A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı

Mehmed bin Ahmed Ubeydî II:510c.

Mehmed bin Ebu'l-Kasım III:451a, V:172b.

Mehmed bin Hüseyin (Nasuhpaşazade) (?, ? - 1670'ten sonra, ?) Tarih yazarı. Yaşamı hakkında fazla bilgi bulunmayan Nasuhpaşazade, Zeyl-i Teva-rih-i Âl-i Osman adını verdiği tarihinde 1639-1670 arasındaki olayları anlatmıştır.

Mehmed bin İbrahim (ö. 1765, Tokadı) III:5a.

Mehmed bin İbrahim es-Said el-Askeri

İlgili madde: Dizdariye Camii IH:73b

Mehmed bin Mehmed (?, Edirne - 1640, İstanbul) Tarih yazan. İstanbul'da Beylerbeyi (Emirülümera) Medresesi müderrisliğinde bulundu. Nuhbetü'l-Te-varih ve'1-Abbara.dh bir tarih yazmıştır. İki ciltlik bu eser, I. Ahmed'in I6l7'de ölümüne kadar gelmektedir.

Mehmed bin Mustafa (Derviş) (?, İstanbul -1592, İstanbul) Hattat. Şeyh Hamdullah'ın torunudur. Hattı, babası Mustafa Dede'den öğrendi ve icazetname aldı. Şehla idi. İyi görmediği için çok eğilerek yazardı. Birçok kuran yazmıştır. Vefatında Karacaahmet Mezarlığı'n-da dedesi ve babasının yanma gömüldü. Yazıda Şeyh Hamdullah ekolüne bağlıdır.

Mehmed bin Ömer (Arapzade) (?, İstanbul - 1715, İstanbul) Hattat. Hat sanatını, Hocazade Mehmed Efendi'den öğrendi ve icazetname aldı. 1.000 Kuran yazdığı bildiriliyorsa da bunun doğru olup olmadığı belli değildir. Babası Halepli olduğu için imzalarında "Arapzade" lakabını kullanırdı. Şeyh Hamdullah ekolüne bağlıdır.

IV:7c.

Mehmed bin Ömer (Ressam) (?, İstanbul - 1744, İstanbul) Hattat. Darphane idaresinde sikke ressamı olan hattat Ömer Efendi'nin oğludur. Yazıyı babasından öğrendi ve icazetname aldı. Babası gibi o da sikke ressamı oldu. Hekimoğlu Ali Paşa Camii'ndeki mihrap ayeti ile dört halifenin isimleri onun eseridir. Hafız Osman ekolüne bağlıdır.

Mehmed bin Sadeddin (ö. 1611) VL391c.

Mehmed Birgivî VI:13a.

Mehmed Burhaneddin Efendi (Şehzade)

Şehzade Burhaneddin Efendi Yalısı VU:151b

Mehmed Celal mad. V:358a, I:72b, III:308a, 372c.

Mehmed Celaleddin Dede (1849, İstanbul - 1908, İstanbul) Bestekâr, tan-buri ve müzik kuramcısı. Abdülbâki Nasır Dede'nin torunudur. Yenikapı Mevlevîhanesi'nde yetişti. Mehmed Ataullah Dede ve Hüseyin Fahred-din Dede ile birlikte Türk müziğinin ses sistemi üzerinde çalıştı. Ayrıca Rauf Yetka Bey'le birlikte tanburun perdeleri üzerine yaptığı çalışmalar daha sonra Subhi Ezgi ve Hüseyin Saadettin Arel tarafından devralındı ve bu çalışmalar bugün uygulanan, eşit olmayan yirmi dört aralıklı Türk dizisinin temelini oluşturdu. 1886'da babası Osman Selahaddin Dede'nin ölümü üzerine Yenikapı Mevlevîhanesi şeyhi oldu. En önemli bestesi "Dügâh-ı Cedid Mev-levî Ayini"dir.

I:44b, IV:108a, V:385c, 421c, 430b, VT:75c, 160e, 308c, VII:480a.

Mehmed Celaleddin Efendi (Kadı) IV:226b.

Mehmed Celaleddin Efendi (ö. 1666) VL301c.

Mehmed Cemal Efendi (ö. 1893) V:134c.

Mehmed Cemaleddin bak. Cemaled-din Uşşakî

Mehmed Cemaleddin Efendi (ö. 1917, Karsîzade) VI:135a.

Mehmed Cemaleddin Efendi (ö. 1937) IV:377a, VII:331c.

Mehmed Cemalî Efendi (ö. 1830, Sey-

yid) II:399b, VII:330b, 331c. Mehmed Cemil Paşa V:319a.

Mehmed Coşkun Efendi (ö. 1864) IV:50c.

Mehmed Çelebi (Derviş)

Babanakkaşzadeler I:518a Mehmed Çelebi (Fennî) II:511a. Mehmed Çelebi (Galata Kadısı) V:340a. Mehmed Çelebi (Hafız) V:525b. Mehmed Çelebi (Pirîpaşazade) III:368c. Mehmed Çelebi (Şeyh) III:279a.

Mehmed Çelebi Medresesi Eminönü 11-çesi'nde, Laleli-Koska'da olduğu kaynaklarda belirtilmiş olan bu medrese 16. yy'da Hekim Mehmed Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Bulunduğu yerin büyük bir ihtimalle İstanbul Üniversitesi Fen-Edebiyat fakültelerinin kapladığı alan içinde olduğu sanılmaktadır.

Mehmed Çelebi (Taib) VII:469b.

Mehmed Çelebi Türbesi III:239c,

252b.

Mehmed Dâniş (1805, İstanbul - 1830, İstanbul) Neticetü'l-Vekai adlı eserinde 1824 yılı olaylarını anlatmıştır. İstanbul'daki Nusretiye Camii'nin tamamlanması, donanmanın İstanbul'dan denize açılışı, yeniçeri birliklerinin durumu bu kitabın ana konularıdır. Şiirleri de vardır.

Mehmed Dede (ö. 1529, Divanî) III:362a, V:424b, YII:l66c, 214b.

Mehmed Dede (ö. 1664, Arzî) III:362b, V:427a, VI:56a.

Mehmed Dede (ö. 1717) V:425b.

Mehmed Dede (ö. 1718, Seyyid) IV:483a.

Mehmed Dede (ö. 1723, Eyyubî) II:l69b, III:565a.

Mehmed Dede (ö. 1732, Keresteciza-de) V:427b, VII:478a.

Mehmed Dede (ö. 1746, Küçük) VII:478a.

Mehmed Dede (ö. 1796, Seyyid Mevla-nazade) IV:483a, V:428b.

Mehmed Dürrî Efendi (ö. 1899)

IILlllb. Mehmed Edib Efendi (ö. 1805)

VII:330c. Mehmed Efendi (Bâkizade) II:511a.

Mehmed Efendi (Balıkesirli Küçük Ka-dızade) IV:367b, 367c.

Mehmed Efendi (Derviş) IV:324c. Mehmed Efendi (Evliya) ilgili madde: Evliya Camii III:234b

Mehmed Efendi (Hacı Hasanzade,

Mustafazade) III:476c. Mehmed Efendi (Hafız) IV:449a.

Mehmed Efendi (Hafız Kevkeb)

V:365b. Mehmed Efendi (Hafız Şühudî)

III:58b.

Mehmed Efendi (Hayalî) IV:515a. Mehmed Efendi (Hezarfen) VII:469a. Mehmed Efendi (Kadıköylü Kadı)

V:560b. Mehmed Efendi (Kadızade) III:234b,

IV:4l7c, VL152c.

Mehmed Efendi (Kamî) III:308a. Mehmed Efendi (Mimar) II: 173a,

VL317b. Mehmed Efendi (Molla) V:185a.

Mehmed Efendi (ö. 1453, Seyyid) IV:453a.

Mehmed Efendi (15. yy, Aşkî) İlgili madde-.

Molla Aşkî Mescidi V:483a Mehmed Efendi (ö. 1535, Şeyh)

VII:552c.

Mehmed Efendi (ö. 1544) VII:125b. Mehmed Efendi (ö. 1548) IV:506b.

Mehmed Efendi (ö. 1573, Birgili) I:22a, IV:367c.

Mehmed Efendi (Seyyid Malulzade) (1534, İstanbul -1584, İstanbul) Şeyhülislam. Kazasker Malul Mehmed Efendi'nin oğlu, Ebussuud Efendi'nin damadıdır. İlmiye aşamalarını geçtikten sonra 1580-1582 arasında şeyhülislamlık yaptı. Fatih'te 1582'de Malulzade Medresesi'ni yaptırdı.

IILl67a, VI:33b. İlgili madde-. Malulzade Medresesi V:282c

Mehmed Efendi (ö. 1587, Şeyh Çiviza-de) III:443c.

İlgili madde: Çivizadeler II:524b

Mehmed Efendi (ö. 1596, Kâtip) VIL7a.

İlgili madde: Pazar Tekkesi VI:235a

Mehmed Efendi (ö. 1598, Şeyhülislam Bostanzade) II:310b, IV:387a, V:336b.

Mehmed Efendi (Ta'likzade) (?, ? - 1599, ?) Seyyid Lokman'dan sonra şehnameci oldu. Şohname-i Hümayun ad-

lı eserini III. Murad'a sunmak üzere hazırlamıştır.

Mehmed Efendi (ö. 1611, Kaysunîzade) nli madde:

Kaysunîzade Mescidi IV:511c Mehmed Efendi (Hocazade) (1568, Bursa - 1615, İstanbul) Şeyhülislam. Hoca Sadeddin Efendi'nin büyük oğludur. Babasından ve dönemin önde gelen bilginlerinden ders alarak yetişti. İlmiye aşamalarını geçtikten sonra 1601-1603 arasında şeyhülislamlık yaptı. 1608'de yeniden atandığı bu görevi ölünceye dek sürdürdü. Babasının Tacü 't-Tevarih 'ine zeyl yazdıysa da bitiremedi. Şiirleri vardır.

Mehmed Efendi (Cerrahzade) (?, İstanbul- lolo, Diyarbakır) Şeyhülislam Çi-vizade Mehmed Efendi'den ders aldı. Sinan Paşa Medresesi'nde ders okuttu. Taşra kadılıklarında bulundu. İzlenimlerini yazdığı risalelerini I. Ah-med'e sundu.

Mehmed Efendi (ö. 1617, Şeyh Koğa-cızade) III:563a, VII:25a.

Mehmed Efendi (ö. 1625, Bostanzade) ilgili madde:

Bostanzadeler II:310b Mehmed Efendi (ö. 1640, Şeyh Harirî)

VI:235a, VII:7a, 338a.

Mehmed Efendi (ö. 1643) VI:329b.

Mehmed Efendi (ö. 1647, Şeyh) VI:568a.

Mehmed Efendi (ö. 1651, Şeyh) II:524c.

Mehmed Efendi (ö. 1651, Şeyh Çuhadar) VII:7b.

Mehmed Efendi (ö. l656'dan sonra, Üstüvanî) IV:368b.

Mehmed Efendi (ö. 1663, Devezade) VILllOc.

Mehmed Efendi (ö. 1682, Belgradlı La-garî) II: 106a, VI:392a, VII:223b.

Mehmed Efendi (Ankaralı) (1619, Ankara - 1687, İstanbul) Şeyhülislam. İlmiye aşamalarını geçtikten sonra 1686-1687 arasında şeyhülislamlık yaptı. Fetvalarının toplandığı Fetâvâyı An-karavîve Şemseddin Muhammed'in fıkıhla ilgili Tenvtrü'l-Ebsâr'ırun haşiyesi başlıca eserleridir.

Mehmed Efendi (ö. 1688 civarı) VI:568a.

Mehmed Efendi (ö. 1696, Seyyid Fena-rîzade) III:279a.

Mehmed Efendi (Debbağzade) (?, İstanbul -1702, İstanbul) Şeyhülislam. İlmiye aşamalarım geçtikten sonra l687'de Rumeli kazaskeri oldu. IV. Mehmed'in tahttan indirilmesinde (1687) önemli rol oynadı ve aynı yıl şeyhülislam oldu. Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'mn katline ferman vermeyince azledildi (1688). İkinci kez 1688-1689 arasında şeyhülislamlık yaptı. Reşahatü 'n-Na-

sıh Mine'l-Hadis-i Sahih adlı eseri ve fetvalarının bir araya getirildiği fetva mecmuası vardır. Fatih'te yaptırdığı, adıyla anılan medreseyle birlikte bu medresenin haziresindeki mezarı da ortadan kalkmıştır.

Mehmed Efendi (ö. 1702, Seyyid) VII:7a.

Mehmed Efendi (ö. 1707, Şeyh La'lî) I:13c, 28a.

Mehmed Efendi (ö. 1715, Kılıncî) VII:223c.

Mehmed Efendi (ö. 1718, Hamidî)

VI:301c. Mehmed Efendi (ö. 1718, Nasuhî)

VI:4lc, VII:121c.

Mehmed Efendi (ö. 1730) VII:446b.

Mehmed Efendi (Şeyhî) (?, ? - 1732, İstanbul) Şeyh, yazar. Yaşamının büyük bölümünü Edirnekapı'da geçirdi. Babası buradaki Mahmud Çelebi Tekke-si'nin şeyhiydi. Onun ölümünden sonra kendisi şeyh oldu. Ölünce bu tekkenin haziresine gömüldü. En önemli eseri Ataî Tezkiresi'ne yazdığı ve 22 yıllık bir çalışmanın ürünü olan Ve-kayiü'l-Fuzala'dıt. Bunda 1633-1718 arasında yaşayan fıkıh bilginleri ve şeyhlerin biyografileri vardır. Bu eserdeki 1800 biyografiye, Şeyhî'nin ölümünden sonra oğlu Hasan da 1718-1730 arasındaki dönem için 330 biyografi daha eklemiştir.

IILlööb.

Mehmed Efendi (ö. 1732, Yirmisekiz Çelebi) II:6lc, V:182c.

Mehmed Efendi (Mirzazade) (?, İstanbul -1733, İstanbul) Şeyhülislam. Şeyhülislam Mirza Mustafa Efendi'nin oğludur. İlmiye aşamalarını geçtikten sonra 1730'da şeyhülislam atandı. Yaşlılığı sebebiyle 7 ay sonra affını isteyerek istifa etti ve Üsküdar Sultantepe'deki çiftliğine çekildi.

İlgili madde:

Mirzazade Camii ve Kütüphanesi

V:475a

Mehmed Efendi (ö. 1736, Dürrî) ilgili madde: Dürrîzadeler IILllOc

Mehmed Efendi (ö. 1740, Şeyh Niksar-lı el-Hac) VI:492b.

Mehmed Efendi (ö. 1742) II:399a, VI:4lc.

Mehmed Efendi (ö. 1751, Arapzade) VI:59c, VII: 16e.

Mehmed Efendi (ö. 1754) VII:125c.

Mehmed Efendi (ö. 1755, Muradzade) V:564c, VI:35a.

Mehmed Efendi (ö. 1759, Şeyh) VI:568a.

Mehmed Efendi (ö. 1765) IV:373c.

Mehmed Efendi (ö. 1765, Bağdadî) IV:373b.

Mehmed Efendi

294

295

Mehmed Hasib Efendi

Mehmed Efendi (ö. 1770, Şeyh Yumurtacı) VL533c.

Mehmed Efendi (ö. 1773, Ebrucu)

Mehmed Efendi (ö. 1773, Kaymakçıza-de) II:396a, IV:15c, 506b.

Mehmed Efendi (ö. 1775) VILlllb.

Mehmed Efendi (ö. 1776, Seyyid) VII:5l6c.

Mehmed Efendi (ö. 1784, Şeyh Çanak-hisarh el-Hac) V:5l4c.

Mehmed Efendi (ö. 1786) IV:373c. Mehmed Efendi (ö. 1792) IV:374c. Mehmed Efendi (ö. 1793) V:514c.

Mehmed Efendi (ö. 1794, Moravî) VL97c.

Mehmed Efendi (ö. 1794, Seyyid) VI:36a.

Mehmed Efendi (ö. 1797, Küçük) IV:373c.

Mehmed Efendi (Mekkî) (1714, Mekke -1797, istanbul) Şeyhülislam. Mekke Mollası Halil Efendi'nin oğludur, ilmiye aşamalarını geçtikten sonra iki kez (1787-1788, 1791-1792) şeyhülislamlık yaptı. Divan 'ı ve değişik konularda eserleri vardır.

Mehmed Efendi (ö. 1801, el-Hac) V:564c, VI:35b, 492c.

Mehmed Efendi (ö. 1804, Palabıyık) VI: 14a.

Mehmed Efendi (ö. 1811, Şeyh Derunî) ilgili madde-.

Derunî Mehmed Efendi Tekkesi III:37b

Mehmed Efendi (ö. 1813, Türbedar) II:106b.

Mehmed Efendi (ö. 1845, Şeyh) II:396a, IV:15c, VII:414c.

Mehmed Efendi (ö. 1859, Şerif) L29a, VI:394c.

Mehmed Efendi (ö. 1863, Şeyh Hafız Abacı) VII: 139a.

Mehmed Efendi (ö. 1871, Aydî) IV:125a.

Mehmed Efendi (ö. 1873, Şeyh Hafız) II:4l6c.

Mehmed Efendi (ö. 1892) VI:328c.

Mehmed Efendi (ö. 1892, Şeyh Seyyid) V:232b.

Mehmed Efendi (ö. 1900, el-Hac) •-

IV:399b.

Mehmed Efendi (ö. 1900, Zakirbaşı, Paşa Mehmed) III:58b.

Mehmed Efendi (ö. 1916, Eğrikapılı) IV:550b, VII:545a.

Mehmed Efendi (Silahşor)

İlgili madde:

Silahî Mehmed Bey Mescidi VL553a Mehmed Efendi (Şeyh Çamlıcalı)

İlgili madde:

Çamlıcah Mehmed Efendi Tekkesi II:467b

Mehmed Efendi (Şeyh Kalemcioğlu) IV:395a.

Mehmed Efendi (Şeyh Sinanzade) V:34lb.

Mehmed Efendi (Tabib-i Ruhani Hacı) VI:402c.

Mehmed Efendi (Testerecizade) IV:400a.

Mehmed Efendi (Tütüncü) IV:334b.

Mehmed Efendi (Vânî) II:l69a, 243a, V:344a, 545a, VL55c.

İlgili maddeler: Vaniköy VII:367a Vaniköy Camii VII:368a

Mehmed Efendi (Yümnî, Selanikli müderris ve şair) IV:6a.

Mehmed Efendi (Zakir Hacı Kalburcu-zade) II:397a.

Mehmed Efendi (Zeynî) İlgili madde:

Mimar Ağa Mescidi V:467a Mehmed Efendi Çeşmesi mad. V:359a.

Mehmed el-Eyyubî (ö. 1628, Şeyh Seyyid) VII: 106a.

Mehmed Elif Efendi (ö. 1927, Şeyh) IV:7a, 7b, 8a, 8b, 8c, 9a, VI:393c, 394b.

Mehmed el-Kırımî (ö. 1856, Şeyh Sa-haf) V:223b.

Mehmed Emin (ö. 1922, Hafız) VII:66b.

Mehmed Emin Ağa (Mimarbaşı) VI:107b, VII:274a.

Mehmed Emin Ağa (Sipahiler Ocağı Ağası) IV:370a.

İlgili maddeler:

Mehmed Emin Ağa Çeşmesi V:359b Mehmed Emin Ağa Sebili V:359c

Mehmed Emin Ağa Çeşmesi mad. V:359b.

Mehmed Emin Ağa Sebili mad. V:359c, VI:340a.

Mehmed Emin Behiç Efendi (Rusçuk-lu) IV:381b.

Mehmed Emin Bey IV:30c.

Mehmed Emin (Candan) Efendi (ö.

1938) V:36lb, VII:331a.

Mehmed Emin Çelebi (ö. 1815, el-Hac) VII:l66c.

Mehmed Emin Dede (ö. 1812, Seyyid el-Hac) V:429a, VII:348b.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1585) V:70b.

Mehmed Emin Efendi (Sunîzade) (?, ? -1665, istanbul) Şeyhülislam. Halep Kadısı Kara Sunullah Efendi'nin oğludur. Rumeli kazaskerliğine kadar ilmiyenin bütün aşamalarını geçtikten sonra l658'de azledilince arpalık olarak verilen Tırnova'ya çekildi, lööl'de

ikinci kez Rumeli kazaskeri, l662'de şeyhülislam oldu. Yeni Cami'nin yapımı için gerekli istimlaklerle ilgili fetva vermeyince Yahudi dükkân sahiplerinden rüşvet aldığı söylenerek aynı yıl azledildi. Mezarı Üsküdar'da Aziz Mahmud Hüdaî Külliyesi'nin hazire-sindedir.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1748, Şeyhülislam Hayatizade) VTI:367c.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1756, Şeyh Seyyid) V:465c, VTMlOc, illa.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1758, Serta-rikzade) I:56c, II:4l4b, 4l4c, 415a, VL97c.

ilgili madde: Sertarikzade Tekkesi VI:533b

Mehmed Emin Efendi (ö. 1762) IV:373b.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1765) VL301c.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1794, Şeyh) VI:97a.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1813) IV:375a.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1822, Şeyh Hafız el-Hac) VII:106b.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1829, Şeyh) İlgili madde:

Mehmed Emin Efendi Tekkesi V:360b

Mehmed Emin Efendi (ö. 1833, Şeyh Ispartalı) VII:177c.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1835, Koğa-cı Şeyh) I:56c, V:474c, VL392c.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1846) I:96a, IV:375b.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1873) VILlllc.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1873, Hafız) V:397c.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1879) VL393b, YII:397a.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1899, Şeyh) ILl6lb.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1904) IV:377a.

Mehmed Emin Efendi (ö. 1907, Şeyh el-Hac) VII:139a.

Mehmed Emin Efendi (Şeyh Kırkağaç-lı) V:36la.

Mehmed Emin Efendi Tekkesi (Aksa-ray-Gureba) mad. V:361a, VII:331a.

Mehmed Emin Efendi Tekkesi (Beykoz) mad. V:360b.

Mehmed Emin Paşa (Divitdar) (?, ? -1753, Kahire) Sadrazam. İdari görevlerin ardından 1749'da sadaret kethüdası, 1750'de sadrazam oldu. Boğaz kıyısındaki Küçüksu Kasrı'nı yaptırarak I. Mahmud'a sundu. Yeniçeri ağa-sıyla anlaşmazlığa düştüğü için 1752' de görevden alınarak Girit'e sürüldü.

I:257b, V:l62a, 251c, VII:367c, 368a.

Mehmed Emin Paşa (Hacı Yağlıkçızade) (1723, İstanbul - 1769, Edirne) Sadrazam. Vezir rütbesiyle Mora ve Aydın beylerbeyliği yaptı. 1768'de sadrazamlığa getirildi. Rusya'ya karşı savaşta başarılı olamayınca görevden alındı. Sürüldüğü Dimetoka'ya giderken Edirne' de idam edildi.

V:552c.

Mehmed Emin Paşa (Kıbrıslı) (1813, Kıbrıs - 1871, İstanbul) Sadrazam. Londra ve Paris'te öğrenim gördü. Askeri, idari ve diplomatik görevlerin ya-nısıra kaptan-ı deryalık (1854, 1858-1859), Meclis-i Âli-i Tanzimat başkanlığı (1855-1856, 1858) ve üç kez sadrazamlık (1854, 1859, 1860-1861) yaptı.

IV:554b.

Mehmed Emin Paşa (ö. 1908) V:530a.

Mehmed Emin Rauf Paşa (1780, İstanbul -1860, İstanbul) Sadrazam. II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerinde beş kez sadrazamlık yaptı (1815, 1833-1839, 1840-1841, 1842-1846, 1856). Meclis-i Vâlâ başkanlığında ve Meclis-i Âli-i Tanzimat üyeliğinde bulundu. Genelde reform yanlılarının gücünü sınırlamak üzere bir denge unsuru olarak göreve getirildi.

III:499a, V:255c.

Mehmed Emin Sırrî Efendi (ö. 1790) IV:375a.

Mehmed Emin Şükuhî IV:42c, V:559c.

Mehmed Emin Tevfik Efendi (ö. 1914) VIL331a.

Mehmed Emin Tokadî (ö. 1745)

III:l65c, VI:33c, 36b.

Mehmed Emiri Çelebi (Tesbihçizade) V:185a.

Mehmed Esad Dede bak. Şeyh Galib Mehmed Esad Efendi IV:460a.

Mehmed Esad Efendi (Kazasker Hafız) Vt:195c.

Mehmed Esad Efendi (ö. 1625, Hoca-zade) bak. Esad Efendi

Mehmed Esad Efendi (Vassafzade) (1707, İstanbul - 1778, İstanbul) Şeyhülislam. Şeyhülislam Abdullah Vas-saf Efendi'nin oğludur. İlmiye aşamalarım geçtikten sonra 1776-1778 arasında şeyhülislamlık yaptı. Çok çabuk öfkelendiği için "Hindi Molla" diye anılırdı. Mezarı Eyüp'te Mirimiran Mehmed Paşa Türbesi'nin yanındadır.

Mehmed Esad Efendi (ö. 1844, Şeyh) V:5l4c.

Mehmed Esad Efendi (ö. 1848, Sahaf-larşeyhizade) bak. Esad Efendi

Mehmed Esad Efendi (1846, İstanbul -1918, İstanbul) Şeyhülislam. Süleyma-niye Medresesi'nde öğrenim gördü. İlmiye aşamalarını geçtikten sonra 1913' te atandığı şeyhülislamlıktan İttihad ve Terakki Cemiyeti ile anlaşmazlığa düştüğü için 19l4'te istifa etti. Karacaah-

met Mezaıiığı'nda gömülüdür. Mehmed Esad Erbüî (ö. 1931) VL37b.

Mehmed Esad Yesarî (ö. 1798) mad. V:36lc, III:544b, V:460c, 562a, VII:506c.

Mehmed Eşref Efendi (ö 1852, Me lekhocazade) V:70c.

Mehmed Eşref Efendi (ö. 1880) V:399c.

Mehmed Eşref Sabri Efendi (ö 1904, Şeyh el-Hac) V:485a.

Mehmed Eyyubî Efendi (ö. 1628) VILllOa, 110e.

Mehmed Fahreddin Efendi (ö. 1750) VI:50b, VII:122b.

Mehmed Fahreddin Efendi (ö. 1812) IV:375b.

Mehmed Fahreddin Efendi (ö. 1893) II:395c, IV:15c.

Mehmed Fahri Efendi (ö. 1735) V:70b, 397c, VII: 11 la.

Mehmed Fazlı Efendi (ö. 1812) VI:309c.

Mehmed Fazlı Efendi (ö. 1898) VI:327b, 456c.

Mehmed Fazlullah Efendi (ö. 1796) VI:50c, VII:122a.

Mehmed Fenayî (Şeyh) VII:7b.

Mehmed Fethullah Efendi (Seyyid) V:280a.

Mehmed Feyzullah Efendi (ö. 1737, Şeyh) V:485a.

Mehmed Feyzullah Efendi (ö. 1869) VI:38b, VII:189c.

Mehmed Fuad Efendi (ö. 1901) VII:172c.

Mehmed Galib Efendi (ö 1783) I:56b, VL393b.

Mehmed Galib Efendi (ö. 1831, Şeyh Seyyid) II:395c, IV:15c, 506b, VII:4l4c.

Mehmed Galib Efendi (ö. 1863) VI:393c.

Mehmed Galib Efendi (ö. 1911, Küçük) II:395c, 396a, IV:15c, 506c.

Mehmed Garib Efendi (ö. 1742) VII:122c.

Mehmed Geylanî (Şeyh) II:340c.

Mehmed Giysudar Geylanî (ö. 1569, Şeyhî) I:437a, V:l60b.

Mehmed Habib Efendi (ö. 1817, Şeyh Seyyid) V:466a, VII: 11 la.

Mehmed Hadidî (ö. 1756) VI:326c, VII:215a.

ilgili madde-. Rıfaî Âsitânesi VI:324c

Mehmed Hakiki Dede (ö. 1652, Ağa-zade) ILlöSc, V:425c.

Mehmed Hâkim Efendi (Seyyid) (?, İstanbul - 1770, İstanbul) Kalemiye sı-mfındandı. Cebeci, sipahi kâtiplikleri ve maliye tezkireciliği yaptı. 17ö2'de

vakanüvis atandı. Mezarı Üsküdar'da Ayrılık Çeşmesi'nin yanındadır. Hâkim Tarihiye da Tarib-i Vekayidenen eseri 1747-1766 arasını kapsar. Hâkim'in, 1755 kışında Halic'in donmasına düşürdüğü tarih ünlüdür.

IV:371b.

Mehmed Halife (17. yy) Tarihçi. Doğum ve ölüm tarihleri, yaşamı bilinmeyen Mehmed Halife, Tarih-i Sultan Mustafa adlı, I. Mustafa dönemini (1. kez 1617-1618, 2. kez 1622-1623) anlatan bir eser yazmıştır.

II:397a.

Mehmed Halife (Enderunlu) V:342b, 344a.

Mehmed Halife Efendi (?, Bosna 1659 dan sonra, İstanbul ?) Tarihçi. Hüseyin adlı bir Bosnalının oğludur. 2a-rih-i Mehmed Halife adlı eserinde IV. Murad (1623-1640), İbrahim (1640-1648) dönemlerini ve IV. Mehmed'in saltanat döneminde (1648-1687) 1659' a kadar geçen olayları anlatmaktadır. Tarihi, özellikle İbrahim dönemi İstanbul olayları bakımından önemlidir.

Mehmed Halife Efendi (Ülfetî) (?, ? -1665'ten sonra, ?) Tarihçi. Enderun'da yetişti. Koca Kenan Paşa, Süleyman Paşa, Köprülü Mehmed Paşa gibi devlet ricalinin maiyetinde bulundu. İbrik-dar oldu. Venedik'e karşı yapılacak seferin hazırlıklarında bulundu, 1650' de Çanakkale Savaşı'na katıldı. Tarih-i Gılmani adlı eseri 1650-1655 arası olaylarını verir ve bu dönem için Na-ima Tarihi'nin de kaynağı olmuştur. Mehmed Halife (ö. 1659'dan sonra) ile Mehmed Ülfeti'nin aynı kişiler olması ihtimali vardır. Ancak birinin anlattığı olaylar l659'da son bulurken, diğerinin l665'te son bulmaktadır.

Mehmed Halis Efendi (Tütüncü) İlgili madde: Göztepe Camii III:415c