A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı

Tosun Efendi III:542b. Tosun, Gülin IV:358c.

Tosuncuk, Vedii (1921, İstanbul) Futbolcu. Spora İzmir'de, Karşıyaka kulübünde başladı. Tıp öğrenimi için İstanbul'a geldiği yıllarda Beşiktaş'a transfer oldu. 1945-1956 arasında 340 maçta Beşiktaş forması giydi ve 6 lig şampiyonluğu yaşadı. 10 kez milli takımda oynadı ve bir kez kaptanlık yaptı.

Tosunyan, Muradcan bak. D'ohsson, Iğnatius Mouradgea

Tott, Baron de mad. VII:296c, I:35b, 450a, II:503b, III:332a, VI:13b, VII:519a.

İlgili madde:

Tophane-i Âmire VII:278b Touring Club de Turquie I:376a. ilgili maddeler:

Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu VII:3l6c

Tournefort, Joseph Pitton de mad. VII:297b, III:202a, IV:5l6c, V:88a.

Toy, Erol (1936, Alaşehir). Yazar, gazeteci. Ortaokuldan sonra okumadı, çeşitli işlerde çalıştı. Ali Naci Karacan adına açılmış bir röportaj yarışmasında üçüncülük kazandı; Babıâli'de gazetecilik yaptı, Akşam, Yön, Cumhuriyet, Milliyet, Yeni Ortam'da fıkralar, yazılar yayımladı. Roman, hikâye ve oyun yazdı. Piyeslerinden Pir Sultan Abdal'ın (1969) temsili, bu halk ozanından hoşlanmayan kesimlerin engellemeleriyle, ölümle sonuçlanmaya varacak olaylarla karşılaştı ve oyun yasaklandı. YAZKO başkanlığı yapan ve Soyut dergisini de yöneten Erol Toy'un başlıca eserleri şunlardır: Toprak Acıkınca (roman, 1968), Acı Para (roman, 1970), Türk Gerilla Tarihi (inceleme, 1970), Gazap Ortakları (roman, 1973), imparator (Vehbi Koç'u konu edindiği roman, 1973), Iğrıp (uzun hikâye, 1977), Kördüğüm (roman, 1980), Zor Oyunu (roman, 1980), Günü Gününe (denemeler, 1981).

Toydemir, Cemil Cahit

444

445

Turan Emeksiz Vapuru

Toydemir, Cemil Cahit (1883, İstanbul -1958, istanbul) Asker. Kara Harp Oku-lu'nu ve Harp Akademisi'ni bitirdi. Orgeneralliğe kadar yükseldi. 8. dönem (1946-1950) istanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

Toygar Hamza Mahallesi Üsküdar İlçe-si'nde yer alır. Solak Sinan, Selamı Ali, Valide-i Atik, Tabaklar, Hayrettin Çavuş ve İnkılap mahalleleriyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 3.869'dur.

Tozan, SatvetLütfl III:171a, V:272b.

Tozkoparan Beyoğlu İlçesi'nde, Şişhane ile Tepebaşı arasında ve Meşrutiyet Caddesi'nin güneyinde yer alan, Kasımpaşa sırtlarmdaki yöre. Yakınlığı nedeniyle Şişhane kapsamında sayılan yöre uzunca bir dönem bir Yahudi semti olarak bilinmişti.

Tozkoparan Mahallesi Güngören İlçesi'nde yer alır. A. Nafiz Gürman, M. Nezihi Özmen, Sanayi mahalleleri ve Esenler, Zeytinburnu, Bakırköy ilçeleriyle çevrilidir. Kuzey-güney yönünde akan Çırpıcı ve Haznedar derelerinden, doğudaki Çırpıcı Deresi'ne daha yakın olan semt Tozkoparan, Haznedar Deresi'ne yakın olanı ise Merter diye adlandırılır. D-100 (eski E-5) Otoyolu'nun Merter Köprülü Kavşağı mevkiinin kuzeydoğusuna düşer. Nüfusu (1990) 22.983'tür.

Tozkoparan Mezarlığı II:221c. Tozluyan, Arekel VTI:448b. ilgili madde:

Arakel Kitaphanesi I:292b Tököli, İmre IV:4l8c.

Tor, Edip Servet (1880, Adapazarı -1960, İstanbul) Asker. Kara Harp Okulu'nu ve Harp Akademisi'ni bitirdi. 2> ve 3. dönem (1923-1931) İstanbul milletvekilliği ve 4-8. dönem (1931-1950) Gümüşhane milletvekilliği yaptı.

V:308b. Tor, Vedat Nedim IV:346c, V:532c.

Töre, Abdülkadir (1873, Kaşgar - 1946, İstanbul) Musiki kuramcısı, musiki hocası, besteci. 5 yaşında İstanbul'a geldi. Batı türü keman öğrenerek musikiye başladı. İstanbul'un orta dereceli okullarında musiki müfettişi olarak görev aldı. 1918'de Cerrahpa-şa'daki evinde Gülşen-i Musiki Mek-tebi'ni açarak 9 yıl boyunca musiki öğretti, yetiştirdiği öğrencilerle birlikte konserler verdi. Türk musikisinde ilk keman metodunu yazdı. Türk musikisinin ses sistemi üzerinde çalıştı. Öğrencisi Ekrem Karadeniz (1904-1981) onun çalışmalarını geliştirerek ses sistemi konusunda yeni bir kuram olarak ortaya attı. Çeşitli beste şekillerinde 200'den fazla eser besteledi.

II:418a, 556c, V:69a, 530c, VII:124c, 225b.

ilgili madde-. Gülşen-i Musiki Mektebi III:44lc

Tözem, Kemal (1906, İstanbul -1976, İstanbul) Tiyatro oyuncusu ve yönetmeni. 1922-1925 ve 1927-1930 yılları arasında Milli Sahne'de, 1931-1932 arasında Raşit Rıza Topluluğu'nda sahneye çıktı. 1933'te Şehir Tiyatrola-rı'na katıldı. İstanbul Radyosu için birçok radyo piyesi ve skeci yazdı. 197°3'te emekli oldu.

Tözüm, İrfan III:319a.

Trabzonlu Şükrü Efendi Kıraathanesi

bak. Kıraathaneler

Trafik mad. WI.-297c, 320a. ilgili maddeler:

Kent İçi Ulaşım IV:524c

Toplutaşımacılık VII:294a

Ulaşım VII:319c Traianus Anıtı I:307b. Trakion Kapısı II:258c, VII:74a. Trakya Otogarı II:108c, VLISla. Trakya Serbest Bölgesi III:447a.

Tramvay mad. WT.-299b, I:119c, II:275c, 445b, IV:l40a, 525a, 544c, VI:535b, VII:294b.

ilgili maddeler:

Hızlı Tramvay IV:70b

İETT IV: 139a Tramvay Müzesi V:139c. Tramvay Şirketi III:424c.

Tramvaylarda Perdelerin Kaldırılması

İstanbul tramvaylarında kadınlarla erkekleri ayıran kara perdeler, Cumhu-riyet'in ilanından 5 gün önce 24 Ekim 1923'te kaldırıldı. İstanbul Polis Müdürü Sadettin Bey'in bir genelgesi ile başlatılan uygulama tutucular tarafından bir kıyamet belirtisi sayılırken basından olumlu tepkiler geldi. Bunun, sağlık bakımından olduğu kadar kadınların toplumdaki yeri yönünden de önemli bir karar olduğu vurgulandı. Vatan gazetesi'nde ise "... maddi perdeler kalkarken araya manevi bir perde girmiştir. Bu da tramvaylarda vapurlarda gelip giden bütün namuslu insanların denetlemesidir. Perdelerin kalkması kadınların erkekler karşısında daha vekarlı, daha düzenli hareket etmelerini gerektirdiği gibi erkeklerin de kadınlara daha saygılı, daha ciddi davranmalarını zorunlu kılacaktır" denilmişti.

Transitus Sycarum III:158c.

Travaux de Ville (Şehir İşleri) III:183a.

Trias (Aya Triada) Manastırı (Heybe-liada) IV:57c.

Trias (Aya Triada) Manastırı Kütüphanesi V:172c.

Trias (Ayia) Kilisesi Kadıköy'de, Hacı Şükrü Sokağı'ndadır. 1902'de Patrik III. İoakim zamanında inşa edilmiştir. Haç planlı kilisenin naosunda taştan dört sütunun belirlediği merkezi mekân, yüksek kasnak üzerindeki kubbe ile örtülüdür. Kubbe kasnağını bir

sıra pencere dolanır. I:537a, V:479b.

Trias (Ayia) Kilisesi (Taksim) mad. VII:300b, III:177a, IV:153b, 271b, V:21a, VII:199b.

Tribonian (6. yy) Bizanslı hukukçu. Pamfilya'da doğdu, Konstantinopo-lis'te yaşadı. I. İustinianos'un (hd 527-565) başkâtibi ve "kutsal sarayın yargıcı" unvanı ile görev yaptı, Roma yasalarının "Codex İustinianos" adı altında derlenmesi çalışmalarına başkanlık etti. İmparatorun maiyetindeki nadir putperestlerden biri olmasına rağmen Bizans İmparatorluğu'nün Hıristiyanlaşmasında önemli rolü olmuştur. 545'te öldü.

Tribonianos IV:309a. Trifon Ayios Manastırı I:l60b. Trocadores II:56c. Troçki, Lev Davidoviç I:70a, II:352a. ilgili madde:

İlyasko Köşkü IV:l60b Troleybüs mad. VILSOOc. ilgili madde: İETT IV: 139a

Tropikal Hastalıklar Hastanesi

VI:404b.

Truhelka, C. IV:221c. Trullonum Konsili IV:309c. ilgili madde:

Konsiller V:55c Tsankov, Dragan II:330a.

Tsarigradski Vestnik (İstanbul Gazetesi) II:330a.

Tschumi, Elisabeth VL222c. Tubini Evi I:243b. Tuç, Nurten IILlOOc.

Tudela, Benjamin de bak. Bünyamin (Tudelah)

Tugay, Emine Fuad IV:489c Tugay, Rıfat II:530c.

Tuği Çelebi (17. yy) Tarihçi. Tam adı Hüseyin Tuği Çelebi'dir. Divan kâtipliği yaptı. Vak'a-i Sultan Osman Han adlı eseri l622'de II. Osman'ın tahttan indirilmesi ve öldürülmesi ile sonuçlanan Genç Osman Olayı'nı anlatır.

VI:152b, 153c, 154a.

Tuğlacı, Pars (1933, İstanbul) Ermeni asıllı dilci, araştırmacı ve yazar. ABD' de filoloji eğitimi gördü. Geniş çaplı sözlük ve ansiklopedi çalışmaları yaptı. İstanbul'a ilişkin Osmanlı Döneminde İstanbul Kadınları (İst., 1984); Osmanlı Saray Kadınları (İst., 1985); Mehterhane'den Bando'ya (İst., 1986); Tarih Boyunca İstanbul Adaları (2 c., İst., 1989-1992); İstanbul Ermeni Kiliseleri Çİsi., 1991) adlı kitapları vardır.

Tuğlacıbaşı Camii Kadıköy İlçesi'nde, Feneryolu'nda, Kuyubaşı Mahallesi'n-de, Feneryolu Caddesi'ndedir. Bâni-

si Tuğlacıbaşı Hacı Mustafa Şevki Efendi'dir (ö. 1899). Yapı 1286/1869-70'te inşa edilmiş olup, kitabesi harim kapısı üzerinde yer almaktadır. Dar bir avlunun sol kısmında abdest muslukları, sağda ise Mustafa Şevki Efen-di'nin mezarının da bulunduğu küçük hazire yer alır. Dar bir mekân halindeki son cemaat yerini takiben kare planlı harime geçilir, içi çok sade, mihrap nişi yarı-silindirik formludur. Mihrap dış cepheden taşkınlık göstermektedir. Güney ve batı cephelerinde ikişer pencere yer alır. Bina doğudan ek mekânlarla büyütülmüştür. Kagir olan yapının üzerini kiremit kaplı meyilli bir çatı örter. Tek şerefeli taş minaresi 1966'da yeniden yapılmıştır. Tahsin Öz İstanbul Camileri adlı eserinde bu yapıyı Feneryolu'ndaki Recai Yahya Camii (İstasyon Camii) ile karıştırmış, bazı yanlış bilgiler vermiştir.

Tuğrul, Semih (1918, İstanbul - 1977, İstanbul) Gazeteci, eleştirmen, çevirmen. 1939'da Son Posta'da gazeteciliğe başladı. Daha sonra Anadolu Ajan-sı'nda ve Yeni Sabah, Tercüman, Ta-nin, Havadis gazetelerinde çalıştı. Çeşitli dergilerde sanat yazıları ve sinema eleştirileri yayımlandı. Fransız-cadan birçok kitap çevirdi. TRT'de Televizyon Dairesi başkanlığı, programcılık görevlerinde bulundu.

VII:9b, 9c. -

Tuğsavul, Raşit Tahsin (1870, İstanbul -1936, İstanbul) Türkiye'de psikiyatri ve nörolojinin kurucusu. 1892'de Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne'yi bitirdikten sonra, ihtisas yapmak üzere Almanya'ya gönderildi. 1896'da dönerek mezun olduğu okula emraz-ı akliye ve asabiye muallimi olarak atandı. Gülhane Tatbikat Mektebi ve Seri-riyat Hastanesi'nin açılışında önemli hizmetleri oldu. Burada yataklı bir klinik açtı ve elektrikle teşhis ve tedavi dersleri verdi. Ayrıca Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye'de fahri muallim, Darülaceze ve Hamidiye Etfal hastanelerinde fahri hekim olarak çalıştı. 1910'da müderrisliğe yükseldi. 1933' te emekli oldu.

Tuğtekin, Ragıp (1892, İstanbul - 1982, İstanbul) Hattat ve Karagöz tasviri ya-.pımcısı. Mercan İdadisi'ni bitirdi. Çeşitli yerlerde öğretmenlik ve bucak müdürlüğü yaptı. Emekliliğinde Mimar Sinan Üniversitesi Geleneksel Sanatlar Bölümü'nde hat dersleri verdi. Kültür Bakanlığı'nın açtığı Karagöz tasviri yapım kurslarını yönetti. Yaptığı tasvirler yabancı ve yerli müzelerde ve özel koleksiyonlardadır.

Tuhfetü'l-Mimarin II:89a.

Tulga, Refik (1907, Kütahya -1981, İstanbul) Asker. Harp Okulu'nu ve Harp Akademisi'ni bitirdi. Vichy ve^ashing-ton'da ataşemiliterlik yaptı. 27 Mayıs 1960'tan sonra İstanbul belediye başkanlığı ve valiliğine atandı. Bu görevi

26 Kasım 1962'ye kadar sürdürdü. Daha sonra 2. ve 3. Ordu komutanlıkları, genelkurmay ikinci başkanlığı ve NATO Türk Askeri Kurulu başkanlığı görevlerinde bulundu. Orgenerallikten emekliye ayrıldı.

VI:458b, Vll:364b. Tulgar, Nejat III:207a. Tuliyakova, Vera VI:54b. Tulla, Della J. VII:5l6a.

Tulumbacı Destanları mad. WI:301a, III:40b.

ilgili maddeler: Tulumbacılık VU:301c Yangın Destanları VII:425c

Tulumbacı Ocağı II: 190a.

Tulumbacıbaşı Konağı II:4l3c.

Tulumbacılık mad. VU:301c, II:136b, III:80c, IV:306c, VII:301a, 428a.

ilgili maddeler: Gerçek Davud Ağa IIL393c İtfaiye P/:306b Köşklüler V:98b Tulumbacı Destanları VII:301a Yangınlar VII:426c

Tuna Birahanesi Beyoğlu'nda, Asmalı-mescit Sokağı'nda, o zamanki adıyla Atlas Apartmam'mn altında bir dönem ünlü edebiyatçıların da devam ettikleri, 1950'li yılların ortalarına kadar revaçta olan içkili lokanta.

I:355b. Tuna, Kerim VL538a.

Tunar, Şükrü (1883, İstanbul - 1961, İstanbul) Klarnetçi. 7 yaşında klarnete başladı. 1923'te İstanbul'a geldi. Üsküdar Musiki Cemiyeti'nde, mehter takımında, Ankara, İstanbul radyolarında ve piyasada çalıştı. Çok üstün bir teknikle çaldığı klarnette virtüözlüğe erişti. Türk musikisinin en iyi klarnet sanatçılarından biri sayıldı. İcra ettiği oyun havalan ve taksimler zevkle dinlenirdi. Eşlikte de aranan bir sanatçıydı.

II:515b, 559b, IV:134a, VII:350a. Tunara, Girizan III:515b, V:305c. Tunca, Eşref V: 112c. Tuncer, Gülsen IV:527b. Tunç, Arto II:388c.

Tunç, Mustafa Sekip IV: 145a, V:l69b, 411a.

Tunç, Onno II:388c, V:534c.

Tunçalp, Talat (1915, İstanbul) Bisikletçi. Spora lise yıllarında Ankara'da başladı. 1933-1938 arasında 6 yıl üst üste Türkiye şampiyonluğu kazandı. 1936 Berlin, 1948 Londra olimpiyatlarına katıldı. 1936 Berlin Olimpiyatla-rı'nda 116 bisikletçi arasında 7. oldu. 1956-1967 arasında Bisiklet Federasyonu başkanlığı yaptı. Türkiye turunun ilk düzenleyicisi oldu.

II:247a.

Tunçarslan, Muharrem III:546c. Tunçtan, Coşkun III:44lc.

Tunuslu Mahmud Paşa Konağı Eminönü İlçesi'nde, Kadırga'da, Sokollu Meh-med Paşa Sarayı'nın arazisinde, muhtemelen 19. yy'ın ortalarında Tunus kökenli Ben Ayyad (Ayyadzade) ailesinden Mahmud Paşa tarafından yaptırılmıştır. Günümüzde bütünüyle ortadan kalkmış bulunan konak hakkındaki görsel belgeler S. H. Eldem'in yayımladığı rölövelerden ibarettir. Yanlardan kalın ve yüksek duvarlar tarafından kuşatılan, iki katlı ahşap yapının zemin katında büyük boyutlu bir sofa bulunmakta, havuzlu arka bahçe yönünde yarım sekizgen planlı bir çıkma ile genişletilen sofanın çevresinde farklı boyutta odalar ile üst kat sofasına ulaştıran üç kollu merdiven sıralanmakta, yine bu sofadan, tek halvetli hamamın soğukluğu niteliğindeki hamam odasına geçilmektedir. Üst katta aynı plan aşağı yukarı tekrar edilmekte ancak ön bahçeye bakan odalardan birisi, iki ahşap sütuna oturan bir çıkma ile genişletilmiş, hamamın üzerine de eski İstanbul konaklarında "taş oda" tabir edilen, kagir duvarlı ve ocaklı bir mekan yerleştirilmiş bulunmaktadır.

II:lllc, V:54c. ilgili madde:

Baytar Mektebi Binası II:112a Turahan Bey (Koca) III:304c. Tural, Cemal IV:395c.

Turan, Berç Sahak (1920, Maraş) Mimar. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'ni bitirdi. Serbest mimarlık ve müteahhitlik yaptı. 1961-1964 arasında Cumhuriyet Senato-su'nda İstanbul üyesi olarak yer aldı.

Turan, Cemil III:287a.

Turan, Dürrü (1883, İstanbul - 1961, İstanbul) Besteci. Darü'l-Elhân'da, Belediye Konservatuvarı İcra Heyeti'nde ve Tasnif Heyeti'nde çalıştı. 1925'te Belediye Konservatuvarı'ndan bir kurulla Anadolu'ya giderek ilk türkü derleme çalışmalarına katıldı. Dügâh, hicaz, bayati, rast makamlarında bestelediği Türkçe güfteli ezanlar Diyanet Işleri'nce kabul edilerek 1950'ye kadar camilerde okundu. Saz semaisi ve şarkı formlarında eserleri vardır. İyi bir tanbur yapımcısı olarak da tanınmıştı.

VL496c.

Turan Emeksiz Vapuru Şehir Hatları İşletmesi yolcu vapuru. 196l'de, tskoç-ya'da, Glasgow, Govan-Fairfield tezgâhlarında buharlı yolcu vapuru olarak yapıldı. 781 grostonluktur. Uzunluğu 69,9 m, genişliği 13,5 m, sukesimi 2,6 m'dir. Fairfield yapımı, her biri 800 beygirgücünde 2 adet, iki genişlemeli buhar makinesi vardır. Kazanı akar-

Turan, İlhan

446

447

Türel, Sudi

yakıtla çalışmaktadır. Çift uskurlu olup satte 14-15 mil hız yapmaktadır. 1.952 yolcu alabilmektedir. 8 adet eşi daha vardı. 28 Nisan 1960'ta Beyazıt Meyda-nı'ndaki gösteriler sırasında polis tarafından açılan ateşle ölen orman fakültesi öğrencisi Turan Emeksiz'in adını taşımaktadır. 28 Temmuz 1972 gecesi Sarayburnu önlerinde "Sönmezler" adı şileple çarpışması sırasında 4 kişi öldü, 25 kişi de yaralandı.

Turan, İlhan IV:340b. Turan, Osman V:170a. Turan Sineması III:60c. Turasan Bey VII:343c. Turgut, Demir VII:463b.

Turgut, Leyla Asım (1910, istanbul) Yüzücü. 1928'de başladığı yüzme sporuna bir süre yurtdışında devam etmek zorunda kaldı. Yurtdışında kaldığı sürece oldukça ilerleme kaydetti. 1933' te Türkiye'ye dönerek Fenerbahçe'ye girdi. 1934'te yüzme milli takımına davet edilen ilk bayan sporcu oldu ve Moskova'da SSCB'ye karşı milli mayoyu giydi. 100 ve 400 m Türkiye rekorlarını 22 yıl elinde tuttu.

Turgut Özal Caddesi I:l64c. nli madde:

Millet Caddesi V:462c

Turgut Reis Mahallesi Esenler Ilçesi'nde yer alır. Karabayır, Birlik, Havaalanı mahalleleri ve askeri bölgeyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 38.003'tür.

Turgut Reis Zırhlısı III:23b.

Turhan Bayçu-Orhan Baycu Yahşi Sarıyer Ilçesi'nde, Kefeliköy'de, Kefeli-köy Caddesi üzerindedir. Art nouveau karakterli eklektik yalı, 1882'de inşa edilmiştir. 1960'larda Kefeliköy Ote-li'nin bir parçası olarak kullanılmıştır» Küçük bir bahçe içinde iki katlı yalının planı, önden arkaya doğru daralır. Cadde yanında cumba şeklinde, direkli ve üzeri kapalı, güney ve kuzey cephelerinde ahşap, üzeri açık balkonları vardır. Duvarlar ahşap/bağdadi, giriş holünün döşemesi mozaik, pencereler giyotin tarzı, panjurludur.

Turhan Hatice Valide Sultan (ö. 1683) mad. VU:303c, 1:21 c, III:156c, IV:496c, V:92a, 98a, 339a, VLlOOc, 123c, VII:89c, 465a. ilgili maddeler: Mısır Çarşısı V:449a Yeni Cami Külliyesi VII:464c

Tur-ı Sina Manastırı Temsilciliği bak. îoannis Prodromos Metohion Kilisesi

Turizm mad. VJI:304b, III:l47c. ilgili maddeler: Oteller VI: 179a

Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu VII:3l6c

Turkay, Fuat III:45a. Turquie, La VII:203a.

Turquoise Lokantası Bir zamanlar Be-yoğlu'nun en gözde bar-restoranla-rından birisiydi, îlk kez Olivo Pasa-jı'nda, şimdiki Rejans Lokantası'nın bulunduğu yerde Rus Mihail Mihailo-vic tarafından 1924'te açılmış, 1926'da şimdiki Odakule'nin bulunduğu yerdeki Karlman Pasajı'nın birinci katına, Bön Marche Mağazası'mn üstüne taşınmıştı. Üç ayrı bölümden oluşan 250 masa kapasiteli bu ünlü lokalde, yemek müziği, vaıyete ve dans orkestrası bulunmakta, özel balolar, davetler, suareler de düzenlenmekteydi. Karlman Pasajı gibi, hem İstiklal Cad-desi'ne, hem de Meşrutiyet Cadde-si'ne açılan kapıları vardı. 1933'te kapandı, sahibi yeniden eski yerde Rejans (Regence) Lokantası'nı açtı.

IV:470a. Tursun Beğ mad. WL305c, II:266a,

389b, 517c, III:204b, 305a, 353b,

IV:422a, V:lla, 329c, VI:46la,

VII:72c. Turşucu Deresi II:301c.

Turşucuzade Hüseyin Çelebi Camii

Beyoğlu Ilçesi'nde, Halıcıoğlu'nda, Veznedar Sokağı'nda yer almaktadır. Turşucu Hüseyin Ağa tarafından 17. yy'da inşa ettirilmiş, 19. yy'ın ikinci yarısında yenilenmiştir. Ahşap duvarlı ve kırma çatılı yapı kagir bir bodrumun üzerine oturmakta, dikdörtgen planlı harimin önünde, ufak boyutlu, kapalı bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Son cemaat yerinin üstü kadınlar mahfili olarak değerlendirilmiş, harimin duvarlarına dikdörtgen açık-lıklı pencereler yerleştirilmiştir. Yapının kuzeydoğu köşesinde bulunan, silindir gövdeli minare kare tabanlı bir kaide üzerinde yükselmektedir. Külahın eteğinde gözlenen perde motifleri minarenin 18. yy'ın son çeyreğinde veya 19. yy'm ilk yarısında yenilendiğini kanıtlar. Tasarım açısından ahşap mescitler grubuna giren camide bundan başka herhangi bir süsleme öğesine rastlanmaz.

Tunik ve Ebniye Nizamnamesi

II:l45c.

Turunçlu Suyolu III:525b, V:331a. Turyan, Yeğişe VI:48a.

Tuti Kadı Medresesi Fatih Ilçesi'nde, Yerhisar Caddesi'nde bulunuyordu. Banisi Hocazade Abdüllatif Efen-di'dir. Hadîka'da bu zatın medresesinde inzivaya çekilerek tasavvufla uğraştığı ve orada gömülü olduğu yazılıdır. Medrese 1909'daki Çırçır yangınında yanmış olup, bugün yerinde evler vardır. Küçük ve avlulu bir yapı olduğu bilinir.

Tutmosis m III:52b.

Tutucu, Özen III: lOOb.

Tutya, M. Hüseyin Vtl:449a.

Tuvalo, M. Bülend III:560b.

Tuz Baba Beşiktaş'ta, Uzuncaova'da, Tuz

Baba Mescidi'nin içinde bulunan türbenin II. Mehmed'in (Fatih) tuzcuba-şısı Rum Ali'ye ait olduğu söylenir. Türbede bir tuz değirmeni de vardı. Günümüzde hâlâ en fazla ziyaret edilen adak yerlerindendir. Dilek dilenip Tuz Baba'ya tuz adanır ve dilek yerine geldiğinde türbeye paketle tuz götürülür.

Tuz Baba Mescidi Beşiktaş'ta, Şehit Asım Caddesi'ndedir. II. Mehmed'in (Fatih) (hd 1451-1481) tuzcubaşısı Tuz Baha'nın adıyla anılan mescide "Uzun-caova Mescidi" ve "Rum Ali Mescidi" de denilir. Tuz Baha'nın adının Rum Ali olduğu da söylenir. Caminin banisi olarak gösterilen Rum Ali'nin kabri belirsizdir. Bugünkü yapı bir set üzerinde olup yanında Tuz Baba'nın türbesi ve hacet penceresi vardır. Mescidin duvarları kagir, çatısı ve minaresi karekteristik ve ahşaptır. Mihrabı yuvarlak kemerli bir nişten ibarettir. II. Meşrutiyet döneminde yemlenmiş, etrafı silmeli, dönemine özgü pencereler yapılmıştır.

Tuzcu, Şadan (1939, Rize) Makine mühendisi, istanbul Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Fakültesi'ni bitirdi. Serbest mühendis ve müşavir olarak çalıştı. 18. dönem (1987-1991) Rize ve 19. dönem (1991) istanbul milletvekili seçilerek parlamentoda bulundu.

Tuzla Askeri Hastanesi Balkan ve I. Dünya savaşları sırasında Tuzla Tahaffuzhanesi yakınlarında kuruldu. Tuzla Sevkıyat Hastanesi olarak da bilinir. 1914'te ordu zührevi hastalıklar hastanesi şekline sokulmuş, 1918-1919'da tahaffuzhanede bulunan sıhhiye bölüğüne devredilmiş, bir süre sonra Çamlıca'ya nakledilerek, 1920'de lağvedilmiştir.

I:348c.

Tuzla Burnu ilgili madde:

Akritas I:l60b

Tuzla Dericiler Kolektörü IV;236a. Tuzla Harp Hastanesi I:348c.

Tuzla İlçesi mad. VE:306a, III: 13b, 25a, 36c, 402c, 447a, IV:138b, 3l6a, VII:500a.

ilgili maddeler: Akritas LlöOb Deniz Harp Okulu III:25c Glikeria Adası ve Manastırı III:402c

Organize Deri Sanayi Bölgesi VL135c

Pendik Tersanesi VI: 239a Yüksek Denizcilik Okulu VII:539a Tuzla Sevkıyat Hastanesi I:348c.

Tuzla Vapuru Şehir Hatları işletmesi yolcu vapuru. 1988'de, izmir'de, Alaybey Tersanesi'nde motorlu yolcu vapuru olarakyapıldı. 307 grostonluktur. Uzun-

luğu 47,3 m, genişliği 8,9 nı'dir. Pen-dik-Sulzer yapımı, her biri 636 beygir-gücünde 2 adet dizel motoru vardır. Çift uskurlu olup saatte 14 mil hız yapmaktadır. 9 adet eşi vardır.

V:99a.

Tüccarbaşı Camii mad. VII:307a, 307a.