A zərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti Niyazi Əlikram oğlu Həsənov Bİznesin strateji İdarə ediLMƏSİ (Dərslik)

5.3. Biznesin inkişaf strategiyasında
profilaktikanın rolu

Ümumiyyətlə, biznesin inkişaf strategiyası qurularkən profilaktika və uzumüddətli strateji planlaşdırma arasında fərqlər göstərilməlidir. Uzun- müddətli planlaşdırma, qələbə fəaliyyəti proqramları olmaqla yanaşı, şirkət üçün büdcənin və əsas bölmələrin hər biri üçün hazırlanmış mənfəət planları əsas həqiqətə çevrilməlidir.

Sonra bu rəqəmlərə əsaslanan proqramlar və bunlara əsaslanan büdcə­lərin icra mexanizmiləri işlənib hazırlanmalıdır. Strateji planlaşdırma ekstrapol­ya­siya sistemi olmaqla yanaşı, aparılan strateji təhlili və onu əvəz edən idarə­etmə aşağı hissəsində göstərilməlidir ki, biznesin inkişaf strategiyasını, inkişaf etdirmək üçün birlikdə perspektivlərin və mənfətli olacağı əsaslandırıl­malıdır.
Bu baxımdan, cari hesablandırma qısamüddətli və strateji əsaslara malik olmaqla yanaşı növbəti addım kimi vəzifələri iki qrup müəyyən edir.
Biznesin inkişaf strategiyasına əsaslanan cari proqramlar büdcə strategiyası proqramları və büdcədə gələcəkdə gəlirlilik əsasını qoyan və cari gəlirliliyin təmin edilməsinə yönəlmiş şirkətin gündəlik işində aparılan əməliy­yatı ədəd yönümlü və daha ətraflı əhatə olunan, sadə cari əməliyyat­ların apa­rılmasına uyğun və layihənin idarə edilməsi üzrə qurulmuş ayrı-ayrı icra siste­minə ehdiyac vardır. Bu baxımdan, biznesin inkişaf strategiyası siste­minin performansı, strateji nəzarət kimi rəqəm göstəriciləri və fəaliyyətdə olan ayrı-ayrı, xüsusi nəzarət sisteminin qurulmasını tələb edir.
Biznesin inkişaf strategiyasının uzunmüddətli planlaşdırılması gələcək ekstrapolyasiya, keçmişdə əldə edildiyi hallarda şirkətin ehtiyaclarına cavab vermiş kimi hesab olun bilər. Aşağıdakı cədvəldə göstərilən miqyasdan istifadə edərək biz uzunmüddətli planlaşdırma səviyyəsində qeyri-sabitlik yarandıqda, çətinlikləri qarşılamaq üçün deyə bilərik ki, gələcək vəzifələri artıq keçmiş ilə bağlı zaman səviyyəsində, biznesin inkişaf strategiyasının planlaşdırılması üçün ehtiyyac olacaqdır. Bu problemli məsələləri biz gələcəkdə daha ətraflı müzakirə edəcəyik.
Bizim hazırkı vəzifəmiz biznesin inkişaf strategiyası əsasında strateji mövqeləri menecmentə uyğun seçməkdir. Bu baxımdan, birinci biznesin inkişaf strategiyasının planlaşdırma ideyasını inkişaf etdirmək və yeni fəaliyyətə keçid imkanı təhlil olunaraq, şirkətin uğurla fəaliyyət göstərəcəyinə və nədənsə asılı olduğunu aydınlaşdırmaq vacibdir. Buna görə də, seçim strategiyasının əsas qaydalarından bir də ənənəvi sənaye və yeni biznes, yeni inkişaf strategiyaları şir­kətin yığılmış potensialı ilə uyğun olmalıdır ki, gələcək bu məsələdən asılıdır. Buna görə də, biznesin inkişaf strategiyasının planlaşdırılması prinsiplərinin inkişafının ilk addımlarından biri olan, onun güclü və zəif tərəflərini müəyyən baxımından əsaslandıraraq, şirkətin potensialını təhlil etməkdir (sxem 5.1).