A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

134^Umdet üt-Tavârîkh, vr. 326a: y

135^) Bu rivayetlerden tesbit edilenlerinin birçoğu benim kendi elimde bulunmaktadır.

136^) Örmembet oğlu Saydaq Mirza hakkında bk. Aktı îstoriçeskiye, III, 466,. IV, 87, 88. Bu zat ile aynı zamanda Şimalî Kafkasyada Kazı Ulusunda Kazı b. Oraq’m Qan Mirza ve Yan Mirza nam oğulları pek meşhur olmuşlardır, bk. Pa-

137oğlu Eminek, oğlu Bucağa Han, onun oğlu burada bahis mevzuu olan Dost Sultan. Bucağa Hanın birederi olan Agatay Han, müverrih Ebülgazi Hanın büyük ceddidir. ,

^lo:ı) Hafız Tanış, ‘Abdullahnâme, vr. 356a: »La*

^3(h;) «Çeremiş» tâbiri çok defa yalnız Çeremişlere değil, Kazan vilâyetinin yerli köylü ahalisi olan Türklere de tamim edilmiş; «Tatar» yahut «Çeremiş Tatarı» ise, ancak Kazanda hâkim unsura ve orduya itlâk olunmuştur. Bk. 1669 da Holandalı Jans Strauss'ın sözleri (Astarkhnnski Sbornik, I, 110). ıo7) Prodoljenye Drevnerossiskoy Bibliotheki, XI, 214.

138^i°b) Kazak hanlarının büyük ceddi olan Ebu Sa‘îd Cambek Sultan ile Gerey Sultanın babaları Baraq Han, onuiı babası . Qüyırçıq, onun babası iriş Han (dır, ki Temürün muasırı idi). Bu iris Hanın şeceresi Ebjulgazi Handa yanlış yazılmış, Mercanî (Müstefad, I, 122) ve Murad Remzi (Tel/îq, İ, 568) araya bîr de Müneccimbaşı ile Cihan Ârâ-i Gaffârînin yanlış kayıtlarını sokmuşlardır. Bütün diğer hanlar gibi iris Han için de en sağlam menba Moğol hanlarının Reşideddhı idaresinde tertip edilen resmî şecereleri (Şu’b-i Pencgâne,. Topkapı Saray nüshası, N. 2937) ve onun Temür Oğulları zamanında ikmal edilen şekli «Mu'iz ül- Ensâb» dır (Paris, anc. fond persane, N. 67). Buna göre şecere böyledir: Toqay Temür'ün oğlu Üreng Temür. Bunun oğullarından biri «Açıq», ki Kazak ve As- tarkhan hanlarının ceddi; diğeri «Sarıça», ki Kazan, Kırım hanlarının ve Tokta- mış Hanın ceddidir. «Açıq» in oğlu «Mamıtıq» (aslında J-ÎU I^eşîdeddin’in Câmiuttavârikh’inde, ed. Blochet, s. 130 ve. bunun‘Hmdet üt-Tavarîkh'i Hacı Abdülgaffar,İstanbul tab’ı, s. 60 da naklolunan arabî nüshasına göre:, jL:*: Reşîdeddin’in malûmatı buraya kadar geliyor, bunidan sonrası Mu’iz ül-Ensâb' dadır. Ona göre Mamıtıq^,ın >ğlu Temür Khoca Oğlan, onun oğlu Badıq ( Târikh-i Dost Sultan, vr. 40a: jy*j\ jpl) ,. onun pğlıi iris Hân. O halde Kazak hanlarının doğru şeceresi böyledir: Ebu Sa*îd Cambek Han, babası: Baraq, b. Quyırçıq, b. iris Han, b. Badıq Oğlan, b. Temür Khoca, b. Mamıtıq (Bâkhtiyar),

2. 
   Açıq, b. Üreng Temür, b. Toqay Temür, bl Coçı Han, b. Çıngız Han.
   

¹.¹¹) Hak Nazar Han’ın nesebi: Kaq Nazar babası Qâsım Han, b. Ebu Sald Caıubek Han, b. Baraq Han, b. iris Han; zikri geçen Buydaş Han ise. Ebu Sa*îd Cambek Hanın ...Yadık (Cadık) nam oğlunun •. oğludur.'

139^) «Hak-Nazar Hanın Başkurtlar üzerinde hâkimiyeti için bk. Villanı i r n o v Zernov, Izsledovanya o Kasvnıovskikh Tsariakh, II, 336.

140^) Maqâmât-î Khoca Ahrâr, Bayazıd Umumî Kütüphanesi nüshası, N.

'3624, vr. 13a. ‘ = - —

141^) Astarkhan sülâlesi, Astarkhan şehrinde hükümet süren Kiçik Mulıam-

14211») Khokand «Min» beğlerinin başlangıçta hanlara mülâzemeti hakkında Muhammed Vafâ Kermineğî’nin «Târîkh-i Rahim Khânî» ve *Tâc üt-Tevcırikh-i Bukhârâ» (Muhammed Taqî oğlu Muhammed Şerif’in eseri) ve başka eserlerde bulunan malûmatı, 1915 te Türkistan Eski Eserler Cemiyeti «Protokol»larının XIX uncu cildinde «lSinci asırda Fergane tarihi» (K istoriyi Ferpanı vosemnad- tsatgo Stoletiya) âdıyla neşrettiğim eserde toplanmıştır.

143lifi) Râşid Tarihi, V. 368.