A zərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti Niyazi Əlikram oğlu Həsənov Bİznesin strateji İdarə ediLMƏSİ (Dərslik)

Cədvəl 11.2
Regionun vəziyyətinin təhlil aspektləri.

Obyektin təhlili	Aspekt
	Elm və texnologiya	Sosial sfera və regionlar üzrə təşkilati idarəetmə	Cəmiyyət	Ekologiya və iqdisadiyyat
Sosial	Sosial quruluş və onun indiki vəziyyəti (oxu­yanlar, tələbələr, aspirantlar, dokto­rantlar).  Əhalinin oblast üzrə təhsilə cəlb olunması, mütəxəssislərin borcu və regionlar üzrə ekspertlərin yerləş­məsi, yenilikçi fikrin yaranması və onun təhsil əsasında inkişafda görünməsi.	Əhalinin tərkibi, on­la­rın təminatı, sosial mü­­dafiəsi, həyatdan məmnunluq dərəcəsi. Regionun özünüidarə­etmə səviyyəsi (Sosial sferada insanların ira­dəsinin bildirilməsi, se­çilmiş şirkətlərin at­diqları addımlar). Əha­linin sosial struk­turu («Piramida»<*> və ya «Romb görü­nüşlü»<**>)	Əhalinin qədimdə bərqərar olunmuş men­taliteti (baza də­yəri, məs­kunlaş­ma­sı və həyat tərz­­ləri). Ümu­­mi mü­hitin indi­vi­dual in­ki­şafı, Əha­linin struk­tur üz­rə in­kişaf sə­viy­­yəsi, İnsanın fərd kimi anla­ması. İçti­­mai yaşa­yışım məq­sədi və siste­min prioritetləri.	Regional kadr potensialı (əmək re­sursları, yaşam müddəti, sağ­lamlıq səviy­yəsi, işsizlik səviyyəsi), fəal sahib­karlıq səviyyəsi.
Material sis­temləri (təş­kilatda, həm­çinin hakimiy­yətdə olanlar)	ETİ, КB, nouxau informasiya bazaları (patent büroları), no­va­siya birjaları, kitab­xanalar. Təhsil, xüsusi iş yer­ləri və universitetlər	Sosial müdafiə və sosial təminat orqanizasiyalarının tərkib və strukturları. Regional idarəetmə sisteminin funksiyasının tərkib və strukturu Müxtəlif agentlər, funksional bölünmə.	Mədəniyyət və aktiv istirahət obyektlərinin tər­ki­bi, onların və­ziyyətəri və la­zımi müasir tə­ləb­lərə və si­vi­li­za­siya tə­bə­qə­lə­rinin inkişafı – for­mal və qeyri-for­mal ümumi siyasi orqaniza­siyalar.	Təbii ehtiy­yatların poten­sialı. Struktur inkişafı, və sfera xidməti, bazar və sahibkarlıq.
Regionun starategiyası (analiz vaxtına görə)	İnnovativ və elmi regional siyasətlər, proqramlar, layihələr və tədbirlər.	Sosial siyasət, proq­ramlar, layihələr və tədbirlər.	Siyasət, proq­ramlar, ümu­mi inkişaf layihə­ləri və tədbirlər.	Ekologiya və iqtisadi siya­sət, həmçinin, proyektlər, proqramlar və tədbirlər.

<*> "Piramidaşəkilli" sosial strukturu az inkişaf etmiş və ya geridə qalmış cəmiyyətlərə məxsusdur, individual və qrupların, hansı ki, mövqelərinə kəskin düzənləşdirilmişdır - "kasıbların" əksəriyyətinin yanında "zənginlərin" azlığı nəzərdə tutulur.
<**> "Rombabənzər" sosial struktur inkişaf etmiş ölkələr üçün tipik və "çox varlıdan" başqa təşkil edən və "yoxsulluğ səviyyəsindən aşağı" azlıqlar geniş inkişaf etmiş "orta" əksəriyyətin sinifi (məsələn, bu kateqoriyaya ABŞ-a bütün əhalinin 3/4-ü daxil olur) nəzərdə tutulur.
Hər aspekt üzrə hər obyektin təhlili güclü və zəif tərəflərin üzə çıxardılması mövqeyindən həyata keçirilməlidir. Belə müxtəlif şərtlərlə obyektin eyni xüsusiyyəti güclü, həm də zəif tərəf kimi müəyyən edilə bilər. Regionun xarici mühitinin vəziyyətini bir çox amillər göstərə bilər. İmkanlara və təhlükələrə bölünənləri vacib şərtidir ki, idarə edən üst sistemin (dövlət normativ sənədlərlə regionun fəaliyyətini nizama salır) vəziyyəti, idarə olunan əhalinin iradəsi nəzərə alınmaqla icra edilməlidir.
Bu əlaqədə qarşılıqlı nizama salınan kateqoriyalar haqqında danışmaq olar. Region bilavasitə dövlətin idarə olunmasında bütovlükdə iştirak edir və əlbəttə, bacarıqlıdır. Siyasi - iqtisadi vəziyyətə təsir etməyə dövlət öz tərəfindən bu təsirin prioritetlərini müəyyən edir. Bunlar normativ və ya başqa cür dövlət inkişafının strategiyası ola bilər.
Ona görə, dövlət miqyaslı məsələlərinin həlli zamanı regionun siyasi mövqeyi, əhəmiyyətli rolu nəzərə alınmaqla, öz inkişafının istiqamətlərinin, seçiminin suverenliyi və onun iddialarının məntiqə uyğunluğu nəzərə alınır. Buna görə, təhlilin aspektlərinin sayına mühitin inkişafının mövcud tendensiyaları kimi daxil edilmişdir və regionun strateji inkişaf planının həyata keçrilməsi üçün üstünlüklər öz əksini tapmalıdır (matris 11.1).