A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı

Ahmed Ağa Çeşmesi Kasımpaşa'da, Hacı Ahmed Camii'nin yakınında olduğu bilinen çeşme günümüze ulaşmamıştır. I. Süleyman'ın (Kanuni) hasırcı-başısı Hacı Ahmed Ağa tarafından 95 2/ 1545'te yaptırılmıştır.

Ahmed Ali bak. Ahmed Paşa (Şeker) Ahmed Ali Murtaza Efendi (ö. 1666,

Seyyid) VII:7a.

Ahmed Amiş Efendi (ö. 1920) mad. c, IV:125a, V:386c, VII:122c.

Ahmed Arif Dede (ö. 1873) V:429b, VII:348b.

Ahmed Arifi Bey (1855, İstanbul - 1908, Kayseri) Bestekâr. Öğrenimini babasının görevli bulunduğu Rusçuk'ta yaptı. Edirne, istanbul, Selanik, Koso-va, Manastır, Yanya, Havran, Akka, Maan ve Kayseri'de uzun yıllar mülkiye müfettişliği ve mutasarrıflık görevlerinde bulundu. Ardından Dahiliye Nezareti ve Maarif Meclisi'nde görev aldı, bir ara Takvim-i Vekayi gazetesinin yönetiminde bulundu. Bütün bu görevlerinin yanında müzikle olan uğraşım hiç kesmedi. "Bilse bir kere o şuh hal-i perişanımızı" mısraıyla başlayan şarkısı en tanınmış eseridir.

Ahmed Asım Efendi (Mütercim) (1755, Antep - 1819, İstanbul) 1789'da İstanbul'a geldi. İlk önce sözlük çalışmalarına başladı. Farsça Burhan-ı Katı'yı, Arapça Kamusu' l Müh if\ Türkçeye

çevirdi. Her iki eseri de devlet hesabına basıldı. Müderrislik ve kadılık görevlerinde bulundu. 1807'de üstlendiği vakanüvisliği ölümüne değin sürdürdü. Asım Tarihi denen kroniği 1791-1808 olaylarını verir.

Ahmed Ataullah Efendi (Arapzade) (1719, İstanbul - 1785, İstanbul) Şeyhülislam. Kazasker Arapzade Abdur-rahman Bahir Efendi'nin oğludur. Babasının nüfuzu sayesinde 18 yaşında müderris oldu. İlmiye aşamalarını geçtikten sonra 1785'te şeyhülislamlığa getirildi. İki ay sonra öldü. Mezarı Çar-şıkapı'da Sinan Paşa Türbesi'nin ha-ziresindedir.

Ahmed Baba (Ağlamış) II:135a.

Ahmed Baba (ö. 1637, İsfendiyaroğlu Şeyh Balaban) VII:396c, 397b.

Ahmed Baba (ö. 1787) II:135a, VI:242b.

Ahmed Baba (ö. 1849) VII:129c. Ahmed Baba (ö. 1884) VI:243a. Ahmed Baba (ö. 1890, Seyyah) V:386b,

VI:328b.

Ahmed Baba (ö. 1910) VI:243a. Ahmed Baba (ö. 1918) VII: 130a. Ahmed Baba (Seyyid Hisarlı) II:135a. Ahmed Bahaî Efendi (ö. 1923)

II:400b. Ahmed Bedevî (Seyyid) IL121a,

IV:209c.

Ahmed Besim Paşa mad. L119b. Ahmed Bey (Divrikli) IV:325a.

Ahmed Bey (Hacı Doyuran) V:68a,

222a.

Ahmed Bey (Kürkçübaşı) İlgili madde:

Kürkçübaşı Camii V:172a

Ahmed Bey (16. yy, Müteferrika) V:453c.

Ahmed Bey (ö. 1829, Şeyh Seyyid) VII: l6c.

Ahmed Bey (ö. 1916, Şair) V:386b. Ahmed Bey (ö. 1922) V:386b.

Ahmed Bey (Selanikli) (1870, Selanik -1928, İstanbul) Besteci. 1909'da Hareket Ordusu'na katılarak istanbul'a geldi ve burada yerleşti. Hanende ve udi olarak piyasada ün kazandı. Pek çok öğrenci yetiştirdi. Eserleri günümüze kadar fasıl musikisinin en beğenilen şarkıları arasında yer aldı.

III:260c, IV:421a. Ahmed Bey (Udi, Selanikli) IV:421a.

Ahmed Bican (ö. 1455'e doğru) IV:255a.

Ahmed Bican Paşa (Sürre Emini Hacı) IV:487b.

Ahmed bin Abdülhalim (Şarihü'1-Me-narzade) (?, ? - 1657, İstanbul) Nese-fî'nin Menar adlı eserini şerh ettiği için Şaıihü'l-Menar olarak anılan Ka-

dı Abdülhalim'in oğludur. İstanbul'da Davutpaşa Medresesi müderrisi oldu. Şamil ve Kâmil adlı bir dünya tarihi yazdığı ve bunu Naima'nın baş kaynak olarak kullandığı bilinmekteyse de söz konusu eser kayıptır.

VI:28b. Ahmed bin Hadraveyh (ö. 854)

V:380c.

Ahmed bin Hoca Yahya (Sibekzade) IIL543c.

Ahmed bin Receb (?, ? - 1726, İstanbul) Atik Ali Paşa Medresesi müderrisliği yapmıştır. Aynî Taribi'nin Türkçeye çevrilmesine yardım etmiş, ayrıca Nüzhetü'l-Ahbarfi TercemetHilye-tü 'l-Âhyar adını verdiği bir Osmanlı tarihi yazmıştır.

Ahmed bin Şemsî (Ahdî) (?, Bağdat -1593, Bağdat) Tezkire yazarı, divan şairi. İstanbul'da uzun bir süre kalarak Türkçe öğrenmiştir. Gülşen-i Şuara ya da Tezkiretü'ş-Şuara adlı eseri kendisiyle çağdaş 300 dolayında şairi, bilgini ve müderrisi tanıtmaktadır.

Ahmed Buharî (ö. 1516) mad. L120b, 17b, 86c, III:l67a, VI:31c, 33a, VII:2l4c. ilgili maddeler:

Emir Buharî Tekkesi (Ayvansaray) III:l65c

Emir Buharî Tekkesi (Fatih) III:l67a Ahmed Buharî (ö. 1586) III:l67c.

Ahmed Buharî Tekkesi bak. Emir Buharî Tekkesi

Ahmed Burhaneddin VII:119c. Ahmed Carullah Cüryanî (ö. 1707) VI:35a.

Ahmed Cavid Efendi (?, İstanbul - 1803, İstanbul) Bir tımar sipahisinin oğludur. Enderun'da yetişti. Hazine koğuşundan dış göreve çıktı. Ölene değin şeh-reminliği yaptı. Beşiktaş'ta Yahya Efendi Dergâhı'nda gömülüdür. İki cilt halinde yazdığı tarihler, l636'dan 1774'e ve 1774'ten 1787'ye kadar gelmektedir. Ayrıca 1790-1795 dönemi için, III. Se-lim'in hatt-ı hümayunlarını, cepheye yazılan emirleri, cepheden gelen cevaplan ve raporları toplamıştır. Bu çalışmalarından dolayı Ahmed Cavid Efendi'ye "Vak'anüvis-i Enderun" denilmiştir. Hadîkatü'l-Vüzera'ya. yazdığı zeylin adı ise Verd-i Mutarra 'dır.

Ahmed Celaleddin Dede (ö 1946) I:44b, II:170c, IIL363c, V:386a, 429b, VIL348c.

Ahmed Cevad Paşa (1851, Şam - 1900, İstanbul) Asker, devlet adamı ve yazar. Girit'teki karışıklıkları bastırmadaki başarısı nedeniyle 1891'de sadrazamlığa getirildi. Ermeni hareketine karşı izlediği politika Batılı devletlerin eleştirilerine hedef oldu. Sadrazama ve hükümete daha geniş yetkiler verilmesini savunan layihasından dolayı 1895'te görevden alındı. Tarih ve

askerlik alanlarında kitaplar ve çok sayıda makale yazdı. Zengin kitaplığı günümüzde İstanbul Arkeoloji Mü-zeleri'ndedir.

IIL312c, 56lb. İlgili madde: Cevad Paşa Türbesi II:4l9c

Ahmed Cevdet bak. Oran, Ahmed Cevdet

Ahmed Cevdet Paşa (ö. 1895) bak. Cevdet Paşa

Ahmed Cezbî Efendi (ö. 1874) VI:328c.

Ahmed Çavuş Camii Fatih İlçesi'nde, Karagümrük'te, Lodos Sokağı'nda bulunmaktadır. 17. yy'da Ahmed Çavuş tarafından yaptırılmış olan bu yapı "Ayniye Hatun Camii" diye de anılmaktadır. Yıkık durumdayken 1984'te yenilenmiş, yıkılan minaresi 1988'de tekrar yapılmıştır. Kagir bir yapı olan Ahmed Çavuş Camii'nin çatısı kiremit örtülüdür. Tuğla örgülü bodur bir minaresi vardır.

Ahmed Çelebi (Amidî) V:185a. Ahmed Çelebi (Defterdar) İlgili madde:

Lütfi Paşa Mescidi V:231b ' Ahmed Çelebi (Hezarfen) mad.

L121a, III:235b, 360c, V:504a, 510a. Ahmed Çelebi (ö. 1562) V:396c.

Ahmed Çelebi (ö. 1659, Tıflî) IV: 139a, V:384a.

Ahmed Çelebi (Şiveî) II:107b. Ahmed Çelebi Mescidi mad. I:121a.

Ahmed Dede (ö. 1630, Doğanî) V:425a, Vü:477a.

Ahmed Dede (ö. 1644, Sabuhî) III:565a, V:425a, VII:477b.

Ahmed Dede (ö. 1667, Camî) IV:ll4c, V:425a, 426c, VII:477b.

Ahmed Dede (ö. 1674, Neşatî) I:13c, V:384b.

Ahmed Dede (ö. 1679, Kaarî) V:425a, 427a, VH:477c.

Ahmed Dede (ö. 1697, Gavsî) ILl69b, III:362b, V:427b, VLlöla.

Ahmed Dede (ö. 1702, Müneccimbaşı) mad. L121c.

Ahmed Dede (ö. 1724, Arifi) V:385a, 427b, VII:477c.

Ahmed Dede (ö. 1763) II:l69b, V:427c. Ahmed Dede (ö. 1771, Trabluslu) II:l69c, III:565a, V:428c.

Ahmed Dede Mescidi ve Tekkesi Eyüp İlçesi'nde, Düğmeciler Mahallesi'nde, Ahmed Dede Sokağı'nda bulunmaktaydı. Tespit edilemeyen bir tarihte Eyüb Sultan türbedarlarından Şeyh Ahmed Efendi tarafından yaptırılmış olan bu mescit-tekke İshak Efendi adında bir hayır sahibinin minber ilavesiyle camiye dönüştürülmüştür.

BOA'da bulunan 1199/1784 tarihli bir belgede burada imam olan Arif Abdullah Efendi ile müezzin olan Seyyid Mehrned Tahir Efendi'nin Nakşibendîliğe bağlı oldukları belirtilmiştir. 19. yy'a ait tekke listelerinin hiçbirinde adı geçmeyen tesisin ne zaman ortadan kalktığı da bilinmemektedir. Günümüze, Ahmed Dede'nin tarihsiz mezarından başka bir şey ulaşmamıştır.

Ahmed Edib (Bektaşî Şair) bak. Edib Harabı

Ahmed Edib (Muharrir) IV:346a, 346b. Ahmed Edirnevî (ö. 1591) V:381c.

Ahmed Efendi (Anadolu Kadısı) V:309a.

Ahmed Efendi (Bostanzade) II:311a. Ahmed Efendi (Giridî) V:550a. Ahmed Efendi (Hafız) V:495b.

Ahmed Efendi (Hüsamîzade) II:399b, IV: 106a.

Ahmed Efendi (Kaptanzade) V:185a. Ahmed Efendi (Karamanîzade)

Vıl:468b. Ahmed Efendi (Mestçizade) V:364c.

Ahmed Efendi (Muhtar, Anadolu Kazaskeri) IV:447a.

Ahmed Efendi (Mutafzade) III:58b.

Ahmed Efendi (Nuruosmaniye Külliyesi Bina Kâtibi) VI: 101a, 170a.

Ahmed Efendi (ö. 1484'ten sonra, Âşıkpaşazade) VII:552c.

İlgili madde: Âşık Paşa Külliyesi L 364a

Ahmed Efendi (Taşköprülüzade) (1495, Bursa -1561, İstanbul) Bursa'da ve İstanbul'da medrese öğrenimi gördü. Taşrada ve İstanbul'da müderrislik görevinde bulundu. 1551'de İstanbul kadısı oldu. Arapça yazdığı Şaka'ik el-Nu 'maniyyefî Ulemâ ed-Devleti'l-Os-maniyye adlı büyük eseri 600 dolayında bilginin ve şeyhin biyografilerini içermektedir. Bu eseri oğlu Taşköprülüzade Kemaleddin Mehmed Efendi (ö. 1621) Türkçeye çevirmiştir. Taşköprülüzade Ahmed Efendi Âşık-paşazade'de Âşık Paşa Tekkesi Mescidi'nin haziresine gömülmüştür. Oğlunun mezarı da aynı yerdedir.

Ahmed Efendi (ö. 1566) VL568a, VII:108b, 109a.

Ahmed Efendi (ö. 1615, Tire Müftüsü) VI:34a.

Ahmed Efendi (ö. 1623, Dizdarzade) II:395a.

Ahmed Efendi (ö. 1639, Mu'kad) II:394c, 395a, 395c.

Ahmed Efendi (ö. 1644, Şeyh) IL105c, IV:49b, V:382b.

Ahmed Efendi (Mu'id) (?, Turhal -1647, İstanbul) Şeyhülislam. Öğrenimini İstanbul'da tamamlayıp ilmiye aşamalarını geçtikten sonra 1646'da atandığı

şeyhülislamlık görevim ölünceye kadar sürdürdü. Fatih'te adıyla anılan medreseyi yaptırmıştır.

İlgili madde:

Mu'id Ahmed Efendi Medresesi V:496b

Ahmed Efendi (ö. 1664, Kutup) IV:373b.

Ahmed Efendi (ö. 1669, Şeyh Çarhacı) I:154c, VI:568a.

Ahmed Efendi (Beyazîzade) (1638, ? -1687, ?) İstanbul kadısı. Babası Hasan Beyazî Efendi de İstanbul kadısıydı. Müderrislik, vilayet kadılığı yaptıktan sonra l675'te İstanbul kadısı oldu. Kadılığı sırasında bir Yahudi ile ilişki kuran Müslüman kadına recm cezası verdi. l683'te Rumeli kazaskerliğine getirildi. Sevanihü'l-Ulum adlı bir yapıtı vardır.

III:42c.

Ahmed Efendi (ö. 1698, Seyyid, Fenarî-zadelerden) III:279a.

Ahmed Efendi (ö. 1711, Çalak) II:107b.

Ahmed Efendi (ö. 1716) V:397c.

Ahmed Efendi (ö. 1729, Hacı) VI:251c.

Ahmed Efendi (Hacı) (?, ? - 1730'dan sonra, ?) Atik Ali Paşa Medresesi'nde müderris oldu. Mecma'ül-Ahbarfî Ta 'rifü 'l-Ahyâr adını verdiği ve son bölümü Osmanlıları anlatan genel tarihini I. Mahmud'a sunmuştur.

Ahmed Efendi (ö. 1736) VL33c.

Ahmed Efendi (Damatzade, Ebu'1-Hayr) (1665, İstanbul - 1741, İstanbul) Şeyhülislam. Kazasker Damat Mustafa Efendi'nin oğludur. İlmiye aşamalarını geçtikten sonra 1732-1733 arasında şeyhülislamlık yaptı. Yaşlılıktan elleri titrediği için fetvaların altında imza yerine mühür kullanmasına I. Mahmud tarafından izin verilmişti. Kâtip Çele-bi'nin Cihannüma'sı Matbaa-i Âmi-re'de basılmadan önce kendisine gösterilmiş, o da kimi bölümleri bazılarınca din açısından tartışmalı kabul edilen eserin basımını teşvik etmiştir. Eyüp Nişanca'daki medreseden dönüştürdüğü Murad Buharî Tekkesi'nin naziresinde babasının mezarı yanında gömülüdür.

V:513c, VI:35a. Ahmed Efendi (ö. 1743) VL33c.

Ahmed Efendi (ö. 1748, Kazasker Mir-zazade Neylî) VII:178a, 279a, 376c.

Ahmed Efendi (ö. 1754, Şeyh) IV:105c. Ahmed Efendi (ö. 1761) VII:125c.

Ahmed Efendi (ö. 1765, el-Hac, Mur) III:440c.

Ahmed Efendi (Ebubekirzade) (1685, Tire -1767, İstanbul) Şeyhülislam. Ti-reli Ebubekir Efendi'nin oğludur. İlk eğitimini memleketinde aldıktan sonra İstanbul'a gelerek öğrenimini tamamladı. Şeyhülislam İmam Mahmud

Ahmed Efendi

16

17

Ahmed Necib Efendi

Efendi'ye damat oldu. ilmiye aşamalarını geçtikten sonra 176l'de atandığı şeyhülislamlık görevinden 8 ay kadar sonra 1762'de yaşlılık gerekçesiyle azledildi. Ahmed Efendi (ö. 1771, Şeyh) VII:7c.

Ahmed Efendi (ö. 1774, Seyyid) V:564b, 564c, VL35b.

Ahmed Efendi (ö. 1777, Şeyh Seyyid Yağcızade) VII:396c.

Ahmed Efendi (ö. 1779) IV:373c.

Ahmed Efendi (Müftüzade) (?, ? - 1791, İstanbul) Şeyhülislam. İlmiye aşamalarını geçtikten sonra 1786-1787 arasında şeyhülislamlık yaptı. Azledildikten sonra arpalıklarının (Beypazarı ve Nallıhan) bulunduğu Ankara'ya sürül-düyse de bir süre sonra bağışlanarak İstanbul'a dönmesine izin verildi. Ka-racaahmet Mezarlığı'nda gömülüdür.

Ahmed Efendi (ö. 1797, Şeyh Seyyid

Hafız) III:443a. Ahmed Efendi (ö. 1801, Kadiri Şeyhi)

IV:373c. Ahmed Efendi (ö. 1802, Rıfaî Şeyhi)

VL326c.

Ahmed Efendi (ö. 1813) VIL125b,

125c. Ahmed Efendi (ö. 1826-27, Şeyh Sey-

yid el-Hac) VII:138c.

Ahmed Efendi (ö. 1831, el-Hac, Şikarî-

zade) III:473c, VII:113a. Ahmed Efendi (ö. 1831, Hobcu)

IV:44la. Ahmed Efendi (ö. 1836) VII: ille.

Ahmed Efendi (ö. 1848, Seyyid) V:564c, VI:35b.

Ahmed Efendi (ö. 1853) VI:329a. Ahmed Efendi (ö. 1855) IV:375b. Ahmed Efendi (ö. 1862) V:397c. Ahmed Efendi (ö. 1874, Aktar Hacı)

Ahmed Efendi (1822, Kastamonu -1876, İstanbul) Şehremini. Karantina İdaresi'nde çalıştı. Burada başkâtip iken Temmuz 186i 'de şehreminliğine atandı. İki ay kaldığı bu görevden istifa ederek ayrıldı. Daha sonra çeşitli yargı kurullarında üyelik yaptı.

Ahmed Efendi (ö. 1908, Hopçuzade)

IV:44la, VI:39c. Ahmed Efendi (ö. 1912, Bülbül)

II:122b, VL330c. Ahmed Efendi (Safî) IV:324c. Ahmed Efendi (Seyyid Mısrî) VII:264b. Ahmed Efendi (Şeyh, Kartal Baba) İlgili madde:

Kartal Baba Tekkesi IV:470c Ahmed Efendi (Şeyh Kayserili)

VI:492b.

Ahmed Efendi (Tozkoparan) II:221c. Ahmed Efendi (Yenikapılı) VI:225c. Ahmed Efendi Çeşmesi mad. l-.122a.

Ahmed Efendi Tekkesi Üsküdar İlçe-si'nde, Çengelköy'de, Kerime Hatun Camii Sokağı'nm köşesindeki çıkmaz sokağın içinde bulunmaktaydı. Çengelköy'ün zenginlerinden İbrahim Edhem Bey'in kızı Rabia Adeviyye Hanım (ö. 1899) tarafından Bedevî tarikatına bağlı Şeyh Ahmed Rasih Efendi (ö. 1911) için 1283/1866-67'de yaptırılmış, 1869'da Abdülaziz'in cariyelerinden Feleksu Kalfa tekkeye su getirtmiş ve bahçesine bir abdest teknesi vakfetmiş, II. Abdülhamid de (hd 1876-1909) harem dairesini inşa ettirmiş, ayrıca tekkenin onarım ve tefrişini yaptırmıştır. Cumhuriyet döneminde harap olan tekke binaları ortadan kalkmış, geriye harem bölümünün bazı duvar kalıntıları, hazire ve abdest teknesi intikal etmiştir. Ayin günü cumartesi olan tekkenin ikinci postnişini Şeyh Ahmed Rasih Efen-di'nin oğlu Şeyh Seyfullah Efendi'dir.

H:121c.

Ahmed Eflakî Dede mad. I:122b, VI:380a.

Ahmed el-Ahdar (ö. 1247) VL326a.

Ahmed el-Kâtib (Şeyh) (?, İstanbul -1754, İstanbul) Hattat. Babası Mısır Çarşısı aktarlarındandı. Kâtipzade Mehmed Refi Efendi'den ta'lik öğrendi. Tarikat mensubu idi. Şeyh Mehmed Şükrü Uş-şakî'nin yerine şeyh oldu. I. Mahmud döneminde vakanüvis kâtibi olarak çalıştı. Ayrıca gümrükte de vazifesi vardı. Talikten başka onun küçük şekli "hürde ta'lik" ile "şikeste ta'lik"te usta olduğu bilinmektedir.

Ahmed Emin (Servili) mad. I:122b, 160a, IIL330c.

Ahmed Ervadî (ö. 1858) VI:37b.

Ahmed Esad Efendi (Salihzade) (1737, İstanbul - 1814, İstanbul) Şeyhülislam. Şeyhülislam Mehmed Salih Efen-di'nin oğludur. 1803'te atandığı şeyhülislamlık görevi sırasında III. Se-lim'in yenilikçi çabalarını destekledi. 1806'da yeniçerilerin baskısıyla görevden alındı. II. Mahmud tahta çıktıktan sonra 1808'de ikinci kez şeyhülislam oldu. IV. Mustafa'nın katli için fetva verdi. Aralık 1808'de azledildi.

I:186a.

Ahmed Esad Efendi (Üryanîzade) (1813, İstanbul - 1889, İstanbul) Şeyhülislam. Kadı Mehmed Said Efen-di'nin oğludur. Kilisli Şeyh Osmanü'l-Üryanî'nin soyundan geldiği için "Üryanîzade" diye anılır. Eyüp, Üsküdar ve Medine kadılıklarında bulundu. 1863'te Meclis-i Tetkikat-ı Seriye üyeliğine atandı. İstanbul kadılığından sonra Bursa hükkâm müfettişliğine, ardından Meclis-i İntihab-ı Hükkâm reisliğine atandı. Ayan Meclisi'ne seçildi. 1878'de getirildiği şeyhülislamlık görevini ölünceye kadar sürdürdü. Yıldız Mahkemesi'nin Midhat Paşa ve arkadaşları hakkındaki idam kararla-

rını onaylayan şeyhülislamdır. Üsküdar Kuzguncuk'taki Üryanîzade Mes-cidi'ni yaptırmıştır.

VI:31c. ilgili madde: Üryanîzade Mescidi VII:342c

Ahmed Esad Paşa (1828, Sakız - 1875, İstanbul) Devlet adamı. Askeri rütbelerde hızla yükselerek seraskerlik, Tophane müşirliği ve bahriye nazırlığı görevlerinde bulundu. 1873'teki birinci sadrazamlığı Vatan yahut Si-listre'nin sahnelenmesinden sonra Namık Kemal ve arkadaşlarını sürgüne göndermediği için, 1875'teki ikinci sadrazamlığı ise Bosna-Hersek'te-ki ayaklanmayı bastıramadığı için kısa sürdü.

I:324a, IIL56lb.

Ahmed Faiz Efendi (ö. 1807) mad. I:122c, II:193a, IV:325a, V:556a, VL508c, 510c, VII:307c.

Ahmed Faris bin Yusuf bin Mansur

bak. Farisu'ş-Şidyak

Ahmed Fehim mad. 1:1 23a, 298c, IV:451b, VI:176a, 198c, 318a, 430b.

Ahmed Fethi Paşa bak. Fethi Ahmed Paşa

Ahmed Fevzi Paşa (Müşir) V:372c, VI:290a.

Ahmed Fuad (Avnipaşazade Mir)

VI:202a. Ahmed Gavsî Efendi (ö. 1908, Şeyh)

IV:378c. Ahmed Halid (Muallim) IV:346b.

Ahmed Hamdi Bey mad. I:123b, c, 4l4b, VI:237a, VII: 264a.

Ahmed Hasib Efendi (Müminzade) (?, Bursa - 1753, İstanbul) Şeyhülislam Çatalcalı Ali Efendi'nin kütüphanecisi oldu. İstanbul medreselerinde ders okuttu. Taşrada kadılıklarda bulundu. Sükü'l-Le'al adlı bir tarihi, manzum olarak L Mahmud dönemini anlatan bir eseri ve Dergahname adında İstanbul tekkeleri ile Hekimoğlu Ali Pa-şa'yı anlatan manzum eserleri vardır.

III:66b.

Ahmed Hasib Efendi (ö. 1897) III:43a. Ahmed Hayret Dağıstan! III:40b. Ahmed Hayri Efendi (ö. 1857) I:29a,

VI:394c. Ahmed Hazım Efendi VII:4l2c.

Ahmed Hilmi Bey (Hocazade) (?, Eğin -1914, İstanbul) İstanbul'da okudu. Genç yaşta öldü. Karacaahmet Mezarlığı'nda gömülüdür. İstanbul ve civarındaki türbeler, ziyaret yerleri hakkında yazdığı Ziyaret-i Evliya adlı eseri önemlidir. Bu eserde ziyaret yerleri yanında buralarda gömülü olan şeyhlerin biyografileri de bulunmaktadır.

Ahmed Hoca VI: 1 4a.

Ahmed Hulusi Bey (ö. 1925, Selamiza-

de) IV:95c.

Ahmed Hulusi Efendi (ö 1815) VI:392b, VII:223c.

Ahmed Hüdaverdi Efendi (ö. 1810) V:564c, VI:35b.

Ahmed ihsan (Hasköylü) (1864, İstanbul - 1906, İstanbul) Ressam. Babası İhsan İzzet Paşa'dır. 1882'de Mühen-dishane-i Berri-i Hümayun'u bitirdi. Uzun yıllar askeri okullarda resim öğretmenliği yaptı. 1905'te binbaşı rütbesini aldıktan sonra topçu dairelerinde görev yaptı. Fotoğrafik gerçekçi tavırda eser vermiş asker ressamlar kuşağmdandır. Döneminde özellikle karakalem desen çalışmaları ilgi çekmiştir. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi'nde, İhsan adıyla kayıtlı bulunan "Nehir Kenarı" ve "Rumelihisarı" adlı tabloların Ahmed İhsan tarafından yapıldığı sanılmaktadır.

Ahmed İhsan Bey (Mısırlı) VII:151b. Ahmed İhsan Matbaası V:310b.

Ahmed İshak Efendi (ö. 1811) VL392c.

Ahmed İzzeddin Efendi (ö. 1813) V:367a.

Ahmed İzzet Efendi (ö. 1875) IV: 1 25a, V:223b, VII:123a.

Ahmed İzzet Paşa bak. İzzet Paşa (Ho-lo, Arap)

Ahmed İzzet Paşa (1864, Manastır -1937, İstanbul) Osmanlı asker ve devlet adamı. İttihad ve Terakki'nin iktidarı ele geçirdiği 1913'te başkomutan vekilliğine ve ardından harbiye nazırlığına getirildi. I. Dünya Savaşı'na girilmesine karşı çıkmakla birlikte, 1916' dan sonra Kafkas cephesinde ordu komutanı olarak bulundu. Yenilgiyi izleyen kısa süreli sadrazamlığının ardından çeşitli kabinelerde hariciye ve dahiliye nazırı olarak yer aldı. İstanbul ve Ankara hükümetleri arasında uzlaşma sağlamaya yönelik Bilecik görüşmesine katıldı. Cumhuriyet döneminde "Furgaç" soyadını aldı. Anıları Feryadım (2 c., 1992-1993) adıyla yayımlandı.

II:242b, IIL56lb, V:351a. Ahmed Kâmil Efendi (Belgradî)

Ahmed Kâmil Efendi (ö. 1860)

Ahmed Kamu Efendi (ö. 1894) ilgili madde-. Şeyh Türlü Tekkesi VII:172c

Ahmed Karahisarî mad. I:124a, II:488c, III:291c, 562a, IV: 1 7a, VI:257b, VILlOOc, 329b.

Ahmed Kemal Paşa (Kemalpaşazade) VI:4l8b.

Ahmed Lutfi Efendi (Vakanüvis) bak. Lutfi Efendi

Ahmed Mansur Mükerrem Efendi

I:154a.

Ahmed Mehdi Baba V:358a.

Ahmed Mesud Efendi (ö. 1815) V:397c.

Ahmed Mesud Efendi (ö. 1914, Şeyh) V:397c, vmillc.

Ahmed Midhat Efendi mad. L124c, 130b, 168a, IL32a, 69c, 198a, 321a, 515c, III:73a, 123c, 272c, 390b, 455c, 482b, 548a, 556a, IV:236a, 470c, 564c, V:489c, 530a, VL134a, 178b, 262a, 4l8c, VII:252b.

ilgili maddeler:

Ahmed Midhat Efendi Yalısı I:127a Tercüman-ı Hakikat VII:252b Yayıncılık VII:448a

Ahmed Midhat Efendi Yahşi mad. L 127a, IV:551a.

ilgili madde: Ahmed Midhat Efendi I:124a

Ahmed Muhtar Bey (1870, Çanakkale -1934, ?) Büyükelçi. Mülkiye ve Hukuk mekteplerinden mezun oldu. Washington ve Moskova'da büyükelçilik görevinde bulundu. Son Osmanlı Meclis-i Mebusan'ında İstanbul mebusu idi. TBMM'de 1-2. dönem (1920-1927) İstanbul milletvekilli olarak yer aldı. 1921'de hariciye vekilliği yaptı. 4. dönemde (1931-1935) ise Kastamonu milletvekili oldu.

Ahmed Muhtar Beyefendi (Molla Bey) (1807, İstanbul - 1882, İstanbul) Şeyhülislam. Sadrazam Gürcü Koca Yusuf Paşa'nın torunu, ulemadan Mahmud Bey'in oğludur. İyi bir öğrenim gördü. 1845-1855 arasında Takvim-i Vekayi'de musahhihlik yaptı. 1869'da Meclis-i Tetkikat-ı Seriye üyeliğine getirildi. Abdülaziz ve II. Abdülhamid dönemlerinde iki kez (1871-1872, 1878-1878) şeyhülislamlık yaptı. Paşa torunu olduğundan "Bey" diye anılırdı. Tuhfetü'l-Muhtar, Tefsir-i Cela-leyn Haşiyesi ve Mine't-Tasavvuf 'basılmış eserleri arasındadır.

V:386b.