A zərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti Niyazi Əlikram oğlu Həsənov Bİznesin strateji İdarə ediLMƏSİ (Dərslik)

Alternativ strategiyalar

9.1. Biznesin inkişafında alternativ strategiyaların

elmi - nəzəri əsasları

Alternativ strategiya dedikdə, tədqiqatlar əsasında aparılan əməliyyatlar, oyunlar nəzəriyyəsi, qərarların düzgün qəbul edilməsi nəzəriyyəsinin anlayışı kimi başa düşülməsi və problemin mümkün həlli olduğunun mümkünlüyünün göstəricisidir. Adətən, "A" termini dedikdə, onun həyata keçirilməsi qərarı kimi nəticəsi başa düşülür. Uyğun olaraq, bir çox alternativ strategiyalar, bir çox son nəticələr digər nəticələr ilə üst-üstə düşə bilər. Belə eyniləşdirmənin əksər hallarda doğru olduğu sübut edilib, lakin bu anlayışları fərqləndirməyin zəruri olduğu hallar da mövcuddur (məsələn, risk və qeyri-müəyyənlik şəraitində olanda). Mövcud olan “A”-lardan birinin seçimindən ibarət olan əməliyyat tədqiqat tapşırıqları qiymətləndirmə tapşırıqları adlanır, yeni strategiyaların inkişafında olan tapşırıqlar (məsələn, əgər mövcud olan məqsədə çatmağa kifayət etmirsə) isə inkişaf tapşırıları adlanır. Bəzi hallarda, məsələn, oyunlarda, alternativ olan əks-strategiyaları aydınlaşdırmaq vacib olur. Uğurlu strategiya seçiminə baxmayaraq oyunun digər iştirakçılarının və ya "təbiətin" hərəkətləri tapşırığın həllinə mənfi təsir göstərə bilər .

Əməliyyat tədqiqatı tapşırığının hazırlanması yalnız alternativ siyahı və təyin olunmuş məqsədə nail olmaq üçün onların içindən ən yaxşısının seçilməsi üsulu ilə müəyyən olunduqda başa çatmış hesab edilir. Seçim üçün alternativlərin yığılması vacibdir. Onların yığılması müəyyən sıra üzrə, qaydalara əsasən, onlar gözlənilən məhsuldarlığın və ya faktiki nəticələrin artım sırasına uyğundur. Məsələn, belə bir yazı istifadə olunur, alternativ x üstündür və ya y alternativi ilə eyni dərəcəlidir, onda onlar cərgələnmiş cütlük təşkil edir (x,y).

Biznesin inkişafı üçün mühüm növ strateji alternativlərin müəyyən edilməsi vacibdir:

- Determinativ alternativ (Determined, determinative alternative), məlum olan həll, sözsüz, hansısa mütləq nəticəyə gətirib çıxara bilən mənasında başa düşülməlidir.

- Mümkün alternativ (Feasible alternatives) həyata keçirilə biləndir və (ilkin hesablamalara görə) onların nəticəsi arzuolunandır, yəni qəbul olunan qərara zidd deyil. Mümkün “A” -ların çoxuna tapşırığın istənilən həllində baxıla bilmək imkanı vardır kimi, anlamda başa düşülür.

- Stoxastik alternativ (Stochastic alternative) bir sıra mümkün qərardan sonra təsadüfən seçilmiş və ya həlləri müvəqqəti xarakter daşıyan qərar anlamında başa düşülür. Göstərilmiş üsullardan ikincisində stoxastik həlli determinativ əsasında azaltmaq olur, məsələn, əgər nəticənin qəbul edilməsi mümkün nəticələrin orta nəticəsidirsə, gündəlik danışıq tərzində "alternativ" sözü qarşılıqlı imkanlar arasında seçim ehtiyacı kimi başa düşülür.

Alternativ strategiya ilk və tək məhdud bir masadan başlamaqla məhdud çox masalardan ibarət siyahının düzəldilməsindən və ya cədvəlin hazırlan­ma­sından ibarətdir. Bu cədvəl doldurulduqda qlobal dünyanın hovuzunda birinci ilə bağlı olan yeni cədvəl üçün yaddaş ayrılır və bu alternativ strategiya hipotala­musun tərəfindən sintez olunmuş QnRQ hormon inyeksiyasının içindədir. Bu hormonu hopotalamik təbii fəaliyyətin simulyasiyası üçün qolun yuxarı hissəsinə taxılmış kiçik nasosdan istifadə etməklə süni sintez etmək və diskrit hissələrinə daxil etmək olar.

Texnologiyaların inkişafı alternativ strategiyalar əsasında və onların müvafiq prioritetləri, yəni R&D strategiyaları haqqında bəzi məlumatlar sistemlərin tədqiqatlarına əsaslanır. Ümumi formada onlar müxtəlif iqtisadçı alimlər tərəfindən təhlil və təqdim olunmuşlar. Müxtəlif yollarla üstünlük texnologiyaya təsirini nəzərə alaraq, bu sahədə maraqlı məlumatlar əldə etmək olar. Bu iş üçün qəbul ediləcək bu və digər meyarlar əsasında müvafiq texnologiyaların inkişafı əsasında alternativ strategiyaların və prioritetlərin müəyyən edilməsidir. Alternativ strategiya, tələb olunanı tapmaq üçün, PW2 parametrləri, ilk sifariş metodu W addımlar, hər bir addım PW əməliyyatların dəyəridir. Alternativ stra­te­g­iya ilk və tək məhdud bir masadan başlamaqla məhdud bir neçə masalardan ibarət siyahının düzəldilməsindən ibarətdir. Bildiyimiz kimi, bu cədvəl dolduqca qlobal hovuzda birinci ilə bağlı olan yeni cədvəl üçün yaddaş ayrılır və alter­nativ strategiya aşağı yolda qarşılaşdığı hər hansı bir tam düyünləri qırmaqdan ibarət olur. Proseduru Inc t seqmenti yeni bir element qoyan zaman qarşısına çıxan tam dolmuş düyünü dağıdır. Dağılanda hər zaman valideyn bağa element ötürür. Yuxarıda yerləşən bütün bağlar dağılanda ana bağda yeni element yaratmaq üçün yer olur.

Alternativ strategiyanın əsası ondadır ki, dostluq sinfindən olanlar bir parametri kimi özünü digərinə keçirsin. Beləliklə dostluq sinfi cari növ olduğu­nu sübut edir. “Delphi” həmişə parametrin cari obyekt növü olub-olmadığını yoxlayır. Alternativ strategiyaların son yaşam dönüşünü kometəbənzər diaqram göstərir. İstifadəçilər məhsulun (perihelion orbital) yolunda olurlar. Periheliona (diaqram üst orbit) yaxınlaşdıqca materiallar formalaşır, hissələr olur, sonra isə məhsullara çevrilir və satılır. Burada əsas məqsəd aşağıdakı suallara cavab verməkdir:

- Hansı alternativ strategiya eyni nəticəyə gətirib çıxara bilər?

- Hansı alternativ strategiya eyni nəticə verə bilər?

- Müvafiq alternativ strategiyaları seçməklə, idarə edən öz əsas strategiya­sını yarada və fövqəladə strategiyanı inkişaf etdirə bilər?

Daha sonra marketinq fəaliyyətinin məqsədlərinə nail olmaq üçün alter­nativ strategiyalar inkişaf etdirilir. Bu strategiyaların marketinq mix elementləri ilə bağlı ətraflı məlumat verilir.

Heç bir planlaşdırma sistemi yaxşı tarixi təcrübə olmadan səmərəli biznes yarada bilməz, planlaşdırma sistemini təsvir və onun informasiya ehtiyacını, habelə zəruri məlumatları almaq üçün bir sıra üsulları tətbiq etməklə müha­sibatda dəyişkənlik və tələb alternativ strategiyaları hesaba alınmalıdır. Qısaca digər alternativ strategiyaları istifadə etmək üçün namizədliyinin aralıq məqsəd­ləri, onların üstünlükləri və mənfi cəhətləri haqqında məlumatlı olmanız üçün aşa­ğıdakı məsələlərə diqqət yetirməniz vacibdir. Belə ki, aşağıdakı alternativ strategiyanı qiymətləndirək: güman edək ki, 1 mln dol var, lakin başqa bir alternativ strategiya da var və bu alternativ strategiya nədir?

Bir çox kiçik biznesin sabit vərəsəlik dövründə alternativ strategiyalardan istifadə etmək olar. Bu zaman onların çeşidlənməsi üzrə nizamlı mexanizmi olduğunu görə bilərik, lakin onların tətbiqinin yüksək surəti və sayına əsasən dəstəklənir. Yüksək surəti, sayı, bölgüsü, qız hüceyrələri üçün molekulların təsadüfi paylanması ilə biznesin nisbətən sabit varisliyi təmin edilir. Təbii ki, bu üsul DNK bir molekul üçün növbəti hüceyrə bölünməsi və əvvəl nüsxədə çıxarılan onun xarakterik sayının sürətlə çoxalma prosesinin idarə olunmasını ciddi nəzarətdə saxlamaqla, bərpa əsasını saxlamaq vacibdir. İndi bu oxşarlığı alternativ strategiya ilə müqayisə edək.

Qalxan qiymət, satış dəyəri və mənfəət qaydalarından ibarət iqtisad elmi­nin vacibliyi bir daha sübut olunur. Mənfəət əldə etmək marağı və biznesin in­kişafı üzrə hər bir strategiyasının həyata keçirilməsi, şirkətin fəaliyyətinin qiy­mətləndirilməsi əsas şərtlərdən biridir. Şirkətin fəaliyyətini araşdıraraq mövcud alternativ qiymət strategiyalarını öyrənmədən təhlil edə bilərsiniz. Bizə ən çox mənfət gətirən və bu mənada, optimal strategiya olduğunu dəqiqləşdirmək vacib məsələdir.

Müəyyən zaman çərçivəsində idarəedici əməkdaşlar bir neçə alter­nativ strategiyaları (bəziləri riskli, bəzisi təhlükəsiz) olanlar arasında seçimi dayandırmaq mümkündür. Misal üçün biznes sektorunda çalışan 464 nəfəri idarə edən vitse-prezident qarşılaşa biləcəyi riski ilə bağlı suallara cavab istəyirsə, deməli, proseduru SSSD doldurulmalı, alternativ SSSD doldurmaq üçün alternativ strategiyaların inkişafına təcili ehtiyac olduğunu bilmək lazımdır. Kredit, alternativ strategiyaların tam hesab və maksimum fayda əldə etmək üçün imkanı təmin olunmasi baxımından qiymətləndirilir və bu mərhələ ən yaxşı strategiya seçildikdən sonra konkret məzmunla doldurulmalıdır. Planlaşdırma növbəti mərhələləri nəzəri cəhətdən dəyişiklik yekunlarına müxtəlif bazar imkanları üçün bütün marketinq fəaliyyəti üçün müxtəlif variantlar əldə etməlidir.

Alternativ marketinq strategiyalarının qiymətləndiril­məsini həyata keçirmək önəmli şərtlərdən hesab edilir. Planlaşdırmanın növbəti mərhələləri alternativ marketinq strategiyaların qiymətləndirilməsi və həyata keçirilməsidir. Nəzərə almaq lazımdır ki, müxtəlif variantlar, müxtəlif bazar imkanları üçün bütün marketinq fəaliyyətinin yekun nəticələrini dəyişir. A plan görünüşü neft və qaz yataqlarının inkişaf profilidir və bir bloklu görünüş yaradır. Maksimum güzəştli toplanmış neft hasilatının təmin edilməsi, dağ-mədən və optimal variant üçün iki alternativ strategiyaların biri - biri ilə müqayisə edilməsidir. Növbəti mərhələləri alternativ marketinq strategiyaları qiymətləndirilərkən planlaşdırma zamanı, müxtəlif fərziyyələr əsasında marketinq fəaliyyətinin yekunlarının sıralarının necə olduğunu bilmək lazımdır.