A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı

Teknik Liseler III:174c.

Teknik Okul III: 140a

Tekniker, Suphi IV:527c.

Teksif Sendikası VL524c.

Teksoy, Rekin VII:9c.

Tekstil Sendikası VI:526c.

Tektaş, Afif III:318a, IV:230a.

Tektaş, Ekrem Besim II:l42b.

Tekyay, Nubar (1905, İstanbul - 1955, İstanbul) Ermeni asıllı kemancı. Udi Arsak Çömlekciyan'ın oğlu, piyanist Va-lentin Tekyay'ın kardeşidir. İlk musiki derslerini babasından aldıktan sonra babasının çalıştığı topluluklarda keman çalmaya başladı. Batı musikisi yöntemlerine.göre öğrendiği kemanı Türk musikisine uyarladı. Radyolarda ve İstanbul piyasasında çaldı, plaklar doldurdu. Olağanüstü yay tekniği ve parmak baskılarıyla Türk musikisinin tanıdığı en usta kemancılardan biri kabul edildi. V:186c, VI:496c.

Tel, Mesut Cemü V:l69b.

Telci, Emine VII:188a.

Telefon mad. VII:241b, III:467a, VI:290c.

Televizyon mad. VII:243a.

Telgraf mad. VII:243c, III:467a, VI:290b.

Telgraf Fen Mektebi III: la.

Telgraf Mektebi Telgraf haberleşmesini yürütecek memur yetiştirmek amacıyla 1862'de Soğukçeşme'de, Zeyneb Sultan Camii'nin bitişiğindeki ahşap bir binada Telgraf Memur Mülazımı Mektebi adıyla açıldı. Kısa bir süre sonra kapatılan okul 1871'de yeniden öğretime açıldı. Dört yıl süreli bu okul

Telgrafhane-i Âmire

434

435

Tepebaşı Tiyatrosu

da 1880'de yaran görülmeyerek kapatıldı. 1909'da bu kez Posta-Telgraf Nezareti bünyesinde Telgraf Mekteb-i Âlisi adıyla yeniden örgütlenen okul birkaç kez açılıp kapandıktan ve Cumhuriyet döneminde bir ara Ankara'ya taşındıktan sonra Yüksek Mühendis Mektebi'nin (1944'te İstanbul Teknik Üniversitesi) bir şubesi haline getirildi. Daha sonra da kaldırıldı.

Telgrafhane-i Âmire I:177b, III:327a.

Telkihhane-i Şahane 1892'de, çiçek aşısı üretmek amacıyla kurulmuş labora-tuvar. Önceleri Mekteb-i Tıbbiye-i Şâ-hâne'deki tufeylat-ı hayvaniye (parazitoloji) laboratuvarım kullanmış, 1894'te Topkapı Sarayı dış bahçesindeki Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne'nin yanında inşa edilen binasına taşınmıştır. Çiçek hastalığı ile mücadelede büyük rol oynayan kurumda 1892-1922 arasında toplam 36.566.041 kişilik çiçek aşısı hazırlamıştır. Cumhuriyet'ten sonra Tel-kihhane, Bakteriyolojihane, Daülkelp Tedavihanesi ve Kimyahane, İstanbul Hıfzıssıhha Müessesesi adı altında birleştirilmiştir. İstanbul Hıfzıssıhha Müessesesi, 1929'da İstanbul Bakteriyoloji ve Serum Müessesesi adım almıştır. Bu bünyede yer alan Telkihhane 1934' te lağvedilmiş, bu tarihten sonra çiçek aşısı artık Ankara'da üretilmeye başlanmıştır.

Tellaklar Hamamlarda müşterilerin vücutlarını sabunlayarak yıkayan kimselere verilen ad. Tellaklar, hamam içinde Tanzimat'a kadar beyaz üzerine siyah çizgili peştamalla dolaşırlar, bu halleriyle değişik renklerde peştamal giymiş müşterilerden ayrılmış olurlardı. Evliya Çelebi, 17. yy'ın ortalarında İstanbul'daki tellak esnafının 2.000 kişi olduğunu ve ibrişim peştamal giydiklerini yazmaktadır. Tellakların hamamlar-daki görevleri, yaş durumları, müşteriye nasıl hizmet edecekleri 17. yy'ın başından itibaren çıkarılan değişik nizamnamelerle tespit edilmişti. İstanbul hamamlarında çalışan tellakların çoğu eskiden Arnavutlu. 1730'daki Patrona Halil İsyam'ndan sonra Sivas, Tokat ve Kastamonu dolaylarından gelen kişilerce yürütülen bir meslek olmuştur.

Tellallar Bir malın satılmasına yardımcı olan, alıcı ile satıcı arasında aracılık yapan kimseler. Tellallar Osmanlı döneminde lonca halinde örgütlenmişlerdi ve başlannda da bir emin vardı. Tellalların tayinleri ve azledilmeleri de kanunlarla belirlenmişti. Fatih Kanunna-mesi'nde tellalların yolsuzluk yapmaları halinde azledilip beratlarının ellerinden alınması hükmü bulunmaktaydı. Hem alıcıdan hem de satıcıdan malın belirli bir yüzdesini "tellaliye" olarak alan tellallar, iç ticaretin yanında dış ticarette de önemli bir rol oynarlardı. Taraflar arasında sözleşmeleri düzenleyen hukuki bir sıfatları olurdu. İkinci el malların alım satımı, te-

reke satışlarındaki görevleri tellalları ticaret hayatında vazgeçilmez hale getirmişti. Günümüzde iletişim araçlarının ortaya çıkmasıyla haberci tellallar tarihe karışmışlardır. Çarşılarda bulunan tellallar ise alım satım işlerinde hâlâ aracılık yapmaya devam etmektedirler.

III:466c.

Telli Baba Türbesi Sarıyer'den Rumelika-vağı'na doğru giden yolun deniz tarafında, yol seviyesinden biraz aşağıdadır. Evlenmek isteyen kızlar veya kızı olan analar burada evlilik dileği diler, Telli Baba'ya tel adarlar. Dilekleri gerçekleştiğinde, düğün veya nikâh öncesinde gelip adanan teli takmak âdettir. İstanbul'un günümüzde de yoğun olarak ziyaret edilen ve telli duvaklı gelinlerle damatlık kıyafetleriyle damatların sık sık görüldüğü ünlü ziyaret yerlerinden biridir. Telli Baha'nın gerçek kimliği bilinmemektedir.

III:235c, VII:443b. Teknen, Orhan VL497b.

Telsiz Mahallesi Zeytinburnu İlçesi'nde yer alır. Seyit Nizam, Kazlı Çeşme, Gökalp ve Beştelsiz mahalleleriyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 23.138'dir.

Telsizler Mahallesi Kâğıthane İlçesi'nde yer alır. Gültepe, Çeliktepe, Ortabayır mahalleleri ve Şişli İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 8.628'dir.

Tem, Etem IIL331a. TEM Otoyolu II:499b.

Temaşahane-i Osmani Kumpanyası

Küçük İsmail'in 1883'te kurduğu tiyatro topluluğu. Toplulukta Kavuklu Ham-di de yer alıyordu. Tuluat dışında, geniş kadrosuyla dramlar da sergileyen topluluk 1892'de dağılmış, Küçük İsmail Handehane-i Osmani Kumpanya-sı'nı yönetmeye başlamıştır. Ancak 1897'de bir ara gene Temaşahane adıyla da oyunlar sergilemiştir.

III:542c, IV:213c.

Tembel Hacı Mehmed Efendi Tekkesi

Üsküdar îlçesi'nde, Tembel Hacı Mehmet Mahallesi'nde, aynı adı taşıyan sokakta, 22. İlkokul'un yerinde bulunduğu bilinen bu tekke 17. yy'ın sonlarında veya 18. yy'ın başlarında Nakşibendî tarikatından "Tembel" lakaplı Halimi Şeyh el-Hac Mehmed Efendi (ö. 1721) tarafından kurulmuş, Mec-mua-i Tekâyâ'da. (1890) Celvetîliğe bağlı olarak gösterilmiştir. Ayin günü perşembe olan tekke Cumhuriyet döneminde tarihe karışmıştır.

ilgili madde: Darü'1-Feyz-i Musiki II:559a

Tembel Hacı Mehmet Mahallesi Üsküdar İlçesi'nde yer alır. Barbaros, Ara-kiyeci Hacı Mehmet, Arakiyeci Hacı Cafer, Aşçıbaşı, Selimiye mahalleleri ve Kadıköy îlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 1.836'dır.

Temiz, Okay II:388c.

Tengizman, Esat Nedim III:331a. Tengizman, İnal III:331b.

Tenis mad. VII:244b.

Tenis, Eskrim ve Dağcılık Kulübü 1933' te "Dağcılık, Yürüyüş ve Kış Sporları Kulübü" adıyla kuruldu. 1940'ta adı Tenis, Dağcılık Kulübü, 194l'de ise Tenis, Eskrim ve Dağcılık Kulübü olarak değiştirildi. Renkleri yeşil-beyaz ve mavidir. Özellikle tenis branşında birçok sporcu yetiştirmiştir. Taksim'deki tenis kortlarının ve kulüp binasının bulunduğu alan 1988'de belediyece kamulaştırılmış, yerine Hyatt-Regency Oteli yapılmıştır.

II:542b, III:207a, VII:208c.

Teodor Kasap (1835, Kayseri - 1905, İstanbul) Gazeteci. Kuruçeşme Rum okulunda eğitim gördükten sonra Paris'te öğrenimini tamamladı. 1870'te Diyojen adlı mizah dergisini çıkarmaya başladı. Dergi, konularım doğrudan İstanbul yaşamı ve Osmanlı politikasından alıyordu. Bu sebeple çok ilgi gördü. Diyojen 1873 başında kapatılınca aynı çizgide Çıngıraklı Tatar'ı ve Rumca Kudunatos'u çıkardı. O da aynı yılın temmuzunda kapatılınca Ekim 1873'ten Temmuz 1877'ye kadar devam eden Hayal'i ve Rumca Momos'u yayımladı. Bu arada 1875'te istikbal adında bir günlük gazeteyi de yayıma soktu. Genellikle özgürlüklerden yanaydı ve Midhat Paşa'ya sempatisi vardı. 1877'de Hayal'de yayımlanan, elleri zincirli basım "kanunlar çerçevesinde serbesttir" lejandıyla sunan karikatür sebebiyle üç yıl hapse mahkûm edilince İtalya'ya kaçtı. 1880 başında II. Abdülhamid tarafından affedildi ve Yıldız Sarayı'nın kitaplığında verilen görevi kabul edip yaşamının sonuna kadar bu işte kaldı. Moliere'den iki uyarlaması Pinti Hamid (1873) ve işkilli Memo (1874) adlarıyla yayımlanmıştır.

III:73a, VI:354a. Teodora (I. İoannes'in karısı) IV:179b.

Teodora (ö. 548, I. îustinianos'un karısı) mad. VII:244c, IIL342a, IV:309a, 359a, VI:74b.

Teodora (ö. 856, Teofilos'un karısı) mad. Vtl:245b, I:247b, II:54c, 262c, 337a, III:328b, 375a, IV:l4lb, 154c, 179b, V:56b, 451b, VII:248a.

Amorion Hanedanı I:247b

Teodora (ö. 1056, Zoe'nin kız kardeşi) mad. VIL245c, I:439a, IV:359b, V:59a, 278a, VI:289a, 343c, VII:564c.

İlgili madde-. Makedonyalılar Hanedanı V:277c

Teodora (VIII. Mihael'in karısı) III:277c.

Teodora Komnene Raulaina IV:359c, V:288c.

Teodore Graptos IV:154b. Teodoros I Laskaris V:197c. Teodoros H Laskaris V:452c. Teodoros (Ayios) I:68c. Teodoros (Konsül) II:113a. Teodoros (Ayios) Ayazması VII:245c.

Teodoros (Ayios) Kilisesi (Vefa) VII:373c.

Teodoros (Ayios) Kilisesi (Yenikapı) mad. VIL245C, V:196b.

Teodoros Prodromos III:137c.

Teodoros Studites (759, Konstantinopo-lis - 826, Konstantinopolis) Bizanslı keşiş, ilahiyatçı ve aziz. Eğitimini tamamladıktan sonra Marmara Bölge-si'ndeki Sakkoudion Manastırı'na girdi. 798'de müritleriyle beraber başkente dönerek ihmal edilmiş Studios Manas-tırı'nı (İmrahor Camii) örnek bir kurum olarak yeniden örgütledi. 795'te VI. Konstantinos'la, 815'te ise İkonoklast V. Leon'la çatışmaya girdi, 826'da sürgünde öldü. Günümüze ulaşan 550 kadar mektubu dönemin siyasal, dinsel olayları ve günlük yaşamı hakkında değerli bilgiler içerir. Batı ve doğu ki-liselerince de aziz olarak hürmet edilir.

IV:153c, 154b.

Teodoros (Surp) Ayazması I:342b.

Teodoros Tiron Kilisesi VII:373c.

Teodosia I:68c.

Teodosia (Ayia) Ayazması ilgili madde: Ayazmalar 1:473a

Teodosia (Ayia) Kapısı I:436b.

Teodosia (Ayia) Kilisesi bak. Gül Camii

Teodosios H mad. VII:247a, I:217a, 274b, 306a, 446c, II:113b, 252b, 327c, 44lb, III:136b, IV:136b, 359a, 478b, 529c, V:27a, 136a, 462a, VI:62c, 291c, 345a, VII:77b. ilgili maddeler: Atenais-Eudokia I:398a Bukoleon Sarayı II:327c Teodosios II Anıtı VII:247b

Teodosios H Anıtı mad. VII:247b, II:94c, 181b, 187c, V:75c.

Teodosios m I:265b, V:138b, 201b.

Teodosios Bazilikası

Bazilikalar II: 112b

Teodosios Forumu I:306a, IV:528b. Teodosios Gölü II:180b. Teodosios Kemeri II:181b.

Teodosios Surları I:283c, IV:530b,

VII:74b, 247b. Teofanes mad. VII:247c, IV:153c, 193b,

VI:312c, VII:22b. Teofanes (Medealı) I:90c. Teofano (9. yy - 10. yy) VI. Leon'un (hd

886-912) karısı, Bizans imparatoriçe-si. Leon'la ikisi de çocukken evlendiler. Aşırı sofuluğu yüzünden imparator 886'da tahta çıkınca, Teofano'dan ayrıldı. 896'da henüz 20 yaşında ölen Te-ofano'nun anısına Leon bir kilise yaptırdı. Bugün Fatih Camii'nin bulunduğu yerde yükselen Havariyun Kilise-si'ne doğu yakasından bitişik olan yapı, ileriki yıllarda Bütün Azizlerin Kilisesi olarak tanındı. Geç Bizans dönemlerinde harabe halindeydi. 1391' de kalıntıları kara surlarının onarımında kullanıldı. Teofano'nun kemikleri bugün Rum Ortodoks Patrikhanesi'nin kilisesindedir.

Teofano (10. yy - 11. yy) Bizans impara-toriçesi. 95ö'da müstakbel imparator Romanos (II) (hd 959-963) ile evlendi. II. Basileios'un (hd 976-1025) ve VI-II. Konstantinos'un (hd 1025-1028) annesi oldu. Romanos'un ölümünden (963) sonra General Nikeforos Fokas" la (II) (hd 963-969) evlendi, başka bir general İoannes Tzimiskes'le (I) (hd 969-976) ona karşı bir komploya katıldı. Nikeforos'un öldürülmesinden sonra İoannes Tzimiskes'le evlenmeyi umduysa da bir manastıra çekilmeye zorlandı, İoannes Tmizkes'in ölümüyle serbest bırakıldı. Teofano'nun sonraki durumuna ilişkin bilgi yoktur.

IV:179b. Teofanos III:176c.

Teofilaktos Simokattes (7. yy'ın ilk yarısı) Bizanslı tarihçi. Adı "kalkık burun" anlamına gelir. Aleksandria'dan (İskenderiye) Konstantinopolis'e hukuk eğitimi görmek için göç etti. Herakleios' un (hd 610-641) maiyetinde çalıştı. Günümüze ulaşan tarihinde, Mavrikios (hd 582-602) dönemini ele alır. Üslubu süslemeli olmasına karşın anlattıkları inandırıcıdır.

Teofllos mad. Vll:248a, I:68c, 447b, II:54c, 253c, 322c, 327c, 337a, IV:154b, V:311a, 451b, VI:400c, 462b, VII:23c, 4la, 75c, 77a, 78c, 79a, 245b, 272c, 442a.

ilgili maddeler: Amorion Hanedanı I:247b Brias Sarayı II:322c

Teofllos Surları VII:75c.

Teoktistos (9. yy) Bizanslı asker ve devlet adamı. II. Mihael'in (hd 820-829) sadık adamı, Teofilos'un (hd 829-842) bakanı ve posta işlerinin başı olarak görev yaptı. Teofilos'un ölümü (842) üzerine dul imparatoriçe Teodora'ya danışmanlık yaptı, îkonoklazma'nm yok edilmesine önayak oldu. Başarılı askeri ve mali politikalar izledi, devlet hazinesini güçlendirdi. Konstantinopolis Üniversitesi'nin gelişmesini ve Slavların Bizans kültürüyle bütünleştirilmesini destekledi. 855'te Teodora'nın kardeşi Kayser Bardas tarafından öldürüldü. Bizans kilisesince din şehidi kabul edilmiştir.

IV:154c, V:451c, VII:245b.

Teotokos Bebaias Elpidos Manastırı

Bugünkü Vefa dolaylarında bulunan geç Bizans dönemi manastırı. Türkçe-de adı "Tanrı'nm anası" anlamına gelen manastır, VIII. Mihael Paleologos' un (hd 1259-1282) yeğeni Teodora Si-nadene tarafından 1320'ler ya da 1330' larda kurulmuştu. Teodora'nın vakfiyesinden manastırın, Halic'in bugün Atatürk Bulvarı tarafından kesilen bölgesinden başlayarak Bozdoğan Keme-ri'ne dek uzanan büyük bir araziyi kapladığı anlaşılmaktadır. Manastırın, 1392 ve 1401'de iki kez restore edildiği bilinmektedir fakat bu tarihten sonra herhangi bir bilgi yoktur.

Teotokos Halkoprateia Kilisesi

II:255a, V:18c. Teotokos Keharitomenes Manastırı

V:289c.

Teotokos Manastırı I:l60b.

Teotokos ton Blahernon Kilisesi

I:178b, 492c, 493b, II:2ö2b.

ilgili madde: Blahernai Kilisesi II:262a

Tepebaşı mad. VIL248c, III:402b, VT:191a, 344c, 446c, VH:324b, 494b, 531b.

ilgili maddeler:

Amerika Birleşik Devletleri Elçiliği Binası I:243a Asri Sineması I:357c Bristol Oteli II:324a İtalya Evi IV:303a Kanunıesasi Kıraathanesi IV:422b Londra Oteli V:226c Maison Psalty V:276b Novotny Oteli VI:95b Odakule VI:120b Pathe Sineması VI:230c Pera Palas VL239b Royal Oteli VI:344c Societa Operaia VII:22c Tepebaşı Bahçesi VII:249b Tepebaşı Kışlık ve Yazlık Tiyatroları VII:250a

Tepebaşı Meydanı VII:251a Union Française VII:324b

Tepebaşı Bahçesi mad. VII:249b, II:2l6c, VII:249a.

Tepebaşı Dram Tiyatrosu VII:l44a.

Tepebaşı Gazinosu II:217c, III:379c, VI:150a.

Tepebaşı Kışlık ve Yazlık Tiyatroları

mad. VIL250a.

Tepebaşı Meydanı mad. VII:251a,

248c. Tepebaşı Tiyatrosu L511b, II:217c,

V:45b, VI:133c, 134c.

ilgili madde:

Tepedelenlioğlu, Nizamettin 436

437

Tevs, Sevinç

Tepebaşı Kışlık ve Yazlık Tiyatroları VII: 250a Tepedelenlioğlu, Nizamettüı Nazif

(1901, Taşoz - 1970, İstanbul) Gazeteci. Bahriye Mektebi'nde, Hukuk Fa-kültesi'nde, Yüksek Ticaret Okulu'nda ve Moskova Üniversitesi'nde eğitim gördü. Gazeteciliğe 1917'de başladı. İstanbul'un işgali üzerine Anadolu'ya geçerek Milli Mücadele'ye katıldı. Hâ-kimiyet-i Milliye gazetesinde çalıştı. Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası'nın organı olan Yeni Hayat dergisinin yönetiminde bulundu. Ölümüne kadar birçok gazetede fıkra yazarlığı ve başyazarlık yaptı. Yayımladığı Hür Nizam dergisinde ilgi çekici anılarını aktardı. Tarihi romanlar da kaleme aldı.

V:l69c.

Tepeköy III:383a.

Tepsi, Burhanettin (1882, İstanbul -1947, İstanbul) Tiyatro oyuncusu ve yönetmeni. Mekteb-i Sultani'yi bitirdi. Paris'e giderek tiyatrocu Eugene Sil-vain'in derslerine katıldı. 1908'de Türkiye'ye döndü ve Burhanettin Tiyat-rosu'nu kurarak Abdülhak Hamid'in eserlerini sahneye koydu. Muhsin Er-tuğrul ve Afife Jale gibi sanatçılar ilk kez bu tiyatroda sahneye çıktılar. Mütareke yıllarında (1918-1922) Avrupa'ya giderek 1940'a kadar yurtdışında kaldı. Dönüşünde eşi Seniye Tepsi ile birlikte daha çok okullarda öğretici nitelikte gösterilere çıktı.

IV:451b.

Terakki 15 Kasım 1868-16 Ekim 1870 arasında haftada 5 kez yayımlanmış gazete. Ali Raşid ve Filip Efendi tarafından çıkarıldı. Yeni Osmanlıların düşüncesine yakın bir çizgi izliyordu. Uzun yaşamamasına ve çok etkili olmamasına karşılık ilk kez kadın ve mizah ekleri vererek gazeteciliğe yeni bir boyut ekledi. Kadın eki 1869-1870'te, mizah eki ise haftalık olarak 1870'te yayımlanmıştır. Bu ek daha sonra Letaif-i Asar adıyla ilk mizah dergisi olarak ortaya çıkmış, yaşamı sınırlı olmuştur.

V:368c. Terakki Vakfı

lili madde-.

Şişli Terakki Lisesi VII:188c

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası

VII: 19a.

Terapon (Ayios) Ayazması Sultanahmet'te Alemdar Caddesi üzerinde Sur-ı Sultani'ye bitişik ayazma. Kaynaklarda adı geçen ama artık bugün mevcut olmayan Ayios Terapon Kilisesi'nin ayazmasıydı. Bir din şehidi olan Terapon, sağlığı koruyan bir aziz olarak saygı görmüştür. Bugün de ziyarete açık olan ayazmanın suyunun şifalı olduğuna inanılır. Bir merdivenle içine inilen ayazmanın ortasında 11 m derinliğinde bir kuyu vardır. 1739-1747

mum parası kütüklerinde bu ayazmanın adı "Metamorfosis" olarak geçmektedir. Muhtemelen bu isim bugün artık olmayan kiliseye aitti. Bina 1956' da onarım görmüş ve bugünkü halini almıştır. Üç katlı ve sur bedenine bitişik olan binanın ikinci katında ayinler yapılmaktadır.

Terazibaşı Çeşmesi IV:193c.

Terazidere Mahallesi Bayrampaşa 11-çesi'nde yer alır. Altın Tepsi, Vatan mahalleleri, Orta Mahalle ve Zeytin-burnu, Esenler ilçeleriyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 9.522'dir.

ILllOa. Tercüman IV:219c.

Tercüman Yunus Camii ve Tekkesi

bak. Dırağman Külliyesi

Tercüman-ı Ahval mad. VII:252a,

I:295b, II:69c, 70a, VILlSOc, 448b. ilgili madde: Agâh Efendi I:90a

Tercüman-ı Efkâr III:190b.

Tercüman-ı Hakikat mad. Vll:252b, I:130b, 200b, 201a, III:190b, VI:135a.

ilgili maddeler: Ahmed Midhat Efendi I:124c Altınay, Ahmed Refik I:218b

Terebintos I:66b, VII:492b.

Tereza Hanım IV:420a.

Terk-i Dünya (Tarik-i Dünya) Kilisesi

bak. Spiridon (Ayios) Manastırı

Terkim Camii bak. İskender Paşa Camii

Terkos Gölü mad. W7.-25.2c, I:150b, II:248b, III:4l3a, IV:234c.

Terkos Kazası II:228b, IV:137b.

Termal Kulübü 2 Nisan 1947'de, Yalova kaplıcalarına gelen ziyaretçilerin dinlenmelerini ve eğlenmelerini sağlamak amacıyla kurulmuş kulüp. Yönetim yeri, kışları Yalova Termal Ote-li'nde, yazları Yalova Büyük Otel yanındaki özel dairedeydi. Kurucuları Osman Belir, Dr. Rıza Remzi Renen, Safa Tüzünataç, Kemal Yıldırım, İsmail Baykut, Cihat Kentmen'di.

Termal Oteli mad. Vü:253c, L152c,

Terre-Sainte İspanyol Kilisesi V:21a. Tersane III:424b.

Tersane Bahçesi İstanbul'daki en eski hasbahçelerdendir. Haliç kıyısında, Kasımpaşa sırtlarını Okmeydanı'na doğru kaplayan koru, II. Mehmed'in en sevdiği yerlerdendi. I. Selim döneminde Kasımpaşa'daki tersanenin yapımına başlanmış, yanındaki bahçe de Tersane Bahçesi olarak anılmıştır. Bahçeye Kaptan-ı Derya Kayserili Halil Paşa I6l3'te padişah için bir köşk yaptırmıştır. III. Ahmed döneminde köşk onarılarak genişletilmiştir. Ayna-lıkavak Sarayı adıyla da anılmaya baş-

lanan köşkün bir bölümü III. Selim tarafından 1805'te yıktırılmış ve bahçenin deniz tarafındaki geniş bir parçası tersaneye devredilmiştir. Günümüze, Aynalıkavak Sarayı'mn Hasoda Kasrı denilen bölümü ile bahçenin küçük bir kısmı ulaşmıştır.

I:485a, II:190c, 389c, IV: l la, 538c. ilgili madde:

Bahçeler I:542c Tersane Bahçesi Kasrı I:108a.

Tersane Halkı Haliç'teki Tersane'de görevli her sınıftan görevlilere verilen ad. Donanma kaptanları, azep reisleri, dümenci, yelkenci, kalafatçı, dülger, topçu, kumbaracı, vardiyan, marangoz vb tersane halkındandı. Ancak donanmada ve Tersane'de görevli si-lahendazlar bu kesimden sayılmamaktaydılar. Tersane, İstanbul'un en büyük sanayi tesisi olduğu gibi, Tersane halkı da kentin en kalabalık işkolu-nu oluşturmaktaydı. Tersane halkının genel disiplininden Tersane kethüdası sorumlu olup, Tersane emini, Tersane ağası, liman reisi, Tersane kâtibi, Tersane reisi ve Tersane defter emini de Tersane ricali denen yönetici zümreyi oluşturmaktaydılar. Hepsinin üstünde ise kaptan-ı deıya vardı.

Tersane Konferansı 23 Aralık 1876'da, Haliç'teki Bahriye Nezareti binasında toplandı. Bosna-Hersek, Bulgaristan ayaklanmaları ile savaşlarının sonuçlarıyla gündeme alındığı konferansın açılışı, Kanun-i Esasi'nin ilan edildiğine ilişkin top seslerine rastlatıldı. Bu mizanseni kullanmak isteyen Hariciye Nazın Saffet Paşa ayağa kalkarak din ve milliyet farkı gözetilmeksizin bütün Osmanlı uyruklarına eşitlik tanındığını ve Meşruti-yet'in ilan edildiğini duyurdu. Rus Elçisi İgnatief, pazarlık olanağını engelleyen bu açıklamaya itiraz etti. Çok tartışmalı geçen oturumlar 15 Ocak 1877'de elçilerin Babıâli'ye verdikleri ültimatomlarla sona erdi. Bir adı da İstanbul Süfera Konferansı olan bu toplantıdan bir süre sonra Osmanlı-Rus Savaşı başlamıştır. I:38c, IV:421c.

Tersane Sarayı bak. Aynalıkavak Kasrı Tersane Zindanı bak. Zindanlar

Tersane-i Âmire mad. VII:253c, L24b, 549a, III:31b, IV:12b, 435c, V:2l6a, VI:437c, VII:24a, 223a, 254a. ilgili maddeler: Camialtı Tersanesi II:375a Hasköy Tersanesi IV:12b Taşkızak Tersanesi VII: 223a

Tersane-i Amire Hastanesi I:548c.

Tersaneler bak, Camialtı Tersanesi; Hasköy Tersanesi; İstinye Tersanesi; Pendik Tersanesi; Taşkızak Tersanesi; Tersane-i Amire

Tertemiz, Şerefeddin Tevfik II:312a. Tertib-i Ecza V:560a. Terzaghi, Kari von IV:238c. Terzi, İbrahim II:434c. Terziler Kârhanesi Mescidi bak. Hersek Bodrumu Mescidi Terziler Sinagogu V:115a.