A avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarini belgilash ilmiy- tadqiqot instituti
Yüklə 254,46 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Sinfdan tashqari ishlar — umumiy oʻrta taʼlim maktabi oʻquv tarbiyaviy
ishining tarkibiy qismi, oʻquvchilarning boʻsh vaqtini tashkil etish shakllaridan biri. Sinfdan tashqari ishlar oʻquvchilarni barkamol shaxs sifatida shakllantirish va ularni hayotga tayyorlashda keng imkoniyatlar yaratadi. Sinfdan tashqari ishlarga oʻquvchilar bilan oʻtkaziladigan va ularga tarbiya hamda bilim berishga qaratilgan turli xil mashgʻulotlar tizimi kiradi. Bunday mashgʻulotlar pedagogik jamoa, sinf rahbari, yoshlar tashkilotlari rahbarligi va bolalarning oʻz-oʻzini boshqarish tashkilotlari tomonidan darsdan tashqari vaqtda uyushtiriladi. Oʻquvchilarning sinfdan tashqari ishlarni tashkil etishda oʻquvchilar saroylari, yosh texniklar, yosh tabiatshunoslar, yosh sayyohlar klubi va maktabdan tashqari boshqa muassasalar katta yordam beradi. Sinfdan tashqari ishlarning asosiy shakllari sifatida ommaviy ishlar (maktab klublaridagi tadbirlar, kecha, munozara va tanlovlar oʻtkazish, viktorina va koʻrgazmalar uyushtirish, tabiat qoʻyniga, maktab va muzeylarga ekskursiyalarga chiqish), toʻgarak ishlari (oʻquvchilarning turli toʻgaraklar, sport seksiyalari, ansambllardagi qatnashishlari), mustaqil ishlar (oʻquvchilarning sinfdan tashqari oʻqishi, kolleksiya toʻplashi, texnika, musiqa, tasviriy sanʼat, chizmachilik va boshqalar bilan mustaqil shugʻullanishi)ni koʻrsatish mumkin. Sinfdan tashqari ishlar maktabning jismoniy tarbiya jamoasi (MJTJ) orqali amalga oshiriladi. Maktab jismoniy tarbiya jamoasi – bu o‘quvchilar jismoniy tarbiyasini amalga oshirishda maktab va oilaga yordam beradigan o‘quvchilarning ijodiy jamoatchiligi asosida faoliyat ko‘rsatadigan tashkilotidir. MJTJ faoliyatini to‘g‘ri tashkillash maktabda sinfdan tashqari ishlarni keng ko‘lamida amalga oshirishga imkon beradi, o‘quvchilarni ijtimoiy foydali faoliyat va jismoniy mashqlar bilan tizimli shug‘ullanish mashg‘ulotlarga qatnashishga odatni shakllantiradi. Ijtimoiy ahamiyatga molik vazifalarni hal etishga qodir jamoaga o‘quvchilarning birlashuvining o‘zi katta tarbiyaviy ahamiyatga ega. O‘z faoliyatini foydaliligini tushunish, vazifalarini ixtiyory bajarishda va huquqining tengligi jamoa oldidagi mas’uliyat, o‘quvchilarda shaxsning ma’naviy, ahloqiy xususiyatlarini shakllantirishga yordam beradi. STIning maqsadi vazifalari va uni tashkillash o‘sib kelayotgan yosh avlod jismi tarbiyasi va uning jismi madaniyati uchun qo‘yilgan umumiy maqsad, vazifalar bilan muvofiqlashtirilgan va O‘zbekiston Respublikasining xalq ta’limi vazirligini bir qator uslubiy yo‘riqnomalari, normativ hujjatlari, ko‘rsatmalari va qarorlari bilan reglamentlashtirilgan. Maktab yoshidagilar jismoniy tarbiyasining umumiy tarkibiy qismini tashkillovchi, o‘quv ishlarini to‘ldiruvchi va unga bo‘ysundirilgan mashg‘ulotlarning bunday shakllari o‘quvchi jismoniy tarbiyasi jarayonini maxsus hayotiy zaruriy bilimlar, harakat malakalari, ko‘nikmalari bilan boyitadi. Eng ahamiyatli tomoni shundaki, bu mashg‘ulotlar va tadbirlar o‘quvchilarning qiziqishlariga tayanib va ko‘ngilli ravishda, ularning xohishlari asosida tuziladi va boshqaruv ularning inon-ixtiyoriga beriladi. Bu o‘z navbatida o‘quvchilarda tashabbus ko‘rsatish, o‘z fikrini jamoaga o‘tkazish yoki uning aksi, jamoaning fikri bilan hisoblashish, lozim bo‘lsa unga bo‘ysunish hamda jamoaning jamoatchilik tumani (shahri), viloyati, kerak bo‘lsa Respublikasi sharafi uchun kurashish, himoya qilishdek hissiyotlarni tarbiyalaydi. Katta tanaffusdagi o‘yinlar ochiq havoda kamida 6-8 joyda uyushtirilishini katta samara berishini amaliyotda ko‘p marotaba asoslangan. Jismoniy tarbiya daqiqalarini o‘tkazishga har bir sinfda 2 nafar qiz va 2 nafar bola shu daqiqalarni o‘tkazuvchi faollar tarzida tayyorlangan bo‘lib ular jismoniy tarbiya daqiqalari kompleksini tuzishda jismoniy tarbiya o‘qituvchilarini ko‘rsatmalarini hisobga oladilar. Bu mashqlarni bajartirish metodikasini maxsus seminarlarda o‘rganadilar. Bunday tadbirlar ommaviy tadbirlar tarzida an’anaga aylanishi lozim. Haftaning shanba, yakshanba kunlari turistik yurishlar, kichik sayohatlar (piyoda, velosipeda, avtomobilda, suvda va boshqalar)ni joriy qilish, uni taraqqiy ettirish, bunday tadbirlarga boshqa fan o‘qituvchilari, sinf rahbarlarini, ota-onalarni jalb qilish yaxshi samara beradi. Sog‘lomlashtirish komissiyasini bunday tadbirlarini tashkillash va o‘tkazishning aniq muddati, tadbirga tayyorlanish uchun vaqt ajratilishi, unga qaysi sinflar jalb qilinishi o‘quv yili boshidan rejalashtirilishi va bu tadbirni o‘tkazish ssenariysi oldindan komissiya tomonidan muhokama qilinishi shart. Bunday tadbirlarni ssenariysi tarkibida ularni tantanali ochilishi, turli ko‘rinishdagi, namoyish qilish maqsadidagi ommaviy chiqishlar va turli nomerlar tayyorlashni ahamiyati katta. Yüklə 254,46 Kb. Dostları ilə paylaş:
|