Ortaçgil, Bülent V:534c. Ortadere I:496b.
Ortaköy mad. VI:141b, I:6a, 15a, 281a, II:l66a, III:25a, 405a, IV:534b, VII:493a, 539a.
İlgili maddeler: Boğaziçi II:266a
Damat İbrahim Paşa Çeşmesi II:546b
Esma Sultan Sahilsarayı 111:21 Ib Etz ha-Hayim Sinagogu III:225b Fer'iye Karakolu III:293c Fer'iye Sarayları III:294a Hatice Sultan Sahilsarayı IV:19b İbrahim Paşa Mescidi IV:127c
İstanbul Yüzme İhtisas Kulübü IV:251b
Kabataş Erkek Lisesi IV:327b Naime Sultan Yalısı VI:29b Ortaköy Camii VT:l43a Ortaköy Hamamı VI:l44b Taut Evi VII:227a Ortaköy Bulgar Karma Okulu IL329c.
Ortaköy Camii mad. VI:143a, L193c, 248b, II:38b, 38c, IV:101b, 103a, VI:l4lc.
Ortaköy Ermeni Kilisesi IV:549a. Ortaköy Ermeni Mezarlığı III:185b.
Ortaköy Fıkaraperver Cemiyeti 5 Eylül 1933'te, Ortaköy çevresindeki yoksullara yardım amacıyla, diğer semtlerde-ki benzerleri gibi CHP tarafından kurdurulmuş, merkezi Ortaköy CHP binasında olan dernek. Emin Vafi başkanlığında, Namık Mortol, Baha Ergülen, Cavit Uras, Yani Küpeli, Ömer Uçansu, Necdet Gül, Niyazi Özbayır, Muammer Çağırdı, Halit Fehmi'den oluşuyordu.
Ortaköy Hamamı mad. VI:144b, 141 c. Ortaköy İskelesi II:l65b, IV:202b. Ortaköy Karakolu III: 294a.
Ortaköy Spor Kulübü Adını taşıdığı semtin spor kulübü. 1910'da semtte Rumlar Ortaköy Spor Kulübü, Türkler de Ortaköy İdman Yurdu adıyla 2 ayrı kulüp kurmuşlardı. Ortaköy İdman Yurdu 1930'da resmi dernek statüsüyle Ortaköy Gençlik Kulübü adını aldı. Ortaköy Spor Kulübü de 1933'te bu kulübe katıldı. Futbol, masatenisi, aletli jimnastik, atletizm ve yüzme dallarında faaliyet gösterdi. 1984'te Dernekler Yasası'ndaki değişiklik nedeniyle, ismi Ortaköy Spor Kulübü Derneği oldu. 1988'de yapılan yeni tesislerinde basketbol, futbol, satranç ve voleybol dallarında faaliyet göstermekte, basketbol takımı Türkiye 1. Deplasmanlı Ligi'nde mücadele etmektedir.
II:524c.
Ortaköy Şifa Yurdu IV: I4b Ortaköy Tiyatro Kumpanyası II:66c. Ortaköy Tütün Fabrikası III:425c.
Ortaköy Vapuru Şehir Hatları İşletmesi yolcu vapuru. 1958'de, İstinye Tersanesi'nde motorlu yolcu vapuru olarak inşa edildi. 515 grostonluktur. Uzunluğu 48,2 m, genişliği 8,6 m, sukesimi
3,1 m'dir. Danimarka, Burmeister & Wain yapımı, her biri 450 beygirgü-cüııde iki adet dizel motoru vardır. Çift uskurlu olup saatte 14 mil hız yapmakta, 680 yolcu almaktadır. Zaman zaman İzmit Körfezi'nde de çalıştırılmıştır. Çengelköy adlı bir de eşi vardır.
V:99a.
Ortaokullar mad. VI:144c, III:139c, VL378c.
İlgili maddeler: İdadiler IV: 135c Rüştiyeler VI:337a
Ortaoyuncular 1980'de Ferhan Şensoy' un kuruculuğunu yaptığı tiyatro topluluğu. Ferhan Şensoy'un yazıp yönettiği ve Harbiye'de Yapı Endüstri Mer-kezi'nde sahnelenen Şahlan da Vu-mr/«r(1980-1985) topluluğun ilk oyunu oldu. 1980-1981 sezonunda Küçük Sahne'ye taşınan topluluk, 1989' da restorasyonunu gerçekleştirdikleri Ses Tiyatrosu'na taşındı. Topluluk 1994'te "İçinden Dalga Geçen Tiyatro" adını verdikleri katamaranlarında, demirledikleri Kuruçeşme'de ve Fenerbahçe'de Seyircili Seyir Defteri adlı oyun ve Kırkambar adlı kabare ile seyirci karşısına çıktı.Topluluğun içinden yetişen genç oyuncular da Küçük Sah-ne'de Nöbetçi Tiyatro adıyla Orta-oyuncular'a bağlı olarak oyunlar sahneledi.
IV:325b.
Ortaoyunu mad. VI:146b, IIL517a. İlgili maddeler: Abdürrezzak Efendi I:54b Hamdi (Kavuklu) III:542b İsmail Efendi (Küçük) IV: 213a
Ortodoks Kiliseleri bak. Rum Ortodoks Kiliseleri
Ortodoks Patrikhanesi bak. Rum Ortodoks Patrikhanesi
Oruç Beğ VII:73a.
Oruz, İffet Halim III:529b, IV:347a.
Orya Kapısı I:541c.
Oryan, Nurettin (1903, İstanbul - 1984, İstanbul) Gazeteci. Liseyi bitirdikten sonra 1920'de Payitaht gazetesinde muhabir olarak çalışmaya başladı. Daha sora Yeni Şark, İleri, İkdam, Yılmaz, Tevhid-i Efkâr, Tanın, Haber, Tan, Akşam, Son Telgraf, Gece Postası gazetelerinde çeşitli görevler üstlendi.
Oryantalist Mimari mad. W: 148a,
I:469c, VIL515a. İlgili maddeler:
Çırağan Sarayı II: 503a
Mustafa Reşid Paşa Türbesi V:567c
Sirkeci Garı VII: 13b
Topçu Kışlası VII:274a Osep (Kurban) mad. VI:149c. Oskay, Sait VI: 150a.
Oskay, Seyyan mad. VI: 150a, 264a. ilgili madde: Tango VII:203c
Oskiyam (Kuyumcu) (18. yy, İstanbul -19. yy, İstanbul) Ermeni asıllı tanburi, neyzen. Samatyalıdır. Tanburi İzak' tan geleneksel üslupta tanbur çalmayı öğrendi. Tanburi ve neyzen olarak genç yaşta parladı. II. Mahmud zamanında Enderun'a alındı. Tanbu-run icrasında eski tavrın en büyük temsilcilerinden biri olarak Türk musikisi tarihine geçti. Geleneksel tanbur üslubu Oskiyam'dan Kozyatağı Rıfaî Tekkesi Şeyhi Abdülhalim Efen-di'ye, ondan da Subhi Ezgi'ye aktarılarak günümüze ulaşmıştır.
IV:311c, V:81c, VI:330c.
Osman H mad. VI: 150a, I:8a, 94b, 442a, II:394c, V:97a, 504b, 54lc, VIL58c, 230c, 46la, 467c, 475a.
İlgili madde:
Karanlık Bent IV:459a Osman n Bendi bak. Karanlık Bent
Osman IH mad. VI:154c, LlOlc, 104a, II:97a, 97c, IV:36lc, V:llc, 548c, VII:230c, 297a.
Osman ffl Köşkü mad. VI: 157a, LlöOc, II:63c, VII:287a, 288b.
ilgili madde:
Topkapı Sarayı VII:280c Osman m Taşlığı VII:288b. Osman (Burdurlu Hafız) V:562a. Osman (Derviş) I:186c, III:40b. Osman (İkiz) IIL454a.
Osman (ö. 1596'dan sonra, Nakkaş) mad. VI:157c, IL26a, 345a, III:217c.
Osman (ö. 1698, Hafız) mad. W:158a, I:l4a, 48a, Il4b, 190a, 302b, IIL543c, 567a, 567c, IV: 15a, 17b, V:45b, 265c, 545a, VI:127c, VILlOöc, l65b.
Osman (Deli) (?, İstanbul -1805, İstanbul) Hattat. Çengelköylü Ilacızade Mustafa Efendi'den yazı meşk etmiştir. Yaşadığı çağda Hafız Osman ekolü yürürlükte olmasına rağmen 15-16. yy'da yaşamış olan Şeyh Hamdullah'ın üslubunda yazmıştır. Bazı acayip hallerinden dolayı hattatlar arasında "Deli Osman" olarak tanınırdı.
Osman (Kayışzade) (1834, Burdur -1894, İstanbul) Hattat. Seyyid Hafız Osman Nuri Efendi diye tanınırsa da hattatlar arasında "Kayışzade" olarak ün salmıştır. Genç yaşta İstanbul'a gelerek Kazasker Mustafa İzzet Efendi' den icazetname aldı. Hocasının ölümü üzerine Muhsinzade Abdullah Bey'e de devam etti. Hayatını Kuran yazarak kazandı.
Osman (ö. 1873, Âşık) II:434c. Osman (Poyraz) V:338a. Osman Ağa (Buhurî) İlgili madde:
Osman Ağa
344
345 Osmanlı Donanma Cemiyeti
Osman Ağa Camii VI:159a
Osman Ağa (Fatih Darüşşifası Mütevellisi) III:269a.
Osman Ağa (Mısrî) III:463a, 568b, VI:159c.
Osman Ağa (ö. 1732-33) VII:486a. Osman Ağa Camii mad. VI: 159a, IV:332a, 34lb, VILllSc.
Osman Ağa Çeşmesi (Hasanpaşa) mad. VI:160a.
Osman Ağa Çeşmesi (Kadıköy) mad. VI:159c.
Osman Ağa Sebili Fatih İlçesi'nde, Sa-ngüzel Caddesi'nin altında, Mesih Mehmed Paşa Camii'nin yakınında bulunmaktaydı. Saray cerrahlarından Osman Ağa'nın 994/1586'da yaptırmış olduğu bu sebil, klasik üslupta, kare planlı, kubbeli, pencereleri sivri kemerli bir yapı idi. Günümüzde tamamen ortadan kalkmıştır.
Osman Asaf VI:176c.
Osman Bey (II. Abdülhamid'in mabeyincilerinden) VT:l65a.
Osman Bey (II. Abdülhamid'in serkâri-ni) IIL148C.
Osman Bey (Hacı Hammamîzade) II:375c, III:255a, IV:378c.
Osman Bey (Mirliva) VI: 154a.
Osman Bey (16. yy, Karahisar Sancakbeyi) V:453c.
Osman Bey (ö. 1885, Tanburi) mad. VI:160b, VII:546c.
Osman Bey (ö. 1892) IV:2l6a.
Osman Bey (1830 ?, istanbul - 1900 ?, istanbul) Besteci. "Küçük" lakabıyla anılır. Rast makamında ve curcuna usulündeki "Bin can ile sevdim seni" şarkısı en bilinen eseridir. Ayrıca peşrev ve saz semaileri de ünlüdür.
Osman Bey (19. yy'm ilk yarısı) Tanzimat'tan önce İstanbul'da ihtisab ağalığı (belediye başkanlığı) yaptı. Bu görevi sırasında gece gündüz kentte dolaşır, dükkânını, dükkânının önünü temiz tutmayan esnafa türlü cezalar verirdi. Hayvansever olduğu için yük beygirlerine işkence edenlere aynı işkenceyi uygulatır, pazarda satılan tavuk ve hindilerin baş aşağı gezdirilmesine izin vermezdi. Sattığı tavukları aç bırakan köylüyü dayağa çektirirdi. Bir gün bir köylünün "Ağam, tavukların kursağını yoklu-yorsun, iyi de bir de onları satmaya çalışan benim kursağımı yoklasana! iki gündür ağzıma lokma koymadım!" demesi üzerine adamın tavuklarını kendisi satın almıştı. Medreseden yetişen Osman Bey, tumturaklı Os-manlıcaya meraklıydı. Yalın sözü sevmez, örneğin "Susadım" demek yerine "Derûnum âteş-i nâr ile püryân idüğin-den bir kadeh-i lebrîz ile âb-ı hoş-gü-vâr nûş eyleyerek teskin-i âteş eylemek..." gibi uzun ve Farsça tamlama-
larla dolu bir ifade kullanırdı. Bir gün mederesede hocası ders verirken mangaldan sıçrayan kıvılcım hocanın sarığına sıçramış, o zaman öğrenci olan Osman Bey hocasına bunu haber vermek için "Ey hâce-i bî-misâl, v'ey üs-tâd-ı zî-kemâl! Bu şakird-i pür-kelâl sol veçhile arz-ı hâl eyler ki bi-hikmet-i müteâl nâr-ı mangaldan bir şerer-i cevval peıtâb ile ser-i âlü'l-âlinizdeki sarığı iş'âl eyledi" deyinceye kadar sarığının yandığını fark eden hoca, can havliyle başındakini fırlatmış, Osman'a da "Bre oğlum, sarığın yanıyor, desene!" diye bağırmış.
Osman Bey (ö. 1932, Pirizade) VI:252c.
Osman Bey (Pazı) VLllc.
Osman Bey (Türkmenzade) VII:349c.
Osman bin Ahmed (Tercüman) (1657, Temeşvar - 1723'ten sonra, İstanbul) Yaşamının büyük bölümünü tutsak olarak Graz ve Viyana'da geçirdi. 1718' de Pasarofça Antlaşmasından sonra Temeşvar'a döndü. Elçilik görüşmelerinde çevirmenlik yaptı. Son yıllarında İstanbul'a gelerek Tophane'ye yerleşti ve anılarım yazdı. Gâvurların Esiri adıyla Latin harflerinde de basılan bu eser Osmanlı edebiyatının ender otobiyografilerindendir.
Osman Çelebi (Tanburi) IV:395a.
Osman Dede (ö. 1729, Kutb-ı Nayî) mad. VI.-16la, III:58a, 58a, 254c, 362b, V:427b, 528b.
Osman Dede (ö. 1918) V:421c. Osman Efendi (Arpa Emini) VI:432a. Osman Efendi (Bostanı) III:l66b.
Osman Efendi (Hafız) mad. VI: 161 b, VII: 563a.
Osman Efendi (ö. 1569) VII:121b. Osman Efendi (ö. 1594, Haşimî)
II:105c, IV:377a, VI:383a, VII:122c. İlgili madde:
Saçlı Emir Tekkesi VI: 383a
Osman Efendi (ö. 1627, Hakikîzade) IV:125b, VII:7b.
Osman Efendi (ö. 1663) VL34a.
Osman Efendi (ö. 1674, Şeyh Bosnalı Karabaş) VII:7b.
Osman Efendi (ö. 1684, Şeyh) III:50a.
Osman Efendi (ö. 1690, Atpazarî) II:395a, V:70c.
Osman Efendi (ö. 1724) VI:33c. Osman Efendi (ö. 1821) VI:329b. Osman Efendi (ö. 1856) VL328b.
Osman Efendi (ö. 1878, Şeyh Dellal) III:58a.
Osman Efendi (ö. 1889) VII:553a.
Osman Efendi (Musullu) (1840, Musul -1918, Bağdat) Hafız, hanende, besteci. Genç yaşta İstanbul'a gelerek Zekâi Dede, Bolahenk Nuri Bey ve Hüseyin Fahreddin Dede'den dini ve dindışı musikiyi öğrendi. Mevlevîydi. Hutbe-
leri, Kuran okuması ve hanendeliğiyle İstanbul'da büyük ün kazandı. Hutbe okuduğu camiler dolup taşardı. Dindışı musikiyi de iyi bilir, ramazan aylarında Fevziye Kıraathanesinde fasıllara katılırdı. Hüseynî Mevlevî ayininin yalnızca l . selamı günümüze ulaşabildi. "Neş'e-yâb-ı lütfün olsun bu ser-i şûridemiz" güfteli hüzzam şarkısı çok beğenilmiştir.
V:530b.
Osman Efendi (Seyyid) VL13c. Osman Efendi (Şeyh Sarı) V:465c.
Osman Efendi (Tokat Meydan Camii imamı) IIL567b.
Osman Fazıl Efendi (ö. 1954) VII:172c.
Osman Fıtrî VII:119c.
Osman Hamdi Bey (ö. 1910) mad. VI: 16 1 c, I:125a, 429c, II:550a, III:115c, 151b, 151c, 205b, 395a, IV:335a, V:388b, 487b, VL122b, 436b, 445b, VII: l lc, 364b, 515c. ilgili maddeler: Arkeoloji Müzeleri I:307a Sanayi-i Nefise Mektebi VI:447b
Osman Haşimî Efendi (ö. 1594) V:383a.
Osman Hilmî Efendi (ö. 1874) VL327c, 329b.
Osman Himayetî Efendi (ö. 1796) VI:326c.
Osman Keşfi Efendi (Şeyh) IV:49c,
. VI:l63c.
Osman Keşfi Efendi Tekkesi
W.-l63b.
Osman Ma'nâ Efendi (ö. 1688)
IL396b, VL301c. Osman Nevres I:2a. Osman Nihalî VL73b. Osman Nureddjnjems Efendi (ö.
1893) ^
Osman Nuri V:4a.
Osman Nuri Efendi (ö. 1854) VI:392c.
Osman Nuri Paşa (Ressam) (1839, İstanbul - 1906, İstanbul) Asker ressam. 1857'de ressam ve yaver olarak saraya girdi ve mirlivalığa kadar yükseldi. Mekteb-i Harbiye ve Kuleli Askeri İda-desi'nde öğretmenlik yaptı. Yağlıboyayla çalışan ilk Türk ressamlarından-dır. Çiğ renkler kullanarak fotoğrafik bir gerçekçilikle yaptığı deniz manza-ralarıyla tanınır.
VII: l la, 515c, 545b. Osman Paşa (Macar) VI:73b.
Osman Paşa (Özdemiroğlu) (1527, Kahire - 1585, Tebriz) Sadrazam. Çeşitli yerlerde beylerbeyliği yaptı. 1571' de Kıbrıs'ın fethine katıldı. 1578'de İran seferinde büyük yararlıklar gösterdi. 1584'te sadrazamlığa getirildikten sonra yeni bir İran seferine çıktı. Ele geçirdiği Tebriz'de öldü.
V:500a.
Osman Paşa (Küçük) (?, ? -1726, Sayda) Devlet adamı. Silahdarlığın ardından çeşitli yerlerde beylerbeyliği yaptı. İkinci vezirlik ve İstanbul kaymakamlığı görevlerinde bulundu.
V:344b.
Osman Paşa (Topal) (?, ? -1733, Kerkük) Sadrazam. Çeşitli yerlerde beylerbeyliği, muhafızlık ve seraskerlik yaptı. 1731'de getirildiği sadrazamlıkta beş ay kaldı. Daha sonra Bağdat serdarı olarak İran kuşatmasını boşa çıkardı. Kerkük yakınlarındaki ikinci savaşta öldü.
IV:237a, V:248c. Osman Paşa (ö. 1874, Topal) V:386a.
Osman Paşa (Gazi) (1833, Tokat - 1900, İstanbul) Asker. Lübnan, Girit ve Yemen ayaklanmalarının bastırılmasında görev aldı; müşirliğe kadar yükseldi. 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı'nın başlarında Garp Ordusu komutanı olarak Rus kuvvetlerini durdurdu ve Plevne'ye girdi. Beş aylık parlak bir savunmanın ardından Rus kuşatmasını yarmaya çalışırken yaralanarak tutsak düştü. Serbest bırakıldıktan sonra hassa müşirliğine getirildi. 1878'de atandığı seraskerlikten savaş yanlısı olduğu gerekçesiyle 1885'te alındı. İki oğlunu II. Abdülhamid'in kızlarıyla evlendirdi.
II:432c.
Osman Paşa (Tatar) (?, ? - 1924, İstanbul) Asker. Avrupa'da öğrenim gördü. Yemen ordusu komutanlığı yaptı. Rumeli'deki karışıklıkları bastırmakla görevlendirildi (1908). II. Meşrutiyetin ilanından sonra emekliye ayrıldı. Mec-lis-i Ayan üyeliğinde bulundu.
II:307b.
Osman Raşid Paşa (1801, İstanbul -1880, İstanbul) Şehremini. Taşrada ve İstanbul'da çeşitli idari görevlerde bulundu. Şubat 1857-Haziran 1858 arasında İstanbul şehreminliği yaptı. Daha sonra İzmir ve Cezayir-i Bahr-ı Se-fid (Akdeniz Adaları) vilayetlerine vali oldu. VILlSOa.
Osman Reis (ö. 1645) ilgili madde: Osman Reis Camii VI: 164a
Osman Reis Camii mad. VI: 164a, I:87a, VIL365a.
Osman Sahib Efendi (Pirîzade) VL252a. Osman Salaheddin Dede (ö. 1887)
IL170b, IV:7b, 107c, V:430a,
VII:479a, 544c.
Osman Sıdkî Efendi (ö. 1702) II:399a. Osman Sadi Efendi (ö. 1919) V:386b.
Osman Şems Efendi (ö. 1893) IV:372b, 447a.
Osmanağa Kadıköy İlçesi merkezinde, çarşının bulunduğu yerde, adını Osman Ağa Camii'nden alan mahalle ve
semt. Osmanlıların Konstantinopolis'i almasından sonra Halkedon'da (Kadıköy) başlatılan ilk Müslüman yerleşmesi olarak Kadı Hızır Bey tarafından yaptırılan cami etrafında oluşmuş mahalle, L Ahmed'in (hd 1603-1617) bâbüssaade ağası Osman Ağa tarafından yaptırılan cami nedeniyle, o tarihten sonra bu adla anılmaktadır. Mahallenin nüfusu (1990) 7.814'tür.
Osmanbey mad. VJ-.l65a, VILlSöc, 500a.
Osmanbey Bahçe Sineması L540b. Osmanbey Borsa Lokantası VL9b. Osmanischen Post L213b. Osmanischer Iloyd L213b.
Osmaniye Mahallesi Bakırköy İlçesi'nde, Veliefendi Hipodromu'nun kuzeybatısında, Kartaltepe Mahallesi'nin kuzeyinde yer alan mahalle. Önemli bir bölümü yeşil alan olan yörenin doğu kesiminde Haznedar ve Çırpıcı dereleri bulunur. Nüfusu (1990) 23.674'tür. l:557c, Iıl:382b, 385b. ilgili madde: Veliefendi Hipodromu VII:377c
Osmanlı Günlük gazele. 1876'da Mehmed Tevfik tarafından yayımlandı.
I:132c, V:369a.
Osmanlı Günlük gazete. 29 Temmuz 1880-19 Temmuz 1885 tarihleri arasında yayımlandı. Müdürü Tevfik II-hami'ydi.
Osmanlı Ahrar Fırkası 14 Eylül 1908'de kurulan siyasal örgüt. 1900'lerde Paris'te oluşan Prens Sabahaddin önderliğindeki "Teşebbüs-i Şahsî ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti"nde somutlanan akımın Osmanlı ve İstanbul siyasal hayatındaki yansımasıdır. İlk girişimciler Nureddin Ferruh Bey'le 1910'da bir suikasta kurban giden gazeteci Ahmed Samim'dir. Kurucuları Nurettin Ferruh, Ahmed Fazlı, Kıbrıslı Tevfik Nâzım, Şevket, Celaleddin Arif, Mahir Said beylerdi. Merkezi Babıâli Caddesi, no. 66'da Hilal Matbaası'ndaydı. Ahrar "hür"ün çoğulu anlamını taşıyordu. Liberal bir siyasal çizgi benimsemişti. II. Meşrutiyetin ilk siyasal partilerinden olan Ahrar Fırkası 1908 seçimlerine sadece İstanbul'da katılmış, İttihad ve Terakki'ye muhalif olmuş, bölücülük ve kozmopolitlikle patrikhane ile ağız birliği etmekle suçlanmıştır. Parti 1909' daki Otuz Bir Mart Olayı'na dolaylı karışmış, ileri gelenleri tutuklanmış, yargılanmış ve varlığı fiilen sona ermiştir.
VII: 18b.
Osmanlı Amele Cemiyeti IV:281a, 288c.
Osmanh-Avusturya Mobilya ve Hah Mağazası III:154b.
Osmanlı Bankası mad. VI:l65b, II:47c, 47a, 50b, 294fo, 429b, IIL355b, IV:229>c.
ilgili maddeler: Bankacılık II:7.6c Osmanlı Bankası Binası VI:l66b Osmanlı Bankası Olayı VLl66c
Osmanlı Bankası Binası mad. VI:l66b, II:217a, VII:365a.
Osmanlı Bankası Olayı mad. W:l66c, I:40b, II:294b, IILISlc, 193b.
İlgili maddeler: Ayaklanmalar I:438c Ermeni Ayaklanması III: 181a
Osmanlı Beşiktaş Terbiye-i Bedeniye Mektebi II:l67c.
Osmanlı Demokrat Fırkası 6 Şubat 1909'da, Sultanahmet'te Millet Bahçesi karşısında Fuad Şükrü Bey'in evinde kurulmuş siyasal parti. "Fırka-i İbad" olarak da anılır. Jön Türklerin ileri gelenlerinden Dr. İbrahim Temo'nun "Selamet-i Umumiye Kulübü"nü bir siyasal partiye dönüştürmesiyle başlayan kuruluş aşamasında Selamet-i Umumiye Kulübü'nün üyeleri olan İbrahim Naci, Giritli Ali, Fuad Şükrü, Dr. Rıza Abut, Pertev Tevfik, Yenişehirli Salih, Mustafa Bey, sermakinist Rıza Bey, Dr. Abdullah Cevdet, Dr. İbrahim Temo (reis) kurucular arasında yer almışlardır. Fırka İttihatçıların sert baskılarına maruz kalmış olmasına rağmen, gerek resmi yayın organları Türkiye, Feryad, Ahali ve bunlar kapatıldıkça İstanbul'da peşpeşe çıkarılan Selamet-i Umumiye, Hâkimiyet-i Milliye, Muahede, Yeni Ses, Genç Türk, Azad gibi gazetelerde gerekse diğer platformlarda muhalefetini sürdürmüştür. 1911'den sonra yoğunlaşan baskılar karşısında gerileyen fırka 5 Aralık 1911'de kendini feshederek Hürriyet ve İtilaf Fırka-sı'na katılmıştır.
VII:18b.
Osmanlı Donanma Cemiyeti Osmanlı donanmasını güçlendirmek amacıyla kurulan ve Donanma Cemiyeti olarak bilinen dernek, Donanma-yı Os-mani Muaveneti Milliye Cemiyeti adıyla 1909'da faaliyete geçmiştir. II. Meş-rutiyet'in etkisi ve V. Mehmed'in (Re-şad) desteğiyle kısa sürede örgütlenmiş ve Almanya'dan iki zırhlı ile dört muhrip satın alınmış; İngiltere'ye iki savaş gemisi sipariş edilmiş ve bir İngiliz şirketine Gölcük'te tersane kurdurulmuştur. Bu etkinliklerinin yanısı-ra 1910'dan itibaren Donanma adlı bir de dergi çıkaran cemiyet Şubat 1919' da Vahideddin'in iradesiyle kapatılmıştır.
Osmanlı Donanma Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi 1914'te İstanbul'da Donanma Cemiyeti'nin müdürü Ziya Bey' in girişimiyle, cemiyete gelir sağlamak amacıyla kurulan tiyatro topluluğu. Toplulukta Ahmed Fehim, Muhsin Er-tuğrul, Mardiros Mınakyan, Nureddin Şefkatî, Eliza Binemeciyan ve Kınar Hanım gibi dönemin önde gelen oyun-
347
Osmanlı Donanma Cemiyeti 346
culan yer almaktaydı. Oyunlarını Şeh-zadebaşı'ndaki Millet Tiyatrosu'nda sahneleyen topluluk 1. Dünya Savaşı başladıktan sonra dağıldı. Oynadıkları oyunlar arasında İbnürrefik Ahmed Nuri'nin Alemdar'ı, Aka Gündüz'ün Muhterem Katil'i, Hüseyin Kâzım'ın Midilli 'de Bir Facia 'sı yer alır.
II:233b.
Osmanlı Donanma Cemiyeti Piyangosu VL260a.
Osmanlı Dönemi Mimarisi mad. VI:168c.
ilgili madde: Hassa Mimarları Ocağı IV:12c
Osmanlı Dram Kumpanyası mad. VI:175c, IV:451b, VI:179a.
ilgili madde: Ahmed Fehim I:123a
Osmanlı Eczacıları İttihat! Cemiyeti
I:123c.
Osmanlı Hürriyetperver Avam Fırkası
Kasım 1918'de İstanbul'da kurulmuş siyasal parti. İttihad ve Terakki'nin feshinden sonra, onun devamı olarak bilinir. Yayın organı Mz'nfeergazetesiydi. 1919'dan sonra kapandı. Üyelerinden bazıları Anadolu'ya geçti.
Osmanlı İpek, Keten Eşya AŞ III:86c. Osmanlı İtibar-ı Milli Bankası II:48a.
Osmanlı Komedi Kumpanyası
VI:318a.
Osmanlı Komedi ve Vodvil Heyeti
I:123a.
Osmanlı Matbuat Cemiyeti 1917'de İstanbul'da kurulmuş olan basın derneği. Kurucuları Mahmud Sadık Bey (reis), Yunus Nadi (Abalıoğlu), Ağa-oğlu Ahmed, Abdullah Zühdü, Mu-hiddin (Birgen), Ahmed Emin (Yalman) beylerdi. İlk kongresini 15 Şubat 1918'de yapan cemiyetin yönetim kurulu başkanlığına Hüseyin Cahit (Yalçın), ikinci başkanlığına Yunus Nadi seçildiler. Mondros Mütareke-si'nden sonra üyeleri arasında görüş farklılıkları beliren cemiyetin örgütsel yapısı fiilen sona erdiyse de üyelerinin etkinlikleri daha sonraki yıllarda da sürdü.
II:71a.
Dostları ilə paylaş: |