A21 Avezbayev S

m 

---

balarini va sh. . qurish b yicha tadbirlarni tkazish muddatlari 
va navbati aniqlanadi. 
Rejani tuzishda hisoblangan muddatga bajariladigan birinchi 
navbatdagi tadbirlar va uzoqroq kelajakka rejalashtirilgan ishlar 
ajratiladi. 
Birinchi navbatdagi tadbirlar qatoriga k p xarajatlarsiz eng 
katta x jalik samarasini berishi mumkin b Igan tadbirlar (al-
mashlab ekishlarni, kam unumli yerlarni zlashtirish, eroziyaga 
qarshi agrotexnikani joriy etish, pichanzorlar va yaylovlarni 
yaxshilash va boshq.) kiritiladi. 
Birinchi navbatdagi tadbirlarning hajmi va qiymati yillar 
b yicha hisoblanadi, ular umumlashtirilgan k rsatkichlar yoki 
xshashnilar butun x jalik va ish turlari b yicha aniqlanadi. 
X jalik b limlarining t la ishlab chiqarish mustaqilligida loyi-
hani amalga oshirish rejasi b yicha tuziladi. 
Tadbirlarni amalga oshirish muddatlari va navbatini belgilash 
ishlarning umumiy hajmidan, ularning x jalikdagi ahamiyatidan 
va amalga oshirilish davridan, x jalikning iqtisodiy imkoniyatlari-
dan, loyiha, qurilish, rmon x jaligi va boshqa tashkilotlarning 
ishlab chiqarish quwatidan kelib chiqib bajariladi. 
Loyihaviy tadbirlarni amalga oshirish muddatlari qishloq 
x jaligi ishlab chiqarishining rejalashtirilayotgan hajmi sishi bi-
lan bo lanadi. 
X jalikda ichki yer tuzish loyihasini qishloq x jalik korxonasi 
amalga oshiradi. Loyihani amalga oshirish aniq iqtisodiy, ijtimoiy, 
ekologik, tabiiy va boshqa sharoitlarni hisobga olib bajariladi. 
X jalikda ichki yer tuzish loyihasini amaiga oshiruvchi qishloq 
x jalik korxonasining rahbarlari va mutaxassislari majburiyatlari: 
— joylarga k chirilgan hududni tashkil etishning elementlari-
ni va chegara belgilarini saqlash, almashlab ekish dalalarining va 
boshqa x jalik uchastkalarining belgilangan chegaralari buzulishi-
ga y l q ymaslik; 
— qishloq x jaligi ishlab chiqarishining kelajakdagi, yillik va 
tezkor rivojlanishini rejalashtirishda x jalikda ichki yer tuzish 
loyihasida belgilangan muddatlarda yangi yerlarni zlashtirish va 
yer turlari tarkibini yaxshilash, tuproqlarni eroziyadan himoyalash 
va boshq. amalga oshirishni k zda tutish; 
— joriy etilgan almashlab ekishlarni, hamda pichanzoral-
mashish va yaylovalmashishlarni zlashtirish rejasini tuzish va 
amalga oshirish; 
470 

---

— yer tuzish loyihalariga tuzatishlar kiritish va ularni amalga 
oshirishda yordam k rsatish zamr b lgan hollarda, belgilangan 
tartibda, loyiha tashkilotlariga murojaat etish; 
— ishlab chiqarish, melioratsiya va y l qurilishi bbyektlarini 
loyihalash uchun topshiriqlarni berish va kelishishda x jalikda 
ichki yer tuzish loyihalariga rioya qilish. 
X jalikda ichki yer tuzish loyihasi qishloq x jalik kor-
xonasining ijtimoiy va iqtisodiy rivojlanish rejalari, qishloq x jalik 
ekinlarini joylashtirishning yillik rejalari, yerlardan foydalanish va 
muhofaza qilish bilan bogiiq ishchi loyihalar, majburiy tashkiliy-
x jalik, agrotexnik, eroziyaga qarshi va tabiatni muhofaza qilish 
tadbirlarini amalga oshirish b yicha x jalikning ichki b limla-
rining yillik topshiriqlari orqali joriy etiladi. 
Yer tuzish loyihasini amalga oshirish jarayonida quyidagi ishlar 
olib boriladi: 
— dalalar tarixi kitobi, ishchi (su orish) uchastkalari pasport-
lari, boshqa texnologik hujjatlar; 
— x jalikda ichki b limlar tomonidan ular uchun majburiy 
talablarning, me'yorlarning va yerlardan oqilona foydalanish va 
ularni muhofaza qilish b yicha tadbirlarning bajarilishi ustidan 
nazorat; 
— gumus dinamikasini, eroziya sababli tuproqning unumdor 
qatlamining y qotilishini, ikkilamchi sh rlanish jarayonining 
rivojlanishini, botqoqlanishni, sahrolanishni va boshqa salbiy 
hodisalarni z ichiga oladigan tuproqlar unumdorligi zgarishi 
ustidan nazorat (nazorat harakatdagi uslubiyatlar b yicha 
hisoblashlar asosida hamda nazorat izlanishlari va laboratoriya 
tahlillari natijalari b yicha olib boriladi). 
X jalikda ichki yer tuzishni amalga oshirish bilan bo liq bar-
cha ishlar qishloq x jalik korxonasining mutaxassislari kuchi bi-
lan, fermer x jaliklari boshliqlari yoki ularning buyurtmalari 
b yicha ixtisoslashgan loyiha tashkilotlari tomonidan yer tuzish 
xizmatini k rsatish tartibida bajariladi.