A-uyun-u Ehbar-i Rıza a

59. BÖLÜM

MEMUN’UN İMAM RIZA (A.S)’I ZEHİRLE ŞEHİT ETMESİNİN SEBEPLERݹ

Temim bin Abdullah bin Temim el-Kureşî (r.a), babasından şöyle naklediyor: Ebu Salt el-Herevî’den şöyle sordum: Memun, İmam Rıza (a.s)’a o kadar ikram, muhabbet, ilgisinden sonra ve onu veliahdı yaptıktan sonra nasıl şehit edebilir (kalbinden nasıl böyle bir şey geçebilir)?”

O, cevabında şöyle dedi: Memun’un, İmam Rıza (a.s)’a ikram ve ilgisi onun faziletini tanıyıp bildiğinden dolayıydı. Ama veliaht etmesi, halka onun da dünyaya ilgi gösterdiğini ispatlayabilmek içindi. Böylece insanların gözünde ona karşı olan makam, inanç ve akideleri yok olacaktı. Ama Memun, İmam (a.s)’dan millete bir şey gösteremedi, tam tersine onun fazileti daha çok bilinip kalplerde olan sevgi ve itikat daha da arttı.

Çeşitli şehirlerden mütekellimler çağırarak onlardan birisinin İmam (a.s)’a galip gelerek alimler yanında değerini yok etmek istiyordu. Böylece onun da eksikliğinin olduğunu halka yaymayı tasarlıyordu.

İmam (a.s) her Yahudî, Nesâra, Mecus, Sabiîn, Berahime, Mülhit, Dehriye ve İslam fırkalarından muhalif olanlarla münazara ettiğinde onlara galip gelip delilini ise kabul etmelerine mecbur kılmıştır.

Halk, bu yüzden şöyle söylüyorlardı: Allah’a andolsun bu, hilafete Memun’dan daha layıktır.

Haberci ve casusları bunu Memun’a ulaştırdıklarında Memun çok sinirlenip ona olan kıskançlığı daha da çoğaldı. Öte taraftan, İmam (a.s)’ın Memun’dan hiçbir korkusu yoktu. Hakkı söylerdi. Bazen Memun’a da hoşuna gitmeyen cevaplar verirdi. O, buna sinirlenip kînini kalbinde saklardı, bunu da dışarı vurmayıp bildirmezdi. Onun bütün hilesi snuçsuz kalınca; İmam (a.s)’ı zehirle şehit etti.

60. BÖLÜM

İMAM RIZA (A.S), OĞLU OLAN EBU CÂFER MUHAMMED BİN ALİ (A.S)’I (İMAM CEVAD’I) İMAMET VE VELAYETE TAYİN ETMESİ

1- el-Hekim Ebu Ali Hüseyin bin Ahmed el-Beyhakî Muhammed bin Ebu Abbad ki kâtip idi, Fazl bin Sehl onu İmam (a.s)’a bu iş için tayin etmiş idi. O, şöyle söylüyor: İmam Rıza (a.s) oğlu Muhammed’in ismini daima künyesi ile söylerdi (yani künyesiz adını söylemezdi). Öğneğin; şöyle söylerdi: “Ebu Câfer bana şöyle yazdı veya ben Ebu Câfer’e şöyle yazdım...” O ise (Ebu Câfer) henüz Medine’de bir çocuktu. İmam (a.s) oğluna büyük bir saygı ve yüceltişle hitap ederdi.

Ebu Câfer (a.s) da mektuplarının cevabını çok güzel bir hitap ve belagatla yazardı.

Bir gün İmam Rıza (a.s)’ın şöyle buyurduğunu duydum: “Ebu Câfer benden sonra ailemden olacak vasim ve halifemdir.”

61 ila 64. BÖLÜMLER

(61 ila 64. Bölümler tarihi rivayetlerdir. İmam Rıza (a.s)’ın vefat ve şahadetin keyfiyeti hakkındadır. Bu bablarda toplam 5 rivayet yer almıştır. Konunun özetini iki rivayet halinde nakletmeyi uygun gördük.)
1- Ahmed bin Ziyad bin Câfer el-Hemezanî (r.a), Ali bin İbrahim bin Haşim diyor ki: Hizmetçi Yasir, bize şöyle naklediyor: Bizim bulunduğumuz yer ile Tus arasında yedi menzil (duraklık) bir uzaklık vardı. İmam Rıza (a.s) hastalandı, biz Tus’a geldik. İmam (a.s)’ın rahatsızlığı daha da çoğaldı. Bu yüzden Tus’da kaç gün kaldık. Memun günde iki defa hazretin ziyaretine geliyordu.

İmam (a.s) ömrünün son günüde çok zayıflamıştı. Öğle namazını kaldıktan sonra bana şöyle buyurdu: “Ey Yasir! Bu halk bir şey yemiyorlar mı?

Ben şöyle arzettim: “Ey efendim! Sen bu durumda oldukça kim bir şey yiyebilir? İmam (a.s) doğrulup şöyle buyurdu: “Sofrayı getirin çalışan hizmetçilerden çağrılmamışı olmasın, hepsini kendisi ile birlikte sofraya oturttu.” Her birisinden, tek tek hallerini sordu. Yemek yedikten sonra, şöyle buyurdu: “Kadınlara da yemek götürün.” Onlara da yemek götürüldü;

İmam (a.s) yemekten ayrıldığında, bayıldı ve durumu daha da ağırlaştı. Çığlıklar yükseldi. Memunun yanında olanlar ve kadınları, yalın ayakta büyük bir hüsran ve üzüntü ile geldiler. Çığlık ve hüzün Tus’u sarmıştı.

Memun’da yalın ayak, büyük bir üzüntü ile başını dövüp, sakalından tutup, (göz yaşları yüzünden süzülerek) ağlıyordu. Gelip İmam Rıza (a.s)’ın yanında durdu. Bu durumda İmam Rıza (a.s) kendisine geldi.

Memun şöyle dedi: Ey Mevlam! Allah’a and olsun bilmiyorum; bu iki musibetlerin hangisi benim için daha ağırdır? Acaba seni elden kaybetmek mi yoksa halkın bena seni zehirleyerek öldürtmem iftirasını etmeleri mi?

Yasir diyor ki: Aynı akşamın bir kısmı geçtikten sonra İmam (a.s) dünyadan göçtü.

Sabah olduğunda halk toplandılar. Onlar şöyle söylüyorlardı: “Bunu hiç şüphesiz o şahıs (yani Memun hile ile (zehirleyerek) şehit etti. Ardından da şöyle slogan atıyorlardı: Resulullah (a.s)’ın oğlu öldürüldü. Bunu çok tekrarladılar. Etrafta yankı yaptı.

Muhammed b. Cafer b. Muhammed İmam (a.s)’ın amcası, Memun’dan eman isteyip Horasan’a gelmişti.

Memun şöyle dedi: “Ey Ebu Cafer! Halkın yanına git, onlara bugün İmam Rıza (a.s)’ın cenazesinin çıkarılmayacağını bildir. Çünkü fitnenin çıkmasından, korktuğun için çıkarmak istemiyorum.

Muhammed b. Cafer halkın yanına gelerek, onlara şöyle dedi: “Ey millet! Dağılın, çünkü İmam Rıza (a.s) bugün çıkarılmayacaktır. Halk da bu söz üzerine oradan dağıldılar.

İmam Rıza (a.s) gece gusül verilip ve gecede defnedildi.

Ali b. İbrahim diyor ki, bana Yasir bir haber verdi ki kitap da getirilmesini istemedim.

2-El-Hakim Ebu Ali Hüseyin b. Ahmet Beyhaki İbrahim b. Abbas’dan şöyle naklediyor: İmam Rıza (a.s)’a biat, hicretin 201. Yılında, Ramazan ayının beşinci gününde oldu.

Memun kendi kızı olan Ümmü Habib’i 202. Yılında İmam Rıza (a.s) ile evlendirdi. İmam Rıza (a.s) 203 yılında Tus’da şehid edildi.

Memun receb ayında Irak’a doğru gitmeye yöneldi. Beyhaki’den başkası bana şöyle rivayet etmiştir:

İmam Rıza (a.s) dünyadan göçtüğünde ömründen 49 yıl ve 6 ay geçmişti.

Ama doğru olanı, İmam Rıza (a.s)Ramazan ayının bitmesine dokuz gün kala, Cuma günü şehid edildi. Bu olay, hicretin 203. Yılında olmuştur.