A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

Könı egen Alaşım -f qonusunnan ayrılıp -f- devletinnin cütama + Aq Patsaga bagmıp -f- betindi töse cuparga -f- tırnaqtap cıygan malındı -f-qasıqtap suvday

vjii'^ınıa.

Yani: İnıenen Alasım (yani Kazaklar)! Yaylalarından ayrılarak mal dev- İAÜÜ kaybetme. Ak Padişahın (yani Çarın) tâbiiyetini kabul ederek yüzünü misk ■ie yıka. Tırnakla topladığın servetini su gibi kaşıkla harcama.

-) «Sultan pravitel» «işleri idare eden sultan» demek olup, valilik mânası n Ilade ediyordu. Burada rusça «pravitel» tâbiri, istiklâli ifade eden «han» tâbiri e karşılık olarak ortaya atılmıştır.

Bu ümitlerin baştan aşağı yalan çıktığı, Abulkhayır ve oğlu Nrı.ro- İmin komşu devletler arasında salıncak oyununa dayanan göçebe imparatorluk plânlarının, sırf şahsî ihtirasları yüzünden uydurdukları hülyalardan ibaret olduğu artık tamamiyle tahakkuk etmişti. Umumiyetle Batı Kazak sultanları ve Abulkhayır Han çocukları halk için hayırsız olmuşlar ve çoğu halk tarafından sevilmemiştir. Zikrolunan sultanlardım Tevke oğlu Membet, suiistimalleri yüzünden sürülmüş; Yusuf Su i i an sarhoşluk, Cuma Sultan da kıyıcılık ve sarhoşluk yüzünden azlolunm•üştür. Abulkhayırm oğlu Cantüreyi kardeşleri, Turdı Ali oğlu Membet Sultanı Cagalbayr. uruğu, Cantüre oğlu Arslan Sultanı halk kahramanı İşet Batın öldürmüşlerdir. Aralarında zikredilmeğe değenler Nurali oğlu Karatay, İşim Sultanın torunu Ali Sultan oğlu Kaybeli (Qayıp AH), Bükey oğlu Cihangir Hanlardır³).

İlerde de söyliyeceğimiz Cihangir Han,' zamanına Bükey Oğlu göre münevverdi. Bükey Ordanın Narın Kurr. ve

Cihangir Kiçi Üzen mevkilerinde Kazakları köy hayatrna

alıştırdı. Kendisi Caskus adlı Şerçle bir sara}' yap brıp, akranı da kendisine imtisal etmekle, burası sonradan «Han Or- dası» adıyla bir kasaba oldu. Mescit ve medreseler yapıldı. «Yeni Kazan» adlı yere her taraftan Müslüman tüccarlar getirtip, ticaretin inkişafına çalıştı.

Ölümü (11 ağustos 1845) dolayısıyla Kazak halk şairlerinden Baytuk lıanı şöyle övmüştür:

Atadan asıp tuvgan Cangir Khan ~f Ergi tübün bolcagan -4- atanın alm^ı n cemsmap (alıp) + altırinan saray saldırgan-f- carlı nıeıı baydı ten körgen -es»? giz ben köpti tengiren -f- cetirnderge cim bergcn -f cisir üçün cer bölgen.

Yani: Daha doğarken bütün akranından mümtaz olarak doğan Cihangir rl-m, ecdadının derin mâzisini anlayıp kavrayabilmiş, babasının malik olmadığı yer t- Jarı ele geçirmiş," altından saraylar yaptırmış, yoksulla zengini denk görmüş, yalnız ile çoğa aynı hukuku bahşetmiş, yetimlere yemek vermiş, dul kadınlara yer bölmüş (yani arazi taksimatı yaparak dul kadınlara bile hisse çıkarmış).