A21 Avezbayev S

Ihota rmon polosaiarini joylashtirish. Daraxtlarni shamoldan 
himoya qilish va tuproqlar eroziyasining oldini olish uchun 
bo larning tashqi chegaralari b ylab 2—4 qatorii kengligi 6—9 
metrdan 12 metrgacha b lgan chekka rmon polosalari ioyiha-
lanadi. Kvartallar b ylab, ayrim hollarda kvartaliar orqali (kvar-
tallar maydonlariga va tabiiy sharoitlariga bo liq holda), 1—2 qa-
torli baland sadigan daraxtlardan iborat kengHgi 3—6 m b lgan 
kvartallararo rmon polosalari joylashtiriladi. 
rmon polosalari ajurli tuzilishga ega b Sishi kerak. Polosalar 
va meva daraxtlarining yaqin qatori orasidagi masofa, soya 
tushishiga y l q ymaslik va boqqa ishlov berishda mashinalar 
aylanishi uchun joy qoldirish maqsadida, 10—14 metrdan kam 
b lmasligi kerak. Asosiy va yordamchi polosalarning kesishgan 
burchaklarida kvartaldan kvartalga tish uchun kengligi 6—8 m 
ochiq joylar qoldiriladi. 
Nishabligi 7° yuqori b lgan qiyaliklarda joylashgan kvartallar-
da butalardan kengligi 2—3 m b lgan himoya polosaiari loyiha-
lanadi. Ular qiyalikka k ngdalang, daraxtiar qatorlari b ylab, 
bir-biridan 50—100 m masofada joylashtiriladi. 
Ihota rmon polosalarida daraxtlar turlari sovuqqa chidamli, 
tez sadigan, uzoq yashaydigan, zararkunandalar va kasalliklarni 
mevali daraxtlarga tarqatmaydigan b lishi kerak. Odatda, bu 
maqsadlar uchun janubiy mintaqalarda kanada teragidan, 
qayra och, yon oq, mayda bargli vyaz, yashil shum tol, berest 
daraxtlaridan foydalaniladi. Eman, qayin, akatsiya, zirk daraxtlari-
dan foydalanish tavsiya etilmaydi, sababi ularning mevali daraxtlar 
bilan umumiy zararkunandalari va kasalliklari bor. 
Y llar tarmo ini joylashtirish. Boglarda y llar tarmo i 
mahsulotni olib ketishni, transport, qishloq x jalik mashinalari va 
qurollarining kvartalning barcha qismlariga kelishini ta'minlashi, 
texnikaga xizmat k rsatishga qulay b lishi kerak. 
Bo larda y llar z vazifalariga qarab magistral (asosiy), 
kvartallararo va kataklararo y llarga b linadi. Magistral y Har 
414 

---

bo massivlarini aholi yashash, mahsulotlarni qayta ishlash joy-
lari, umumiy foydaianishdagi y llar, termr y li bekatlari bilan 
bo laydi. 
Magistra! yoilarning kengligi 5—6 m, har ;tomonidagi 
chekkasi 1—2 m tashkii etadi. Ular bo lami hirnoyalovchi chek-
ka rmon polosalarining ichki lomonidan joylashtiriladi. 
Kvartallararo (uzunasiga va k ndalangiga) y ilar yurish qismi 
kengligi 4—5 m, chekkalari har tomonidan 1—2 m qilib loyiha-
lanadi va kvartallararo rmon polosalarining har ikki tomonidan 
joylashtiriladi. Katakchalararo y llar 3 m kenglikka ega b lisha-
di; ular katakchalar chegaralari b ylab daraxtlar qatorlariga 
k ndalang qilib, bir-birlaridan 150 yoki 200 m masofada joy-
lashtiriladi. 
Bo lardan bogiarga tashiladigan katta hajmdagi yuklar magis-
tral va kvartallararo yoilarni qattiq qoplama bilan loyihalash 
zaruratini keltirib chiqaradi.