A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı

Adnan İbrahim (Pirîzadelerden) VI:252c.

Adnan Menderes Bulvarı bak. Vatan Caddesi

Aelia Eudoksia III:225c. Aelia Flavia Flacüla VII:262b. Aetios Sarnıcı mad. L86a, III:131c,

IV:454b, 517c, VI:248c, 343a, 469c,

VII:47b, 376a.

Karagümrük Sarnıcı IV:453c Âfâk Aylık aktüalite dergisi. 2 Kasım 1882-1 Nisan 1883 tarihleri arasında yayımlandı. İmtiyaz sahibi A. KâmiPdi.

Afet Yola Camii bak. Levent Camii Affan Bey (ö. 1783) V:94c.

Affan Dede Üsküdar'da, Selimiye'de 19. yy'ın sonlarıyla 20. yy'ın başlarında oyuncakçılık yapan bir Mevlevî dervişi. Ruşen Eşref Ünaydın'ın "Affan Dede" adlı hikayesiyle Cahit Sıtkı Ta-rancı'nın "Çocukluk" şiirinde adı anılır. Dükkânında başta Eyüp olmak üzere çeşitli semtlerde yapılan oyuncakları, attar dükkânlarında satılan birçok maddeyi bulundururdu. Ünay-dın, Affan Dede'nin dükkânını ayrıntılı bir biçimde betimlemiş; burada satılan düdük, kumbara, salıncak, kay-nanazırıltısı, Karagöz tasvirleri gibi çocukların ilgi gösterdiği oyuncaklardan söz etmiş; semt insanlarının küçüklü büyüklü bu dükkâna uğradıklarını, Affan Dede'ye herkesin büyük bir saygı beslediğini kaydetmiştir.

Afganîler Tekkesi mad. L86b, VL39b.

Afif Paşa Yalısı mad. L87a, V:55c, VII:365a.

Afife Hatun Tekkesi mad. L 88a, III:l6a, VI:36a.

ilgili madde: Kalenderhane Tekkesi IV:398c.

Afife Jale mad. I:88c, 284b, IV:340a, VL249c.

Afife Kadın III:40a.

Afiyet Haftalık resimli sağlık, tıp dergisi. 15 Kasım 1913-6 Şubat 1915 tarihleri arasında yayımlandı. İmtiyaz sahibi Sisak Ferid, yazarı Avanzade M. Süleyman'dı.

Afrika Pasajı mad. L89b, II:2l6b, VI:226b.

Afrodites Tapınağı II:258c, V:477c. Afşar, Esin V:534b. Aftalyon, Simon VII:401c.

Afyoncular Haşhaş kapsülünden elde edilen ve bazı işlemlerden geçtikten sonra birtakım maddeler eklenerek macun haline getirilen afyon, İstanbul' da daha çok Süleymaniye'deki Tirya-

ki Çarşısı'nda satılırdı. Evliya Çelebi, İstanbul'da macuncu esnafının 300 dükkânda 500 kişi olarak çalıştığını, afyon-cuların da esnaf alayına yuttukları afyonun tesiri ile ya uyuklayarak ya da birtakım gülünç hareketler yaparak katıldıklarını kaydeder.

Agache, Alfred mad. I:89c, IL279c, 497c, III:153c, IV:l62c, 336c, V:194b, VI:266a, 286b.

Agâh Efendi (Ortaoyuncu) VI:l47c.

Agâh Efendi (ö. 1885, Gazeteci) mad.

L90a, VL147c, VILlSOc, 252a. Agâh Efendi (Şair) III:510b. Agâh Efendi (Şeyh) IV:2a. Agâh Paşa (Basurcu) III:494a.

Agallianos, Teodoros mad. I:90c, 247b.

Agamemnon VII:343c.

Agapetus (6. yy) 8 ya da 13 Mayıs 535-22 Nisan 536 arasında papa. Roma kilisesinin Bizans topraklarında (özellikle Afrika'da ve Balkanlar'da) yayılması için büyük çaba gösterdi. Bizans'ın Dalmaçya ve Sicilya'yı fethetmesi üzerine Ostrogotların elçisi sıfatıyla Konstantinopolis'e gönderildi.

Agathe Şenlikleri III:84c.

Agatias (Tarihçi) V:63a.

Agatoniku (Ayia) Kilisesi IL180c.

Agavni Muratyan Yahşi Üsküdar İlçesi'nde, Kuzguncuk'tadır. Eklektik art nouveau tarzındadır. 1860-1870 arasında inşa edilmiştir. Altında kayıkhanesi olan üç katlı yalı, ölçüleri ve tüm cephe elemanları muhafaza edilerek restore edilmiştir.

AgehîMansur Çelebi (?, Vardar - 1577, İstanbul) Tarihçi ve şair. Gelibolu'da müderrislik yaptı. Piyale Paşa'nın yanında deniz seferlerine çıktı. Gemicilik terimlerini divan şiirinin söz oyunlarıyla birleştiren bir kaside yazdı. I. Süleyman bu kaside nedeniyle kendisine İstanbul'da şeref kadılığı verdi. 1566 Zigetvar seferini konu alan eseri Fetih-name-i Kal'a-i Sigetvar adım taşır.

Agence France Presse III:465b.

Agop (Güllü) mad. L90c, 54b, 123a, 128a, 190b, 512b, II:66c, 470c, 536c, IILöOa, 260c, 390b, 542c, IV:213a, 419e, V:238c, 447b, VL122a, 133a, 133c, 175c, 202b.

ilgili maddeler:

Gedikpaşa Tiyatrosu III:390a

Muzıka-i Hümayun VLllb

Osmanlı Tiyatrosu VL178b Agop (Köçeoğlu) V:86a. Agop (Surp) Hastanesi III: 194a.

Agop (Surp) Mezarlığı I:219a, II:445b, IV:545c.

Agop İskender VL480c.

Agopyan Hanı Karaköy'den Şişhane'ye çıkan Voyvoda (Bankalar) Caddesi

üzerinde, sol kolda bulunuyordu, daha sonra yerine Commerciale Hanı yapılmıştır. 1956 tarihli Bülent Tuva-lo'nun hazırladığı Galata haritasında han, bugünkü 51-53 no'lu binaların yerinde görülmektedir. Mimarı ve yapım tarihi hakkında yazılı kaynaklarda bilgiye rastlanmamıştır.

I:542b. Agopyan Köşkü bak. Çankaya Oteli

Agora Constantinus (hd 324-337) öncesi dönemde, ana alışveriş yerleri ve toplanma mekânları için kullanılan ortak ad. Antik Yunan şehirlerine ait bir unsur olan agoranın İstanbul'da tam olarak nerede olduğu, mimarisi ve süslemeleri hakkında kesin bir bilgi yoktur. Constantinus öncesinde, sonraları Augusteion adını alan mekânın kentin agorası olduğu sanılmaktadır. Bizans döneminde, klasik tarihçiler tarafından agora tanımlaması, çeşitli kamu alanları için kullanıldı. Belgelerde, Augusteion, Yerebatan Sarayı Bazilikası, Constantinus Forumu, Tauri Forumu, Arkadios Forumu gibi meydanlar, hattâ Meşe gibi büyük caddeler için bile agora adının kullanıldığı görülür. Bir toplanma yeri olarak klasik dönem agoralarının politik işlevi, Bizans'ta Hippodrom tarafından karşılanmaktaydı.

Ağa Bölüğü Yeniçeri teşkilatında önemli mevki sahibi olan İstanbul ağasının odasına verilen ad. Acemi oğlanları için II. Mehmed (Fatih) (hd 1451-1481) tarafından yapılan odaların otuz birincisi İstanbul ağasının odasıydı. Ağa bölüğü önceleri bir bölükken daha sonra dokuz bölüğe çıkarılmıştı.

Ağa Camii (Beyoğlu) mad. I:91b, III: 136a, IV:271a.

Ağa Camii (Mercan) I:199a.

Ağa Camii (Üsküdar) bak. Malatyalı İsmail Ağa Camii ve Tekkesi

Ağa Hamamı (Beyoğlu) mad. L91c.

Ağa Hamamı (Kocamustafapaşa-Samat-ya) mad. I:92c, VL431b.

Ağa Hamamı (Üsküdar) mad. I:93a, V:279a.

Ağa Hanı mad. I:93c.

Ağa Kapısı mad. L94b, 186a, 521b, II:133b, III:220a, IV:433a, V:119a, VI:493a, VII:94c, 96c, 473a.

Ağa Kapısı Mescidi Eminönü İlçesi'nde, Süleymaniye Camii'nin kuzeydoğusunda, yeniçeri ağasının resmi makamı ve sarayı olan Ağa Kapısı'nın içinde, Tekeli Köşkü ile hamam arasında bulunuyordu. Yeniçeri ağasına imam olanlar bu mescidin başimamı olurdu. Hadîka'âa fevkani olduğu yazılıdır. 1826'da Yeniçeri Ocağı kaldırıldıktan sonra Ağa Kapısı şeyhülislamların makamı olunca mescit, Fetvahane ile İstanbul Kadılığı arasında kalmıştı. 1923'te şeyhülislam dairesi ile birlikte yanmıştır.

Ağa Kapısı Ziyafetleri

12

13

Ahmed Ağa

Ağa Kapısı Ziyafetleri Yeniçeri ağalarının ocak geleneklerinden biri olarak çeşitli zamanlarda sadrazamlara Ağa Kapısı'nda verdiği ziyafetler. Biri Şeker Bayramı'ndan sonra, diğeri de Nev-ruz'da verilirdi. Fasıl ve raksın da bulunduğu Şeker Bayramı ziyafeti şevvalin onuncu günü akşamı düzenlenir, öğleden sonra Ağa Kapısı'na gelen sadrazama, yeniçeri ağası tarafından çeşitli armağanlar sunulur, bunlar arasında değerli takımlarla donanmış bir at da bulunurdu. Nevruz ziyafeti ise bir öğle yemeğiydi. Sadrazam, yemekten sonra yeniçeri ağasına samur kürk hediye ederdi.

Ağa Mescidi Üsküdar Ilçesi'nde, Topta-şı Caddesi'nde bulunuyordu. "Yeni Çeşme Mescidi" adı ile de bilinmektedir. Çarşamba'daki Mehmed Ağa Ca-mii'nin de banisi olan Darüssaade Ağası Hacı Mehmed Ağa (ö. 1590) tarafından yaptırılmıştır. Tek minareli olduğu bilinen mescit 1935'te yol açılırken yıktırılmıştır.

I:195a.

Ağa Şeyh Tekkesi Eminönü Ilçesi'nde, Cankurtaran Mahallesi'nde, Ayasof-ya'nın ve Bâb-ı Hümayun'un karşısında, sonradan yerine Darülfünun binasının inşa ettirildiği Cebehane-i Âmi-re'ye bitişik olduğu anlaşılan bu tekke, bilinmeyen bir tarihte, muhtemelen "Ağa Şeyh" lakaplı bir Nakşibendî şeyhi tarafından kurulmuş ve 19. yy'ın ortalarında ortadan kalkmıştır. Kaynaklarda "Tazıcıbaşı" ve "Yazıcıbaşı" adlarıyla da anılan tekke Nakşibendîliğe bağlı olarak gösterilmekte, ayin günü perşembe olarak belirtilmektedir. ,

Ağababa Kapıcıoğlu Yalısı V:131b.

Ağabey Hamamı Kadıköy Ilçesi'nde, Al-tıyol'da, Dilhayat Sokağı'nda bulunuyordu. Küçük bir mahalle hamamı olan Ağabey Hamamı kuşluk hamamı idi. Gündüzleri kadınların, akşamları ise erkeklerin kullandığı bu hamam ve çevresindeki ahşap evlerin hepsi yıkılmış, bunların yerlerini pasaj ve dükkânlar almıştır.

Ağaçayırı Mescidi ve Tekkesi mad. I:95b, V:38a.

Ağaçkakan Fatih tlçesi'nde, Belgrad Kapısı ile Silivri Kapısı arasında, surun iç kesiminde kalan yöre. Kocamustafa-paşa'ya dek uzanan Ağaçkakan Sokağı ve aynı adlı mescit ile Bedevî tekkesinden dolayı Ağaçkakan olarak bilinmektedir.

Ağaçkakan Mescidi ve Sıbyan Mektebi

mad. L96c, V:38a.

Ağaçkakan Tekkesi mad. I:97a, V:38a. İlgili madde:

Bedevîlik II:121a Ağaçlı III:252a. Ağaçlı Kömürü III: 17öb. Ağaçlı Maden Hastanesi I:349c.

Ağahamamı I:224b. Ağahamamı Hastanesi 1:349a. Ağakapısı Zindanı II:424a. Ağakay, Hasan Mithat V:18öa. Ağalar Camii mad. L97c, III:173a,

VII:286c. ilgili maddeler:

Topkapı Sarayı VII:280c

Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi

VII:293a

Ağalar Çeşmesi Topkapı Sarayı içinde bulunan bu çeşmenin bugün sadece kitabesi mevcuttur. Kitabede II. Mah-mud'un tuğrasının altında 1225/1810 tarihli ve çeşmenin tamirini anlatan beyitlerden sonra 996/1587 tarihli inşa kitabesi bulunmaktadır. Buna göre çeşme Kethüda Osman Ağa ile Sinan Ağa tarafından yaptırılmış ve II. Mah-mud'un emri ile Seyyid Mehmed Ağa tarafından tamir ettirilmiştir.

Ağalar Köşkü VII:355b. Ağaoğlu, Adalet L73b.

Ağaoğlu, Ahmet (1868, Azerbaycan -1939, İstanbul) Gazeteci ve fikir adamı. Eğitimini Susa, Tiflis ve Paris'te tamamladı. Tiflis'e döndükten sonra Türklerin haklarını savunan yazılar yazdı. 1909'da istanbul'a gelerek Ittihad ve Terakki Cemiyeti'ne girdi. Hikmet, Se-bilü 'r-Reşad ve Jeune Türe gazetelerinde makaleleri yayımlandı. Daha sonra Tercüman-ı Hakikat gazetesinin başyazarlığına getirildi. 1812'de Afyonka-rahisar milletvekili seçildi ve Ittihad ve Terakki Fırkası'mn genel merkez üyesi oldu. 1919'da fırkanın ileri gelenleri ile birlikte Malta'ya sürüldü. 1921'de serbest bırakılınca Ankara'ya gelerek matbuat umum müdürü oldu. TBMM' nin 2-3. dönemlerinde (1923-1931) Kars milletvekilliğine seçildi. Bir süre Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin başyazarlığım da yaptı. 1930'da Serbest Fırka'nın kurucuları arasında yer aldı. Daha sonra İstanbul Darülfünunu Hukuk Fakültesi'nde müderris oldu. Anılarını ve düşüncelerini içeren eserleri vardır.

VI:482b, VII:252c. Ağaoğlu, Mustafa Kemal II:388c. ilgili madde-.

Bilsak Bilim Sanat Kültür Kurumu II:232a

Ağaoğlu, Samet mad. I:98a. Ağaoğlu, Settare Ahmet IV:354c. Ağaoğlu, Süreyya IV:356b, 356c, 358b.

Ağaoğlu, Tektaş (1934, İstanbul) Yazar, çevirmen. Oxford Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Öykülerini Varlık dergisinde yayımladı. BBC Radyo-su'nda redaktör olarak çalıştı. Kardeşi Mustafa Kemal ile Ağaoğlu Yayıne-vi'ni kurdu. Çevirileri ve yazılarından ötürü çeşitli defalar hapiste kaldı. Türkiye Sosyalist İşçi Partisi, Birleşik Sos-

yalist Paıti'de yöneticilik yaptı. 1980'li yıllarını İsviçre'de geçirdi. Ölümden Hayata (1956) adlı öykü, Karanlıkta Oturma Özgürlüğü (1978) adlı deneme kitaplarıyla, çok sayıda yazısıyla, Mihail Şolohov'un ünlü Ve Durgun Akardı Don adlı uzun romanı, Komünist Parti Manifestosu dahil pek çok edebi ya da siyasi çevirisiyle bilinen, resim, heykel ve seramik sergileri de açan sanatçı, Ahmet Ağaoğlu'nun torunu, Demokratik Parti ileri gelenlerinden politikacı ve edebiyatçı Samet Ağaoğlu'nun ise oğludur.

Ağaton, Mıgırdiç III:188c.

Ağavat Ocağı Saray hizmetindeki hare-mağalarımn bağlı olduğu kurum. Yalnız padişah sarayında değil şehzade ve sultan saraylarındaki haremağala-nnın da bağlı olduğu ocağın merkezi Dolmabahçe'deydi. Ocağın başında önceleri darüssaade ağası bulunurdu. II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) bu durum sakıncalı görüldüğü için başına darüssaade ağası vekili getirildi. Bütün haremağala-rının kayıtlı olduğu bu ocak bir sığınak gibiydi. Bir saraya haremağası gerekince bu ocaktan seçilir, hizmetinden memnun olunmayan ağa da ocağa geri gönderilirdi.

Ağavni, Isdepanos Zakaryan V:108c. Ağızlıkçılar mad. L98c. '

Ağlamış Baba Tekkesi II: 135a. Ağra, Gülen IV:357a.

Ağrah, Fuad (1878, Midilli - 1957, İzmir) Hukukçu. Mülkiye Mektebi'ni ve Hukuk Mektebi'ni bitirdi. 2. ve 3. dönem (1923-193D İstanbul .milletvekili, 4-8. dönem (1931-1950) Elazığ milletvekili olarak parlamentoda bulundu. Bayındırlık (1926-1928) ve maliye bakanlığı (1934-1944) yaptı.

Ağrıman, Hakkı Necip (1884, İstanbul -1950, İstanbul) Tiyatrocu. Sanayi-i Nefise Mektebi'nin mimarlık bölümünde okudu. Şehremanetinde çalıştı. Sahne hayatına 1906'da Ahmed Fe-him Efendi ile Şair piyesinde oynayarak başladı. 1908'den sonra Mınakyan Tiyatrosu'nun ünlü oyuncularından biri oldu. I. Dünya Savaşı sırasında Seyr-i Sefain İdaresi'nde görev aldı. Mütareke döneminde karısı Ağavni Necip ile İstanbul Opereti'nde çalıştı. 1930'dan sonra Şehir Tiyatroları'na girdi. Çeşitli filmlerde de oynadı.

Ağva mad. I:99a.

Ahabir-i Konstantiniye III:190b.

Ahali Günlük gazete. 1912'de yayımlandı, imtiyaz sahibi ve sorumlu müdürü Ohannes Ferit'ti.

Ahali Fırkası (1910) mad. I.-lOOb,

VII:18b. Ahali İktisat Fırkası (1918) mad.

I-.lOOc. Ahbar-ı Darü'l-Hilafe Haftalık siyasi ve

edebiyat dergisi. 19 Aralık 1876-19 Aralık 1877 tarihleri arasında yayımlandı.

Ahu- Kapısı bak. Surlar

Ahırkapı mad. L 101a, IIL25a, IV:82b, VI:191b, VII:282c.

ilgili maddeler: Ahırkapı Feneri I:104a Akbıyık Hamamı I:154a Akbıyık Mescidi ve Tekkesi I:154b Bukoleon Limanı II:327b Bukoleon Sarayı IL327b Çatladıkapı II:479c Faros III:258a

Hekimoğlu Ali Paşa Validesi Çeşmesi IV:46c

İshak Paşa Hamamı IV:197c Mahmud Ağa Camii V:265b

Ahırkapı Feneri mad. I-.104a, 101e, III:23b, VI:154c.

Ahırkapı Feneri Çeşmesi Ahırkapı Feneri ile bugün sadece alt katının kalıntılarının bulunduğu Sinan Paşa Köşkü arasında yer almaktadır. Üç beyitlik kitabesinin ilk mısraı düşmüş olduğundan yaptıranın kim olduğu bilinmemektedir. Kemerinin üst kısmına kadar toprağa gömülü vaziyettedir. Klasik tarzda inşa edilmiş olup tarih beytinden 1006/1587'de yaptırıldığı anlaşılmaktadır.

Ahırkapı Gazinosu III:379c. Ahırkapı Hamamı bak. Ishak Paşa Hamamı

Ahırkapı Mescidi L103b.

Ahî (ö. 1517, Benli Hasan) III:64b.

Ahi (Hasanefendizade) V:185a.

Ahî Ahmed VII:128c.

Ahî Çelebi I:104c, III:4c.

Ahî Çelebi Camii mad. 1: 104a, , VII:56la.

Ahî Durmuş Baba Çeşmesi Beyazıt'ta, Çadırcılar Caddesi'nde Hacı Memiş Sokağı'nda İmam Hanı'nın (Camili Han) avlusunda yer almaktadır. Ahî Durmuş Baba'mn kabri de çeşmenin yanındadır. Belirli bir üslubu olmayan çeşmenin demirden hazne kapağının yanında iki kitabe vardır. Bunlardan sağdakinden çeşmenin 917/ 1511'de yaptırıldığı, soldakinden ise çeşmenin 1202/1787'de tamir ettirildiği anlaşılmaktadır.

Ahilleus Hamamı mad. L105b, IL258c, 319a.

Ahiretlik Hayır için küçük yaşta alınan ve ailenin aynı yaştaki kızıyla birlikte büyütülen kimsesiz ya da yoksul kızlara verilen ad. "Ahretlik" uygulaması, kızlar aile içine alınmadan da erkekler arasındaki "kardeşlik" geleneğinde olduğu gibi gerçekleştirilebilir. Yakınlığın ölüme, ahirete kadar süreceği kabul edilirdi.

Ahîzade Hüseyin Efendi Mescidi ve Tekkesi bak. Şüheda Mescidi

Ahmed bak. Nedim

Ahmed I mad. I:105b, l68c, 426c, 442a, IL201a, 206c, 236a, 394c, 509a, III:65b, 238a, 526c, IV:5a, 120a, 497a, V:96c, 338b, 504a, 540c, VI:62a, 150b, 399b, 472c, VH:55a, I:108b.

ilgili maddeler: Ahmed I Çeşmesi 108c Kavak Sarayı IV:494a Sultan Ahmed Külliyesi VII:55a

Ahmed I Çeşmesi mad. L108c.

Ahmed I Kütüphanesi VII:288b.

Ahmed I Sebili bak. Sultan Ahmed Külliyesi

Ahmed I Sebili bak. Eyüp Sultan Külliyesi

Ahmed I Türbesi VII:312b. ilgili madde: Sultan Ahmed Külliyesi VII:55a

Ahmed H mad. L-109a, V:339b, VL308b, VII:230c.

Ahmed m mad. LllOc, 14a, 31c, 171c, 174c, 204b, 350a, II:24c, 6lc, 114e, H6b, 154a, 319c, 4l4b, 501b, 503a, IIL156b, 207b, 273a, 388c, 405b, IV:48b, 126c, 381a, 384a, 4l6c, 494b, V:308c, 344b, 548c, VI:96b, 154c, 231b, 308b, 385c, VII:79c, 288c, 415e, 518c.

ilgili maddeler: Ahmed III Bentleri I:ll4c Ahmed III Çeşmesi I:115a Ahmed III Kütüphanesi I:115b Ahmed III Meydan Çeşmesi I:ll6a Ahmed III Sebili ve Çeşmesi Lllöc Büyük Bent II: 344a Büyük Bent Kasrı II:345b Çiftehavuzlar Kasrı II:513b Lale Devri V:182b Nureddin Cerrahî Tekkesi VT:97a Patrona Halil Ayaklanması VL231b Yeni Valide Külliyesi VII:468a

Ahmed m Bentleri mad. I-.114c.

Ahmed III Çeşmesi Hasköy ile Kasımpaşa arasında, Aynalıkavak mevkiindeki namazgahın yanındaydı. Klasik üslupta kesme taştan yapılmış olan çeşmenin kitabesi 1116/1704 tarihini taşıyordu. Günümüze ulaşmamıştır.

Ahmed m Çeşmesi (Kâğıthane) mad. I-.l 15a.

Ahmed m Çeşmesi (Üsküdar) bak. Yeni Valide Külliyesi

Ahmed IH Kütüphanesi mad. I:115b, III: 173a, V:176c, 184c, 355c, VII:l63c, 286c, 292a, 293a.

ilgili madde: Topkapı Sarayı VTL280c

Ahmed m Kütüphanesi Çeşmesi Topkapı Sarayı'nın üçüncü avlusunda, III. Ahmed Kütüphanesi'nin merdiven sa-hanlığındadır. Rumîlerden meydana getirilmiş bir taçla süslüdür. Aynataşla-rı stalaktitli ve lale motifleri ile süslüdür. Erzurumlu Lebib Mahmud Efendi' ye ait bulunan kitabesi 1132/1719 tarihlidir. Kütüphanenin giriş kapısına bakan yüzündeki Arapça ikinci kitabe ise 1131/1718 tarihlidir.

Ahmed m Meydan Çeşmesi mad. 1:116a, V:355b.

Ahmed m Sebili ve Çeşmesi mad. I-.116c, V:355b.

Ahmed (Kazaz) III:453a.

Ahmed (Mutafzade) IV:212a, V:528c.

Ahmed (ö. 1717, Durmuşzade) mad. I:117c, 133a, V:365c.

Ahmed (ö. 1869, Şeyh Hacı) IV:74b. Ahmed (Resmî) bin Abdullah II:175b. Ahmed (Siyahî) IIL58c. Ahmed (Şeyh Süleymaniyeli) V:118b. Ahmed (Tanburi) III:4a. Ahmed (Yağlıkçızade) V:528c. Ahmed Adimî Efendi (ö. 1661, Şeyh Miftahîzade) VILllOb, 110e, 125c.

Ahmed Afif Paşa (ö. 1920) \T:l64a. ilgili madde: Afif Paşa Yalısı L87a

Ahmed Agâh Efendi (ö. 1876) IV:328a, VI:393a.

Ahmed Ağa (Bedestenî) V:85a.

Ahmed Ağa (Hacı, Mimar) V:191a, 367c.

Ahmed Ağa (Hafız, Rodoslu, Rikâbdar) III:298b.

Ahmed Ağa (Hassa Başmimarı) IV:423b.

Ahmed Ağa (Kapanî, Hafız) ilgili madde:

Hafız Ahmed Ağa Meydan Çeşmesi III:491c

Ahmed Ağa (Kapı Ağası) III:200a. Ahmed Ağa (Kavasbaşı) ilgili madde:

Kavasbaşı Ahmed Ağa Çeşmesi IV:497c

Ahmed Ağa (Mahzenci Hacı) VII:271b.

Ahmed Ağa (ö. 1550, Tozkoparan) mad. L 118a, IL4l7b, VL125b.

Ahmed Ağa (ö. 1608, Dalgıç) mad. L118a, IILSc, IV:131c, V:336c, 338c, 354c, VI:l69b, 487b.

İlgili maddeler: Davud Paşa Sarayı III:8b İbrahim Paşa Türbesi IV:131c Mehmed III Türbesi V:338b Yeni Cami Külliyesi VII:464c Ahmed Ağa (Vardakosta) (1728, Amasya ? - 1794, İstanbul) Bestekâr. I. Abdül-

Ahmed Ağa

14

15

Ahmed Efendi

hamid döneminin (1774-1789) önemli bestecilerindendi. Enderun'da yetişti. Tanbur çalan Vardakosta Ahmed Ağa, Yenikapı ve Galata mevlevihane-lerinde bulundu; Şeyh Galib'in dostluğunu kazandı. Dini ve dindışı pek çok eser verdi, ferahfeza makamının ve "darbı hüner" adını verdiği usulün yaratıcısıdır. Beste, semai, saz semaisi, şarkı ve peşrev türünde otuza yakın eseri günümüze ulaşmıştır.

V:421b. Ahmed Ağa (ö. 1835 ?, Çilingirzade)

IV:212c, V:528c.

Ahmed Ağa (Tuğcuzade) VI:490c. Ahmed Ağa (Vaybelim) VLllb.

Ahmed Ağa Camii mad. I:118c, IV:447a, VI:390b.

Ahmed Ağa Çeşmesi (Çengelköy) IL486c.

Ahmed Ağa Çeşmesi Davutpaşa civarında, Esekapı'da, Manastır Mescidi'nin avlu kapısının bitişiğindedir. Banisi I. Mahmud'un kapı ağası Ahmed Ağa'dır. Kesme taştan klasik üslupta yapılmıştır. Önceleri kiremitle kaplı olan hazne çatısı çökmüş, teknesi ve setleri yok olmuştur. Sivri kemerinin üzerindeki dört beyitlik kitabesi oku-namamıştır. Kitabenin tarih mısralarm-dan anlaşıldığına göre çeşme 11547 174l'de yaptırılmıştır.

Ahmed Ağa Çeşmesi (Kadıköy) bak. Ayrılık Çeşmesi