A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı

Nissen, Rodolf IV:248b.

Nisuaz Pastanesi mad. VI: 82a, II: 98a, 217c.

Nişan Âdetleri mad. W:82b. Nişan Taşları mad. VI:82c. İlgili madde:

Nişanca

336

Nuri Demirağ Gök Okulu

Okmeydanı VL125c

Nişanca Eminönü tlçesi'nde, Beyazıt'tan Kumkapı'ya inen bayırın üzerindeki Soğanağa, Tavsaması gibi semtlerin batı-güneybatısında, Koska ve Laleli' nin güneyinde uzanan semt. Osmanlı döneminde gözde semtlerden biriydi. Semtin adı, burada bir cami yaptırmış olan Nişancı Mehmed Paşa'dan gelmektedir. Nişanca Mahallesi Muhsi-ne Hatun, Saraç İshak, Mimar Kemalet-tin, Kâtip Kasım mahalleleri ve Marmara Denizi ile çevrilidir. Nüfusu (1990) 10.808'dir.

Nişanca (Eyüp) mad. VI:83b, I:44b, VII:16a, 170b, 496a.

ilgili maddeler: Afife Hatun Tekkesi I:88a Davud Ağa Mescidi III:6c Defterdar Camii III: l6c Edhem Türbesi III:129c Hacı Beşir Ağa Darülhadisi III:467c Murad Buharı Tekkesi V:5l4a Seıtarikzade Tekkesi VI:533b Sivasî Tekkesi VII: 16a Süleyman Subaşı Mescidi VIL94a Şeyh Selami Efendi Tekkesi VII:176b Şeyhülislam Tekkesi VII:177c

Nişanca (Fatih) ilgili madde-. Kaba Halil Efendi Medresesi IV:321b

Nişancı Hamamı mad. VJ:84c.

Nişancı Mehmed Bey Medresesi

mad. W:85a.

Nişancı Mehmed Paşa Camii (Çarşamba) mad. VI:85c, II:310c, III:6b, 263a.

'U madde:

Nişancı Mehmed Paşa Türbesi VL87b

Nişancı Mehmed Paşa Camii (Kumka-pı) mad. VI:87a.

Nişancı Mehmed Paşa Türbesi mad. W:87b.

Nişancı Mustafa Paşa Camii mad. VI:87c, 84a.

Nişancı Tekkesi Fatih Ilçesi'nde, Koca Dede Mahallesi'nde, bulunduğu semte adını veren, 997/1588-89 tarihli Nişancı Mehmed Paşa Camii'ne Halvetîliğin Sivasî kolundan Bülbülcüzade Şeyh Abdülkerim Fethi Efendi'nin (ö. 1694) meşihat koydurması suretiyle kurulmuş ve söz konusu caminin "derunun-da" faaliyetini sürdürmüştür. A. Fethi Efendi, 17. yy'ın ünlü mutasavvıflarından, Sivasî kolunun kurucusu Şeyh Abdülhada Nuri Efendi'nin (ö. 1651) halifelerindendir. Tekke "Boyalı Mehmed Paşa Tekkesi" olarak da tanınmıştır. Tekkenin meşihatı 19. yy'ın ilk çeyreğine kadar A. Fethi Efendi'nin neslinden gelen şeyhlerin denetiminde kalmış, kaynaklarda "Bülbülcüzade, Bülbülcüzade Efendi, Bülbülcüoğlu" gibi adlarla da anılan tekke 19. yy'ın ilk ya-

rısında kısa bir müddet Halvetîliğin Şa-banî-Nasuhî koluna, arkadan yine kısa bir müddet aynı tarikatın Cerrahî koluna bağlanmış, 1275/1858'de Şeyh Ab-dülhalim Zikri Efendi'nin (ö. 1903) posta geçmesiyle Kadirîliğe bağlanmıştır. Ayin günü cumartesi idi.

Nişancılar

ilgili madde: Süleyman Subaşı Mescidi VII:94a

Nişancılar Hamamı Eyüp îlçesi'nde, Ni-şanca'da, Zahireci Sokağı üe Nazır Ağa Çeşmesi Sokağı'nın birleştiği yerde ve Nişancılar Meydam'nda idi. Bugün yerinde, gecekondular bulunmaktadır. Nazır Ağa Çeşmesi Sokağı tarafında, kesme taş temelleri hâlâ görülmektedir. Semtin yaşlıları burasının eski bir mezarlık olduğunu, hamamın ise, Nişancı Mustafa Paşa Caddesi ile Nimet Sokağı'nın birleştiği yerde ve sokağın sol köşesinde olduğunu söylüyorlar. Burası bugün, etrafı yüksek duvarla çevrili bir arsa olup han kapısını andıran bir de kapısı vardır. Tezkiretü '/-Mi'marin'de "Nişancı Paşa Hamamı", Tezkiretü'l-Ebniye'de de "Eyyûbî Ensâ-ri'de Nişancı Paşa Hamamı" adı ile kayıtlıdır. Hadîka 'da "Şeyh Murad Efendi Zaviyesi'nin karşısındaki Kuşluk Hamamı, Sadrazam Mehmed Said Paşa, kethüdâ-yı sadr-ı âli iken yaptırarak adı geçen zaviyeye ilhak eylemiştir" denmektedir. Bu iki hamamın aynı olup olmadığı ve önce Mustafa Paşa' mn (ö. 1507), harap olduktan sonra da Said Paşa'nın (ö. 1701) yaptırıp yaptırmadığı belirsizdir.

Nişantaşı mad. VT:88a, L281a, IV:ll4c, 543b, 545c, VL82c, 165a, VII:184c, 186c, 499c.

ilgili maddeler:

Amerikan Bristol Hastanesi I:243c

Işık Lisesi IV: l I4b

Nişantaşı Karakolu VT:90c

Vedat Tek Evi VII:372a Nişantaşı (Beykoz) IIL383a. Nişantaşı Anadolu Lisesi IV:65c.

Nişantaşı Karakolu mad. W:90c, VIL256b.

Nişantaşı Kız Lisesi VII:257b. Nişantaşı Parkı VL224c. Nişantaşı Sarayı VI: 89a.

Nişantaşı Spor Kulübü 19l4'te adını taşıdığı semtte kuruldu. Futbol dalında faaliyete geçen kulüp, daha sonra hokey dalında da' çalışmalar yaptı. Özellikle hokeyde 1910'lu yılların en güçlü takımlarından biri olarak görüldü. Zaman zaman duraklama dönemleri geçiren kulüp halen futbol dalında faaliyet göstermekte ve futbol takımı 3. profesyonel ligde yer almaktadır.

Niyazi (ö. 1927) IIL58c. Niyazi (Sarraf) IV:323a. Niyazi Bey (Resneli) II:69a, VL185b,

187b. Niyazi Efendi (Kasap Hoca) V:36la.

Niyazi Kaptan Yahşi Beykoz Ilçesi'nde, Yalıköy mevkiindedir. Beykoz Kasrı' nın bahçesinin sınırında inşa edilmiş, geleneksel üslupta, kiremit damlı bir 19. yy yapısıdır. Aslı ahşap/bağdadi olup, kapı ve pencereleri klasik formdadır.

Niyazi-i Mısrî (ö. 1693) II:395b. Niyego, Jozef VTI:403a. Nizam Koyu IL350b.

Nizameddin Efendi (ö. 1550, Seyyid) VII:7a.

ilgili madde:

Seyyid Nizam Tekkesi VI: 544a Nizameddin Efendi (ö. 1737) III:58b. Nizameddin Hasip IV:345c

Nizam-ıCedid mad.VI:90c,I:185a, 185c,

411a, II:34a,IV:96c,VI:13a,491a, 507a.

ilgili madde:

Kabakçı Mustafa Ayaklanması IV:323a

Nizamlı Gedik II. Mahmud döneminde (1808-1839) vakıf gediklere verilen ad. "Nizamlı Gedikat-ı Mevkufe" denir. Yeniden düzenlenen bu gediklerin bir kısmı, hükümdarın kendi vakıfların-dandı. Böylelikle daha önce ihtiyaç maddeleriyle ilgili gedik denen imtiyazlar kapsamına esnaf da alınmıştı. Bu gedikler vakıf mülkün sahibine, dondurulmuş kiralar öderlerdi. Mal sahibinin, buraları tahliye edemeyişinden dolayı ise, mülke iştirak edilmiş olurdu.

Nizamname-i Millet-i Ermeniyan

Noe, Friedrich Wilhelm (1798, Berlin 1858, İstanbul) Alman eczacı. 1831-1844 arasında Fiume'de (italya) eczacılık, müze ve botanik bahçesi direktörlüğü yaptı. 1844'te İstanbul'a geldi ve Mekteb i Tıbbiye-i Şâhâne'nin botanik bahçesi direktörlüğüne atandı. Bu okulda bir herbaryum kurdu. Türkiye'nin ilk herbaryumu olan bu bitki koleksiyonu 1848'de yangın sonucu, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane binası ile birlikte, yok olmuştur. Noe, İstanbul civarından ve Uludağ'dan topladığı örneklere dayanarak 1.697 tür ismi içeren bir liste hazırladı. Bu liste Lorenz Rigler'in (1815-1862) kitabında Die Flora der Umgebung von Constantinopel (İstanbul Çevresi Florası) adıyla yayımlanmıştır.

İlgili madde:

Botanik Bahçeleri 11:31 2a Noel Ağacı Fidanlığı III:313c.

Nohut Oda Bakla Sofa İstanbul'da küçük evler için bir tanımlama deyimiydi. Odası da sofası da çok küçük, konuk ağırlamaya, kalabalık aileleri barındırmaya elverişli olmayan evler için kullanılır, ancak bunların çok güzel,

manzaraya açık olanlarına "kuş kafesi" de denirdi. Nointel, Charles-François Olier de

III:374a, 423c, V:93b.

Nom, İbrahim (Avram Naum) VIL399a.

Nomidis, İsaak Miltiadis mad. VI:92b,

249a, 479c, VII:l68c, 374b. Nor Marmara bak. Marmara Nor San III:190b. Nor Tıbrotz III:483b. Nor Turkia (Yeni Türkiye) Basımevi

III: 183a. Noradunkyan, Harutyun (Ekmekçiba-

şı) VII:193c.

Nordstern Hanı mad. VI: 93a. Nori, Francesco Antonio III:324a. Normand, Alfred Nicolas IIL329c. Normandie, Robert de la III:486c.

Normandiya (Gazino) Barı II: 58a, III:380a.

Normanlar Bizanslıların kuzey ülkelerinden gelenlere verdikleri genel isim. "Frankoi" denen Norman asıllı yarı bağımsız komutanlar 11. yy'dan itibaren Bizans ordusunda görev almaya ve evlilik yoluyla toplumla bütünleşmeye başladılar. En tanınmış Norman aileler Rogerioslar, Petralifaslar, Raoullar, Frankopuloslardır. Normanlar, 12. yy' da Konstantinopolis'e bir donanma ile saldırdılar fakat yüzyılın sonunda Bizans'la Almanya'ya karşı ittifak kurdular.

IL322a.

Norveç III:29b. Nostaljik Tramvay IV:526b.

Notaras, Lukas mad. VI:93c, III:304a, VI:362b.

Notaras, Nikholas VL93c

Notitia Urbis Constantinopolitanae

mad.W:94a,I:W5b, 422b, 492a, 493c, II:262b, 263a, 3l4c, V:62c, Vl:66b, 265b, 282c, 292b, VII:23c, 263b.

Nötre Dame de Lourdes Kilisesi

V:21a. Nötre Dame de Sion Fransız Kız

Lisesi mad. VI:94c, II:233b,

IV:492b, VI:4l3c. Nouveau Cirque VII:l4b. Nova Baran Center VII:9b.

nli madde:

Alışveriş Merkezleri I:187c Nova Roma IV:254a.

Novotny Birahanesi Beyoğlu'nda, As-malımescit Sokağı ile Minare Sokağı' nın kesiştiği yerde Çekoslovakyalı Jan Novotny'nin açtığı birahane. Novotny daha sonra Meşrutiyet Caddesi'nde "Novotny Otel ve Lokantası"nı işletmeye başladı. Haliç tarafındaki odalarının çoğu denizi gören, İstiklal Caddesi tarafının üst kat odaları ise Boğaziçi'ni de gören odalarıyla müzikli

lokantasıyla Novotny işletmeleri bir dönem için çok rağbet görmüştü.

VI:95b.

Novotny, Jan VL95b. Novotny Oteli mad. VI:95b. Noyan, Bedri VII:204c. Noyan, İrincin IV:172b. Nuh Ağa (Mirahur) ilgili madde:

Mirahur Ağa Çeşmesi V:473b Nuh Efendi (Hekimbaşı, Giritli) V:37b.

Nuh Efendi Medresesi Fatih İlçesi'nde, Kocamustafapaşa'da, Ali Fakih Mahallesi'nde, Cambaziye ve Ali Fakih sokakları arasında bulunan adadaydı. Banisi Hekimoğlu Ali Paşa'nın babası olan saray hekimi Giritli Nuh Efendi' dir. Medrese 18. yy'ın başına ait olmalıdır. Altı hücre ve bir dersaneden meydana gelen bu medresenin sonradan tekkeye dönüştürüldüğü anlaşılmaktadır. Medrese günümüze gelememiştir. Fakat, içinde Nuh Efendi' nin de kabrinin bulunduğu nazirenin bir kısmı mevcuttur.

Nuhkuyusu Üsküdar İlçesi'nde semt. Karacaahmet Mezarlığı'nın kuzeyinde ve Zeynep Kâmil Hastanesi ile Tu-nusbağı ve Toptaşı semtleri arasında yer alır. Tunusbağı ile Bağlarbaşı arasında uzanan ve mezarlığın kuzeyinden geçen cadde semtin adıyla, Nuhkuyusu Caddesi diye anılır.

İlgili maddeler:

Hüsameddin Ağa Çeşmesi IV:105b Kartal Baba Tekkesi IV:471c

Nuhkuyusu Camii bak. Çevri Usta Camii

Nuhkuyusu Mezarlığı V:445a.

Numan Ağa (1750 ?, İstanbul - 1834, İstanbul) Besteci ve tanburi. III. Selim (hd 1789-1807) ve II. Mahmud döneminde (1808-1839) Enderun'da musiki öğretti, saray fasıl heyetinde tanbur çaldı. Günümüze 55 şarkısı, 6 peşrev ve 6 saz semaisi ulaşmıştır.

V:56lb, VI:l60b, VII:546c. Numan Efendi (ö. 1780) IV:373c. Numan Efendi(ö. 1812) V:70c, VILlllb. Numan Paşa ilgili madde-.

Köprülüler V:91c Nunyan Kız Okulu VI:408c.

Nur Baba Tekkesi (Çamlıca) II:135b,

135a, 136c, VII:2l4c. Nur Laboratuvarı I:375a. Nur, Nurhan III:44lc.

Nurbânu Valide Sultan mad. VI:95a, L345a, II:383b, 484c, III:5a, 478c, V:468a, 498a, VL504a, VII:295a, 350c.

ilgili maddeler: Atik Valide Külliyesi I:407c

Ayakapı Hamamı I:437b Mimar Sinan Hamamı V:468a Toptaşı Bimarhanesi VII:295a

Nurbânu Valide Sultan Camii be,

Atik Valide Külliyesi

Nurbânu Valide Sultan Çeşmesi

Atik Valide Külliyesi

Nureddin (Molla Cami) VL39c. Nureddin Âsitânesi bak. Nureddin Cerrahî Tekkesi

Nureddin Cerrahî (ö. 1721) mad. W:96a, II:4l7c, VI:97c, 309c, 326b, 533c, VÎI:5l6c.

İlgili maddeler: Cerrahîlik II:4l4a Nureddin Cerrahî Tekkesi VI:97a

Nureddin Cerrahî Tekkesi mad. VI:97a, II:4l4b,III:535b,IV:432c,VI:96b, 331b, 433c, 533c, VII:547c. ilgili madde: Cerrahîlik II:4l4a

Nureddin Efendi (ö. 1881) V:70c, 397c, VILlllc.

Nureddin Efendi (Şehzade) V:307c.

Nureddin Hamza Efendi (Müderris) ilgili maddeler: Üçbaş Medresesi VTI:333b Üçbaş Mescidi VII:33c

Nureddin Hamza Medresesi bak. Üçbaş Medresesi

Nureddin Şefkati (1866, İstanbul -1936, İstanbul) Tiyatro oyuncusu. 1908'de Reşad Rıdvan'ın Heveskâran Cemiye-ti'nin açtığı sınavı kazanarak Vatan yahut Süistre'de İslam Bey rolünü oynadı. Daha sonra Mınakyan, Raşit Rıza ve Milli Sahne gibi topluluklarda çalıştı. Benliyan'la operalarda, Cemal Sa-hir'le operetlerde rol aldı. I. Dünya Sa-vaşı'ndan sonra Darülbedayi'ye girdiyse de zaman zaman ve kısa aralıklarla özel topluluklarda da görev aldı. Daha sonra yeniden döndüğü Darül-bedayi'den ve sahneden, bazı kişisel ve aile içi sorunlar nedeniyle 1930'da kesin olarak çekildi. IILöOc, IV:451b, VI:491a.

Nureddinzade (ö. 1573, Filibeli) V:383a, Vl:383b.

Nuri (Kurabiyeci) V:319c.

Nuri (Otomobil) V:106c.

Nuri Baba Efendi (Çamlıcalı) II:131a.

Nuri Bey (ö. 1906, Menapîrizade)

Nuri Bey (ö. 1911, Bolahenk) mad. VI:99c, III:58b, IV:l4c, V:421c, 530b, 539c, VI:308c, 433a, Vll:455a.

Nuri Bey (Pilot) \TI:229b. Nuri Bey (Sakallı) VTI:349c. Nuri Bey (Sinekemani) V:530b. Nuri Demirağ Çeşmesi II:227a. Nuri Demirağ Gök Okulu III:20c.

Nuri Demirağ Gök Stadyumu 338

339

Okan, Aysel

Nuri Demirağ Gök Stadyumu IIL20c. Nuri Ef endi (Fetva Emini, Hacı) IV:453b. Nuri Efendi (ö. 1847) VII: 113a.

Nuri Efendi (ö. 1951, Beşiktaşlı Hacı) bak. Korman, Nuri

Nuri Efendi Konağı V:374b.

Nuri Paşa Konağı (Çemberlitaş) II:559c.

Nuri Paşa Konağı (Pangaltı) VII:188b.

Nuri Paşa Mahallesi Zeytinburnu İlçe-si'nde yer alır. Yeşiltepe, Gökalp, Yeni Doğan, Kazlı Çeşme ve Sümer ma-halleleriyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 13.932'dir.

Nuri Paşa Yalısı Beykoz îlçesi'nde, Kanlıca ile Anadoluhisan arasındadır. Art nouveau üsluptan etkilenmiştir. 1895' te inşa edilen yalı günümüzde son sahibi Rahmi Koç'un adıyla tanınır. Diğer Boğaziçi yalılarından farklı olarak organik balkonu, Fransız kepenkleri ile bir geçiş dönemi yapısıdır.

Nuri Şeyda L2a.

Nurican, Mikayel (1871, İstanbul -1956, istanbul) Mimar ve mühendis. Dr. Hov-sep Nurican'ın oğludur. Şişli Ermeni Katolik Mezarlığı'nda bulunan, Türkçe kabir taşının kitabesine göre, istanbul' un ilk elektrikli tramvay hattını, telefon şebekesini, Metro Hanı'nı ve gümrük antrepolarını inşa etmiştir.

Nurîlik VI:32b.

Nuriye Ulviye Mevlan IV:345c.

Nuroğlu, Fevziye IV:357a.

Nuruosmaniye II:420c.

>ili madde:

İkbal Kıraathanesi IV:l44c Nuruosmaniye Camii II:63a, IV:101a,

103a, VI:154c. ilgili madde:

Nuruosmaniye Külliyesi 100a Nuruosmaniye Çeşmesi VL340b.

Nuruosmaniye Külliyesi mad. VI: 100a, IV:l66a, 539b, V:l67a, 247c, 251b, VI:339c, 482a, 559c, VII:457c.

İlgili maddeler: Barok Mimari II:6lb Nuruosmaniye Kütüphanesi VI: 104a

Nuruosmaniye Kütüphanesi mad. VI: 104a, I:l4b, V:173c, VI:103b.

Nuruosmaniye Sarnıcı mad. VI:104b. Nuruosmaniye Suyolu III:527a. Nusret Bey Hanı I:511b.

Nusret Paşa (?, ? - 1896, Bağdat) Asker ve devlet adamı. Avrupa'da öğrenim gördü. Çeşitli yerlerde valilik yaptı. Şû-ra-yı Devlet üyeliğinde bulundu. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda İşkodra ve Bosna cephelerinde görev aldı. 4. Ordu müfettişiyken öldü. Bir coğrafya atlası ve bir düzlem küre hazırladı.

VIL518a.

Nusretiye Camii mad. VI:105a, I:43a, 248b, 359a, II:37b, 38a, 38c, IIL323a, IVılOlb, 103a, V:257a, VII:275b.

ilgili madde:

Barok Mimari II:6lb Nusretiye Kasrı V:471b.

Nusretiye SebUi mad. VI:107b, 482a. Nutku, Ata IV:458c.

Nutku, Özdemir (1931, İstanbul) Yazar, tiyatro kuramcısı. Robert Kolej'i bitirdikten sonra, Ankara Üniversitesi'n-de İngiliz dili ve edebiyatı okudu, Almanya'da tiyatro öğrenimi yaptı. Tiyatro dalında profesör oldu, Ankara ve Ege üniversitelerinde öğretim üyeliği yaptı. Çeşitli gazete ve dergilerde tiyatro yazıları yazdı, Değişim adlı bir dergi çıkardı. Başlıca kitapları Tiyatro ve Yazar (1960), Modem Tiyatro Akımları (1963), Oyun Yazan (1965); İstanbul Şehir Tiyatrolarının başlangıç tarihini anlattığı Darülbe-dayinin Elli Yılı (1969), Dünya Tiyatrosu Tarihi (1971, 1972), IV. Meh-med'in Edime Şenliği (1972), Meddahlık ve Meddah Hikâyeleri (1977), Sahne Bilgisi (1980, 1984) adlarını taşır.

II:422c, III:519b, V:203c, VL454a, VII:229c.

Nüfus mad. W.-107c, II:440a, VI:266b, VII:319a.

ilgili maddeler:

Göç III:405c

Nüfus Sayımları VI:118b Nüfus Sayımları mad. VI:118b. Numune Eczahanesi III:4l4a.

Numune Mektepleri mad. VI: 119a, II:420c, III:138c, VI:378c.

Nümune-i Terakki VI:119b. Nüzhetiye IV:112a. Nüzhetiye Karakolu IVılllb.

Obelisk III:51c, 52c.

Oben, Hilmi (1907, İstanbul) Asker. Kara Harp Okulu'nu ve Harp Akademi-si'ni bitirdi. Tuğgeneralliğe kadar yükseldi. 12. dönem (1961-1965) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

Oberskov, Aleksi VII:46la.

Ocak Talimhanesi Okmeydam'nda yeniçerilerin askerlik eğitimi ve spor yaptıkları alan. Ocak disiplininin korunduğu 17. yy'ın ortalarına değin yeniçeriler burada düzenli olarak ok ve tüfek atışları yaparlar; bazen bu çalışmalara padişahlar da izleyici veya atıcı olarak katılırlardı. Her perşembe günü burada atış yapılması ocak yasası gereğiydi. Ok atışlarım talimlıanecibaşı, tüfek atışlarını da avcıbaşı yönetirdi. Haftanın diğer günlerinde de burada silahlı eğitimler ve sportif çalışmalar yapılırdı.

Ocaklar 1826'da Yeniçeri Ocağı kaldırılıncaya değin, her sınıftan askerin ve bazı saray görevlilerinin örgütlerine verilen ad. Kapıkulu ocakları kapsamında Yeniçeri Ocağı, Sipahi Ocağı, Topçu Ocağı, Cebeci Ocağı, Top Arabacıları Ocağı, Humbaracı Ocağı, Sakalar Ocağı, Acemioğlanlar Ocağı vardı. Saray örgütlerinden olan Bostancılar, Baltacılar, Hamlacılar, Sepetçiler vb de birer ocak olarak örgütlenmişlerdi.

Oda Tiyatrosu Beyoğlu'nda, Lale Sinema-sı'nın yanında, Ertem Galerisi'nde 27 Şubat 1958'de açıldı. Sahibi İrfan Ertem, sanat yönetmeni Mücap Ofluoğ-lu'ydu. Saime Bekhay, Orhan Çubukçu, Cahit Irgat, Altan Karındaş, Seden Kızıltunç, Pekcan Koşar, Mücap Oflu-oğlu, Suna Ofluoğlu (Dinçer), Lale Oraloğlu, Öztürk Serengil ve Ali Sert-taş topluluğun oyuncu kadrosunda yer alıyordu. Misafir, Öteki, Madmazeljü-li, Tersine Dönen Şemsiye, Erkeklerin Gecesi ve İş Becerenin oyunlarını oynayan topluluk Mart 1959'da dağıldı.

Odabaşı Behruz Ağa Camii mad. VI: 120a.

Odabaşı Kasını Bey Çeşmesi Topkapı Sarayı'nda, Zülüflü Baltacılar Koğu-

şu önündedir. 1003/1594'te Odabaşı Kasım Bey tarafından yaptırılmış, Kasım Bey bölükbaşı olunca çinilerle süs-letmiş, 1170/1757'de de tamir ettirilmiştir.

Odabaşı, Nihat IV: 156a.

Odabaşı Tekkesi Beşiktaş İlçesi'nde, Çı-rağan'da, Yahya Efendi Tekkesi'nin civarında, 17. yy'ın ikinci yarısında Cel-vetî tarikatından "Odabaşı Şeyhi" lakaplı Fenaî Mustafa Efendi (ö. 1699) tarafından kurulmuştur. Yeri tam olarak tespit edilemeyen tekkenin kuruluş tarihi gibi ortadan kalkış tarihi de bilinmemektedir.

Odabaşyan, Garabet III:482c.

Odakule mad. \T:120b, II:298a, 454c, IV:269a, 470b, VI:447a, VII:249a.

Odalar İstanbul'da, yeniçeriliğin kaldırılmasından önce kapıkulu ocaklarına bağlı birliklerin, bölük ve birlik düzeyinde yerleştikleri kışla ve koğuşlara (Eski Odalar, Yeni Odalar), kent içinde ise taşradan çalışmaya gelenlerin yerleştikleri hanlara, iş yerlerindeki tek gözlü yerlere (bekâr odaları), sarayda da Enderun'un sınıflarına (büyük oda, küçük oda) deniyordu. Yine, kentin kenar semtlerinde çıkmaz bir sokağın iki yanındaki tek gözlü ev topluluklarına bey odaları, bağ odaları, selatin odalar, sultan odaları vb adlar verilmekteydi. Bunlar eski İstanbul'un bir tür gecekonduları olup taşradan gelen ve muhtelif işlerde çalışan aileler buralarda barınmaktaydılar.

Odalar Birliği IIL2l6b.

Odalar Camii mad. VI:120c, IL292c.

Odalık Eskiden evin erkeğine hizmet etmek üzere satın alınan kadınlara verilen ad. Erkeğin yatağına girenlere müstefreşe ya da cariye adı verilirdi. Odalıklar son zamanlarda Kafkasya' dan getirilen ve esirciler tarafından eğitilen Çerkez ve Gürcü kızlarından seçilirdi. Bazı odalıklar zamanla erkeğin nikâhlı karısı da olabilirdi. Yaşlananlar evde başka hizmetlere bakar ya da satılırlar, azat edilirlerdi.

Odeon Şirketi VI:263a. Odeon Tiyatrosu mad. VI: 121c. Odo de Deuil mad. VI: 122a.

Odunkapısı Eminönü İlçesi'nde, Sirkeci Meydanı ile Sarayburnu arasında yer alan Hatap Ambarı (Odun Ambarı) zamanla Odunkapı mevkii adını almıştır. Bugün burada ambar ya da kapı bulunmamakta, Sirkeci-Florya sahil yolu (Kennedy Caddesi) ve demiryolu geçmektedir.

IV: 118a, VII:282c. Odyan, Ervant IV:315a.

Ofluoğlu; Mücap (1920, İstanbul) Tiyatro oyuncusu. Haydarpaşa Lisesi'ni bitirdi. Tiyatro oyunculuğuna 1946'da İstanbul Şehir Tiyatrolarında başladı. Bir süre Avni Dilligil'in yönetimin-

deki İzmir Şehir Tiyatrosu'nda çalıştı. 1951'de Küçük Sahne'de, 1958'de Oda Tiyatrosu'nda oynadı. Bu tiyatroda sanat yönetmenliği yaptı. 1960'ta tekrar Şehir Tiyatroları'na döndü ve 1965'e kadar burada sahnelenen oyunlarda rol aldı. 1966'da Mücap Ofluoğlu Ti-yatrosu'nu kurdu. 1971'de ABD'ye giderek tiyatro çalışmalarını burada sürdürdü. 1979-1980 yıllarında yine İstanbul Şehir Tiyatroları kadrosunda yer aldı. 1951'den başlayarak filmlerde de oynadı ve seslendirmede çalıştı. Tiyatro anılarını Bir Avuç Alkış (1985) ve Aynada (1991) kitaplarında topladı. Oğan, Aziz mad. VI:122b, IV:236b, V:284b.

İlgili madde:

Arkeoloji Müzeleri L307a Oğan, Kemal VI:538a. Oğlan Şeyh bak. İsmail Maşukî

Oğlanlar Tekkesi mad. VI: 123a, IV:125b, V:518a, VII:239c.