilə paylaş:
|
