A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı
Yüklə 13,08 Mb.
|
Süleyman Şah (Kutalmışoğlu) IV:331a. Süleyman Tevfik IV:346b. Süleyman Veliyeddin Baba Tekkesi Eyüp İlçesi'nde, Bahariye'de, 19. yy'm ikinci yarısında, Bektaşî şeyhlerinden Süleyman Veliyeddin Baba'nm kendi evinde tesis ettiği bu küçük kapsamlı tekke Cumhuriyet döneminde tamamen ortadan kalkmıştır. Süleyman Veliyüddin (ö. 1745, Şeyh) II:4l4b, 4l4c, VI:96b, 97c. Süleyman-ı Rumî (Şeyh) VII:25a. Süleymaniye mad. VII:94b, III:323a. İlgili maddeler: Ağa. Kapısı I:94b Devoğlu Ali Ağa Çeşmesi III:47c Dökmeciler Hamamı III: 101a Esnaf Hastanesi III:218c Ferid Paşa Konağı III:292c Harbiye Nezareti Binası III:550c Helvaî Tekkesi IV:49a Kayserili Ahmed Paşa Konağı IV:511a Kepenekçi Sinan Medresesi IV: 547a Kepenekçi Sinan Mescidi IV: 548a Mehmed Paşa Camii V:363a Mimar Sinan Türbe ve Sebili V:470a Süleymaniye Darüşşifası VII:95c Süleymaniye Külliyesi VII:96b Süleymaniye Kütüphanesi VII: 104a Süleymaniye Meydan Çeşmesi VII: 105a Tiryaki Çarşısı VII:271c Süleymaniye Botanik Bahçesi ilgili madde: Botanik Bahçeleri 11:31 lc Süleymaniye Camii I:30c, III:122b, 411a, IV:4l2b. ilgili madde: Süleymaniye Külliyesi VII:96b Süleymaniye Darülkurrası II:565c. Süleymaniye Darüşşifası mad. VII:95c, III:3b, VII: 103a. Süleymaniye Doğum ve Kadın Hastalıkları Hastanesi 1948'de, kadın doğum ve bakımevi olarak kuruldu. Daha sonra kadın hastalıkları ve doğum alanında uzmanlaşmış bir hastane oldu. Toplam yatak sayısı 150' dir. Yataklar bir bütün olup servislere ayrılmamıştır. IV:565a, VI:404b, VII:95a, 96b. Süleymaniye Gençlik Kulübü 19H'de adını taşıdığı semtte, Vefa ve Mercan idadilerinin öğrencileri tarafından "Süleymaniye Terbiye-i Bedeniye Kulübü" adıyla kuruldu. Forma rengi siyah-beyazdır. Futbol dışında atletizm ve bisiklet dallarında da faaliyet gösterdi. Futbol takımı 1924-1949 arasında istanbul 1. liginde yer aldıktan sonra 2. lige düştü. Profesyonellik döneminde de istanbul 2. liginde oynayan futbol takımı daha sonra Türkiye 2. ligine katıldı. Daha sonra 3. lige düşen takımı güçlendirmek için kulüp Sirkeci Spor Kulübü ile birleşti. 3. ligden de mahalli amatör kümeye düşülmesi üzeri- ne iki kulüp yeniden ayrıldı. II:210c. Süleymaniye Gençlik Kulübü 5 Mayıs 19l4'te, Süleymaniye çevresindeki gençleri spora teşvik ve her türlü sporla uğraşmak üzere, Beyazıt, Vezneci-ler'de kurulmuş dernek. Süleymaniye-Güzelbahçe III:346b. Süleymaniye Kapısı II: 184a. Süleymaniye Külliyesi mad. VII:96b, I:297a, II:185a, 492a, 563b, 565b, III:122b, 548c, IV:5a, 103a, l65b, 534a, V:l65b, 172c, VI:529c, VII:83b, 94b, 95c, 104a, 386c. ilgili maddeler: Abdülfettah Efendi I:30b Dökmeciler Hamamı III: 10la Sinan (Mimar) VI:563a Süleymaniye Kütüphanesi VII: 104a Tiryaki Çarşısı VII:271c Süleymaniye Küpü Genel su şebekesi yapılmadan önce İstanbul evlerinde kullanılan geniş karınlı ve büyük, musluklu küpler. Evlerin ve konakların ab-destliklerinde bulunur; el yüz yıkamada, abdest almada yararlanılırdı. Süleymaniye Kütüphanesi mad. m 104a, I:35a, 38a, 238a, 459c, V:172c, VI:104b, VII:l47b. İlgili maddeler: Âşir Efendi Kütüphanesi I:368c Atıf Efendi Kütüphanesi 1:399a Hacı Selim Ağa Kütüphanesi III:478b Köprülü Kütüphanesi V:90c Nuruosmaniye Kütüphanesi VI:104a Ragıb Paşa Kütüphanesi VL297b Süleymaniye Meydan Çeşmesi mad. VII: 105a. Süleymaniye Suyolları M97b, 425b, III:526a. Sülüs IV:l6c. Sümbüllü Han Eminönü İlçesi'nde, Çakmakçılar Yokuşu'nda, Büyük Yeni Han' in karşısında bulunmaktadır. 18. yy yapılarından olup, III. Ahmed'in (hd 1703-1730) vakfıdır. Duvarları taş ve tuğla hatıllarıyla örülüdür. Tek avlulu ve üç katlı hanlar grubuna dahildir. Avlusu düzgün dikdörtgen planlıdır. Avluya beşik tonozlu bir geçitle girilmektedir. 1894'teki depremde revakları büyük ölçüde yıkılmıştır. Günümüzdeki çok değişmiş biçimi özgün mimarisi hakkında fikir vermemektedir. Yapının girişi taş konsollar üzerine bindirme-liklidir. Pencereler düz taş hatıllıdır ve sağır sivri kemerler ile son bulmaktadır. Bindirmelikler, cephenin tuğla hatılları, taş konsollar yapının süsleme öğelerim oluştururlar. II:331a. Sümer, Güner II:446c. Sümer Korusu 412
413 Şahkulu Mescidi Sümer Korusu VII:71a. Sümer Mahallesi Zeytinburnu llçesi'nde yer alır. Veli Efendi, Yeşiltepe, Nuri Paşa, Kazlı Çeşme mahalleleri ve Bakırköy İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 12.179'dur. Sümer, Nurullah Esat (1899, izmir -1973, istanbul) iktisatçı. Berlin ve Frankfurt üniversitelerinde hukuk ve iktisat eğitimi gördü. Sümerbank genel müdürlüğü yaptı. 6-8. dönemlerde (1939-1950) Antalya milletvekilliği yaptı. Maliye ve devlet bakanlıklarında bulundu. 1961-1964 arasında Cumhuriyet Senatosu'nda İstanbul üyesi olarak yer aldı. Sümerbank II:48b. Sümerbank Beykoz Spor Kulübü İlgili madde: Beykoz Gençlik Kulübü II: 198a Sümerbank Defterdar Mensucat Fabrikası III:298a, 425c. Sümerbank Deri ve Kundura Sanayii Müessesesi II:197b. Sümerbank Merkez Hastanesi 1945'te, Bakırköy'de kuruldu. Sümerbank Genel Müdürlüğü'ne bağlı tam teşekküllü bir özel hizmet hastanesidir. Dermatoloji, fizik tedavi, genel cerrahi, göz hastalıkları, iç hastalıkları, kadın hastalıkları, kulak-burun-boğaz, nöroloji ve üroloji servislerinde toplam 75 yatakla hizmet vermektedir. Sümerbank Yünlü Sanayi Fabrikası III:l6a.
Sünbül Efendi bak. Yusuf Sinan Efendi Sünbül Efendi Camii bak. Koca Mustafa Paşa Külliyesi Sünbül Efendi Tekkesi mad. WI:105c, II:398c, 4l5b, III:294c, 534a, V:397b, 465c, VL96c, 158c, 301c, VII:125c, 214e, 446b, 537c, 547c, III:294c. Sünbül Efendi Türbesi V:33c, VII:107b, 443b. Sünbül Sinaneddin Efendi (Şeyh) V:37a. Sünbülîlik mad. VII:107c, I:22a, 96a, II:398c, III:49c, 294c, 534a, IV:l67a, 438c, 44la, 549a, V:70c, 95c, 267b, 356a, 396b, 397b, 465c, VII:121a, 125b, 215c, 330b, 537c. ilgili maddeler: Alaeddin Mescidi ve Tekkesi I:176a Halvetîlik III:533b Sünbül Efendi Tekkesi VILlOSc Şah Sultan Camii ve Tekkesi Vü:125b Tarikatlar VII:213a Yusuf Sinan Efendi VII:537c Sünnet Âdetleri mad. VII:113c, III:l4lc. Sünnet Odası I:304a, III:173a, VII:287a. k. Hasan Paşa Süpürgeciler Hanı Ham
Sürelsan, İsmail Baha VII:314b. Süreyya Opereti mad. VH:114b, III:54b, IV:l60a, V:312a. Süreyya Paşa bak. ilmen, Süreyya Süreyya Paşa Göğüs Hastalıkları Merkezi Maltepe llçesi'nde Başıbüyük Mahallesi ile Zümrüt Evler Mahallesi arasındadır. Sosyal Sigortalar Kurumu' na bağlı, göğüs hastalıkları alanında uzmanlaşmış özel dal hastanesidir. 1951'de hizmete girdi. Toplam yatak sayısı 1.500'dür. Astım, genel cerrahi, göğüs hastalıkları, tüberküloz ve onkoloji olmak üzere toplam 4 servisi vardır. Bakteriyoloji, biyokimya, bron-koloji, EKG, patoloji, solunum fonksiyon laboratuvarları bulunmaktadır. LlöOa, V:282a. Süreyya Paşa Mensucat Fabrikası IIL425c.
Süreyya Paşa Plajı IVlöOa, V:282a. Süreyya Paşa Sanatoryumu bak. Süreyya Paşa Göğüs Hastalıkları Merkezi Süreyya Sineması mad. VE: 115a, I:536c, 540c, IV:l60a, VII:9a, 115a. Süreyya Vapuru Şehir Hatları İşletmesi yolcu vapuru. Şirket-i Hayriye'nin 51 baca numaralı yolcu vapuruydu. 1905' te, İskoçya Glasgow'da, Fairfield Shipb. Cop. tezgâhlarında buharlı yolcu vapuru olarak inşa edildi. 116 grostonluktu. Uzunluğu 30,4 m, genişliği 5,8 m, sukesimi 2,1 m idi. 195 beygirgücünde 2 silindirli buhar makinesi vardı. Tek uskurlu olup saatte 10 mil hız yapıyordu. Yaz kış 250 yolcu alabiliyordu. Şi-hap adlı bir de eşi vardı. 1967" de hizmet dışı bırakıldı. 1968'de sökülmek üzere satıldı. Sürmeli Ah' Paşa Çeşmesi (Kadıköy) mad. VII:115c. Sürmeli Ah' Paşa Çeşmesi (Mühürdar) mad. VII: 116a. Sürurî (ö. 1814) IV:255a. Sürurî (ö. 1855, Silleli) I:36la. Sürurî (1870, İstanbul -1934, Bursa) Meddah. Asıl adı Kemal'di ve iri yapısından dolayı arkadaşları arasında "Ayı Kemal" lakabıyla anılırdı. Bir süre konaklarda ve kapalı mekânlarda meddahlık yaptıktan sonra 1900'de ilk kez halk karşısına çıktı. Eğitimi olmamakla birlikte uyanık, zeki ve hazırcevaplığıyla tutulurdu. Yalnız ustalarından aldıkları değil, zamana uygun olarak kendisinin düzenlediği meddah hikâyeleri de vardı. Anlatımı sırasında çok başarılı taklitler yapardı. Sürurî Osman (ö. 1814) mad. VILllöc, III:67b, 508b, IV:37a, 255a. Süryaniler I:340a. Süs IV:346b. Süslü Karakol mad. VII: 117a, rVılllb, VII:513c. Sütçüzade Hafız II: 107a. Sütlüce mad. VII:117c, III:13c, 502b, VU:494b. ilgili maddeler: Abdüsselâm Camii ve Tekkesi I:55a Çavuşbaşı Camii II:480c Hasırîzade Tekkesi IV: 6c Karaağaç Sahilsarayı ve Bahçesi IV:439c Kaysunizade Mescidi IV:511c • Sütlüce Mezbahası VII:119c Sütlüce Beykoz tlçesi'nde, Beykoz-Yalı-köy ile Anadolu Kavağı arasında, Orta-çeşme'nin kuzeyinde bulunan mevki. Halen askeri bölge kapsamına girmektedir. SüÜüce Camii II:480c Sütlüce Hamamı VII: 119a. Sütlüce Mahallesi Beyoğlu llçesi'nde yer alır. Halıcıoğlu, Örnektepe, Fetihtepe, Piri Paşa mahalleleri, Kâğıthane ilçesi ve Haliç'le çevrilidir. Nüfusu (1990) 6.233'tür. Sütlüce Mezbahası mad. VII:119c, III:36c, V:446c, VII:119b, 29öc, 536a. Sütlüce Vapuru mad. VII:119c, IV: 100a, V:l63b. Sütunlar mad. VII: 120a. ilgili maddeler: Arkadios Sütunu I:306b Burmalı Sütun II:340b Çemberlitaş II:482c Dikilitaş III:51c Dikilitaşlar III:52c Diplokionion III:60a Eudoksia Sütunu III:225c Gotlar Sütunu III:404a Kıztaşı V:17a Örme Sütun VI:196b Süvari Küçük Zabit Mektebi I:470b. Süzer, Hasan VI:240a. Sveti Kiril ve Metodiy Okulu II:329b. Swift III:31a.
Şa Şa Şa Haftalık spor gazetesi. 1926'da yayımlandı. Sorumlu müdürü Suad Hayri (Ürgüplü) idi. Şaban Ağa Camii I:557a. Şaban Dede II:396c. Şaban Efendi (ö. 1593) VI:34a. Şaban Efendi (ö. 1650) II:395a. Şaban Şifaî (ö. 1704, Ayaşlı) III: 5a. Şaban-ıVeli(ö. 1568-69, Şeyh) IV:125a, VI:235c. ilgili madde: Şabanîlik VII:121a Şabanîlik mad. VE: 121a, I:la, 17a, 119a, 119b, 410c, III:534a, IV:124c, V:134c, 223b, VL395c, VII:7b, 330b. ilgili maddeler: Halvetîlik III:533b Tarikatlar Vll:213a Şadan, İzzettin VII:464b. Şadırvan Suyolu III:525b. Sadi Çelebi III:235b. Şadiye Hatun Teşhis Kliniği VII:64a. Şadiye Sultan VI:89a. Şafak Sineması (Çemberlitaş) IV:184c. Şah Ali Baba Türbesi L515a. Şah Çelebi (ö. 1618 ?) III:279a. Şah Sultan (ö. 1572, I. Selim'in kızı) VI:500c. ilgili madde: Şah Sultan Camii ve Tekkesi VII:125b Şah Sultan (ö. 1580, II. Selim'in kızı) VL56c, 504b. ilgili madde: Zal Mahmud Paşa Külliyesi VII:542a Şah Sultan Camii mad. VII:124c. Şah Sultan Camii ve Tekkesi mad. VII:125b. Şah Sultan Çeşmesi Yeşildirek'tedir. 1207/1792'de III. Mustafa'nın kızı, III. Selim'in kız kardeşi Şah Sultan tarafından yaptırılmıştır, iki sütun arasında, büyük boyda oymalı bir aynataşı vardır. Teknesi yok olmuştur. Şah Sultan (III. Selim'in kız kardeşi) İlgili madde: Şah Sultan Külliyesi VII: 127a Şah Sultan Külliyesi mad. VII: 127a, III:248b. Şah Sultan Medresesi Fatih llçesi'nde, Davutpaşa'da, Sosyal Sigortalar Kurumu istanbul Hastanesi'nin arka kısmında Tarhana Mektebi Sokağı ile Çavuş-zade Camii Sokağı'nın kavşağında bulunuyordu. Cami ve zaviyeden meydana gelen bir külliye halindeki bu yapılar topluluğunun bâniyesi I. Selim'in (Yavuz) kızı Şah Sultan'dır. Şeyh Ya-kub için mescidin etrafına yapılan zaviye hücreleri 981/1573-74'te medreseye çevrilmiştir. 1914'ten önce yıkılmış olan yapılardan bugün hiçbir iz kalmamıştır. Şah Sultan Sebili V:134b. Şah Sultan Tekkesi VII:239c. Şah Sultan Yahşi III.208c Şahane Osmanlı padişahlarının lakaplarından olup, 19. yy'da "zat-ı şahane" olarak kullanılmıştır. Sözcük "şaha yakışır" anlamına geldiğinden, İstanbul'da ve taşrada, padişaha nispet edilen büyük kurumlara ve okullara hattâ Osmanlı topraklarına şahane ya da aynı anlama gelen "mülukâne" sanları verilmekteydi. Örneğin "memalik-i şahane", "teb'a-yı şahane", "mekteb-i fünun-ı bahriye-i şahane" gibi. Şahbaz, Yetvart VI:250b. nli madde: Hovhannes (Surp) Kilisesi IV:89c Şahenk, Hilmi III:331a. Şah-ı Huban Hatun Türbesi ve Sıbyan Mektebi mad. VII:127c. Şah-ı Huban Medresesi Eminönü llçesi'nde, Sirkeci'de Ebussuud Cadde-si'ndeydi. 971/1563-64'te I. Süleyman' m (Kanuni) kız kardeşi Şah-ı Huban Sultan (ö. 1572 ?) tarafından yaptırılmıştır. Evliya Çelebi'nin Seyahatname'de sözünü ettiği yapıdan günümüze, yalnızca küçük kare planlı ve kubbeli olan hoca odası kalmıştır. Medrese kesme taş ve tuğladan inşa edilmişti. I:522a. Şah-ı Huban Odaları (Çelebi) Mescidi VII:554a.
IV:2l6c.
Şahkulu Mescidi Beyoğlu İlçesi'nde, Galip Dede Caddesi'ndedir. III. Mehmed döneminde (1595-1603) padişahın nedimlerinden Mehmed Çelebi tarafından yaptırılmıştır. 1770'te ölen ve mescidin haziresine gömülen Şah-kulu'ndan sonra mescit bu adla anılmaya başlamıştır. Mescit 1874'te Şeyh Ataullah Efendi tarafından yenilenmiştir. Kagir duvarlı, kırma çatılı, sade bir Şahkulu Sultan Tekkesi 414
415 Şehit Adem Yavuz Vapuru yapıdır. II:212a. Şahkulu Sultan Tekkesi mad. VII:128c, II:130b, 131c, 135b, III:4l5a, IV:472a, V:357c, 395a, VI:242c, 325a, VII:2l4b, 238b, 239c. Şahnazaryantz, Arakel Nubar III:182c. Şahnişin Eski evlerde bindirmelerle sokağa taşan çıkmaların kapalı balkon görünümündeki taşıntıları. Sokağa tam nezareti olan, karşılıklı iki kişinin oturabileceği büyüklükteki şahnişinlere halk arasında şahniş de deniyordu. Şahrah Çeşmesi Fatih llçesi'nde, Müftü Ali Mahallesi'nde, Esrar Dede So-kağı'nda, Bekir Ağa Camii'nin yakınında yer alır. Banisinin kimliği belli değildir. 967/1560'ta, küfeki taşından, klasik tarzda inşa edilmiş, sade bir çeşmedir. Banisi bilinmemektedir. Bir silme ile hareketlendirilen cephede sivri kemerin kilit taşmdaki rozetten başka süsleme yoktur. Kemerin içinde çeşitli silmelerle hareketlendirilmiş mermer aynataşı vardır. Aynataşının iki yanında, uzatılmış kaş kemerli tas yuvaları ve üzerinde iki beyitlik kitabesi yer alır. Şakir (Şair) II: 104a, IV:48c. Şakir,AflfIII:198c. Şakir Ağa (ö. 1840, Tanburi) mad. VII:132b, V:56lb. Şakir Bey (Boştancıbaşı) IV:324a. Şakir Bey (Hobcuzade) IV:44la. Şakir Bey (Hudadat) IV:519b. Şakir Bey (Turşucu) V:319c. Şakir Efendi (ö. 1860) IV:44la. Şakir Efendi (ö. 1951, Küçük) II:396a, IV:15c. Şakir Paşa (Müşir) bak. Mehmed Şakir Paşa Şakir Paşa (1853, Bursa -1916, Afyonka-rahisar) Komutan ve tarihçi. Askeri ve diplomatik görevlerde bulundu. Askeri Teftiş Komisyonu üyeliğinden ferik rütbesiyle emekliye ayrıldı (1908). Bir süre Mekteb-i Sultani'de (Galatasaray Lisesi) tarih okuttu. Bir tartışma sırasında oğlu tarafından tabancayla vurularak öldürüldü. Cevat Şakir Kaba-ağaçlı (Halikarnas Balıkçısı), ressam Fahrünnisa Zeid ve ressam Aliye Ber-ger'in babası, Sadrazam Cevad Paşa' nın kardeşidir. En önemli yapıtı Yeni Osmanlı Tarihi'dir. VII:544a. Şakir Paşa (Udi) VII:5ö3a. Şakir Rasim IV:242b, 246b. Şakir, Semiha IV:229b. Şakirt Aday memur. Kaleme yeni girenler bu sanla anılırdı. Bunlara, Tanzimat'tan sonra "mülazim" denmiştir. Saray haremine yeni alman cariyelere de "şakirt" denilirdi. Ayrıca öğrenci ve çırak anlamında da kullanılmıştır. Şakrakses, Fikriye VII:114c. Şal Elbise, bohça ve daha başka eşyaların dikiminde yararlanılan bir tür yünlü kumaş. İran ve Hindistan'da dokunup Anadolu ve İstanbul piyasasına sunulan şal çeşitleri her dönemde değer taşımıştır. Keşmir, Kaşan, Trablus, Horasan ve Lahor şalları çok değerliydi. Horasan şalı çizgisiz ve serpme çiçekli iken diğer şallar çubukluydu. Atkı gibi omza ve başa örtülen dört köşe, büyük ve yün, ipekli ya da örgülere de "şal" adı verilirdi. Şalaki Şala benzeyen, şal taklidi bir tür yünlü kumaş. Elbise, hırka ve yorgan yüzü yapımında kullanılmıştır. "Çerkeziye" ve "buhuıiu" diye anılan çeşitleri de vardır. Lahor'dan gelen ve lahori diye anılan şalların taklidi olarak piyasaya sürülen bir şal çeşidi de "lahorakî" adını taşımaktadır. Şakıyan, Bedros Ağa V:108c. Şalcızade Tekkesi bak. Cemaleddin Uşşakî Tekkesi Şale Köşkü mad. VII:132c, L330b, IL4la, 550c, VII:521c, 524b. Şalom Haftalık gazete. İlk sayısı 29 Ekim 1947'de çıktı. Avram Leyon ve İzak Ya-eş tarafından yayımlanan gazete birkaç ay sonra İzak Yaeş'in ayrılmasıyla 1983'e kadar Avram Leyon tarafından çıkarıldı. Gazetenin isim hakkı aynı yıl, Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın AŞ'ye devredildi. Gazete uzun yıllar Latin harfleriyle Yahudi İspanyolcası yayımlandı. Gazetenin esas amacı o dönemde bu dili, Türkçeden çok daha iyi bilen ve konuşan İstanbul Musevi toplumuna dünya Yahudiliğiyle ilgili haberleri verebilmek, ayrıca İstanbul Musevi cemaati bünyesindeki haberleri topluma duyurmaktı. 1984'te yeni şekliyle Türkçe yayımlanmaya başladı. Sefarad Yahudilerinin 5 yy'dan beri kullanmakta oldukları Yahudi İspan-yolcasım yaşatmak amacıyla bir sayfası halen bu dilde yayımlanmakta olan Şalom, bu yönüyle dünyadaki tek örnek olma özelliğini taşımaktadır. VH:399c, 406c. Şalom, Marsel VII:399b. Şam Ekmeği Şam'daki çarşı fırınlarında pişirilen fodlaya benzer bir İstanbul ekmeği. Küçük francala biçiminde ve has undan yapılırdı. Beyaz ve lezzetli olmasına karşılık küçük ve pahalı olduğu için lüks ekmeklerdendi. Bu nedenle de zengin evlerinde tüketilirdi. Buna benzeyen ve hanedan mensupları için has fırınlarda pişirilen bir ekmek türüne saray francalası, bir başka beyaz ekmeğe ise Rıfat Paşa francalası deniyordu. Şam Hırkası İstanbullu erkeklerin evde, yaz aylarında da entari üstüne mahalle arasında dışarıda giydikleri aba biçiminde, sarı ve desenli kumaşla kalın astarın yol yol dikilmesiyle yapılmış bir üstlüktü. Kolları bol, yakası açıktı.
Şamdan İçine mum dikilip yakılan aydınlatma aracı. Mumun yaygın bir biçimde kullanıldığı yüzyıllar boyunca maden sanatının bir dalı olarak gelişmiş, ayrıca pişmiş topraktan, billurdan, fayanstan, porselenden, fildişinden ya da sert ağaçtan da şamdan yapılmıştır. Ayaklı şamdan, el şamdanı, gümüş şamdan, toprak şamdan, pirinç şamdan, duvar şamdanı, kollu şamdan gibi çeşitleri vardır. Camilerin mihraplarına sağlı sollu olarak dikilen ve büyük mumlar taşıyan mihrap şamdanları madenden yapılırdı. Bazı şamdanların uygun yerlerinde çeşitli tekniklerle yapılmış süslemeler, sahiplerinin isimleri, bazı ayet ve hadisler, güzel sözler yazılı olurdu. Aydınlatmada gazyağı ve elektrik yaygınlaşınca şamdanlar da eski yaygınlıklarını yavaş yavaş yitirmişler, ancak bütünüyle ortadan kalkmamışlardır. Bugün bir süs eşyası olduğu kadar mum ışığının sevildiği ortamlarda da işlev görmektedir. Samlar Bendi mad. VII: 135a. Şamhyan, Suren V:303a. Şamram Hanım mad. VII:135b, IV:420a. Yüklə 13,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|