Abbaa taayitaa misooma jallisii oromiyaa dokimeentii qorannoo "jbah" adeemsa hojii deegersaa misoomaa fi bulchiinsa qabeenya namaa

3.4. Mul’ata, Ergama, Angoo fi Duudhaalee Adeemsa Hojii

3.4.1. Ergama

Ergamni Adeemsa Hojiiwwan Misoomaa fi Bulchiinsa Qabeenya namaaOdeeffannoo fi ragaa humna namaa waajjirichaa qopheessuun, fo'annoo fi filannoo gaggeessuu fi Leenjii qindeessuu fi kennuu/kennisiisuu akkasumas madaallii raawwii hojii gaggeessuu dha.
3.4.2. Mul’ata
Bara 2012 tti ATMJO keessatti Dandeettii Raawwachiisummaa cimsuun siivil sarvisii ergama isaa ba’uu kaayyoo waajjirichi ittii dhaabbate galmaan gahuu dha.

3.4.3. Aangoo fi gahee hojii

• 
  Misoomaa fi Bulchinsaa Qabenyaa Namaa Misoomaa Jallisii galmaan gahu keessaa galtee (inputs) guddaa waan ta’ef
  
• 
  Odeeffannoo fi ragaa humna namaa qopheessuuf
  
• 
  Karooraa humna namaa mana hojjichaa qopheessuun qaama ilaaluuf dhiyeessuu
  
• 
  Fo'annoo fi filannoo gaggeessuu
  
• 
  Leenjii qindeessuu fi kennuu/kennisiisuu
  
• 
  Naamuusa hojjatootni hojii irratti qaban hordofuu/ hordofsiisuu
  
• 
  Gaafii tajaajila dheeressuu fi sooroma ba'uu keessumeessuu fi dhiyeessuu
  
• 
  Tajaajila haala mijeessuu fi ergamaa kennuuf
  
• 
  Immaamata mootummaa galmaan ga’uuf
  

3.4.4. Duudhaalee Adeemsichaa

Kaayyoo adeemsichaa galmaan gahuuf miltoon ykn miseensi adeemsa hojii Ijooo hojiiwwaan adeemsaa misooma human namaa hundi duudhaalee armaan gaditti tarreeffaman hundaa mallattoo ittiin beekamtii addaa godhachuun hojii isaan guyyaa guyyaan ni raawwatu.

Isaanis:

• 
  Ittigaafatamummaa
  
• 
  Iftoomina
  
• 
  Tajaajila gahumsa qabu
  
• 
  Jijjiiramaaf qopha’uu
  
• 
  Bu’aadhaaf hojeechuu
  
• 
  Guddinaaa Teekinoolojii waajjiin tarkafachuu
  
• 
  Aadaa fi Duudhaalee Hawaasaa Kabajuu
  
• 
  Hirmaachisummaa
  
• 
  Hariiroo fi walta’insaa cimaan hojjechuu
  
• 
  Gareen hojjeechuu
  
• 
  Qulqullinaa hojiif dursaa keennuu
  

Fedhii/hanqinalee raawwii hooggansa qabeenya namaa

Qorannoo hanqina raawwii hooggansa qabeenya namaa hiikuu dandaa’u gaggeessuu

Ragaa fi odeeffannoo hooggansa qabeenya namaa hammayyeessuu

Gurmaa’insaa fi hojmaata hojjachiisu dandaa’u diriirsuu

Karoora qabeenya namaa qopheessuu, fo’aannoo fi filannoo gaggeessuu fi faayidalee hojii irra oolchuu

Sagaantalee leenji fi misooma qabeenya namaa qopheessuun hojii irra oolchuu fi bu’aa argame madaaluu

Gahumsaa fi bu’aa qabeessuma hojjatoota fi manaa hojjiichaa dabalee

Map 4. Mappii Ol-Aanaa Adeemsa Hojii Misooma fi Bulchinsaa Qabeenya Namaa

5. Yaa'insa fi Istaandardi Hojii Adeemsa Hojii Deeggarsaa Hooggansa Qabeenya Namaa

Gabatee 10: Yaa'insa fi Istandardii Hojii Adeemsa Hojii Deeggarsaa Hooggansa Qabeenya Namaa

Lakk.	Hojiilee Hojjetaman	Iddoo ittii rawwatamu	Istaandardii hojiin ittii hojjetamu(Standard of accomplishment)
1	Hojii Odeeffannoo fi Ragaa		Baasii	Qulqullina	Yeroo fudhatu
1.1.	Qabeenya Namaa
1.1.1	Haala qabeensi ragaa qabeenya namaa yeroo ammaa jiru sakata’uun ragaan qabachuu	ATMJO	Baajata qabame keessaa %100 quubsaa, % 95 ol’aanaa %90 daraan ol’aanaa	Gabaasa sadarkaa isaa eeggatee fi ittii fufiinsa qabu	Guyyaa 5
1.1.2	Uunkaalee odeeffannoo fi ragaaleen qabeenya namaa ittiin walitti qabamu qopheessuu	ATMJO			Sa’aa 4
1.1.3	Uunkaalee qophaa’an irratti hubannoo uumuu	ATMJO			Sa’aa 4
1.1.4	Odeeffannoo fi ragaa qabeenya namaa waajjrichaa walitti qabuu,	ATMJO/Godina			Guyyaa 10
1.1.5	Ragaa walitti qabame haala amayyaatiin qindeessuu, xinxaluu fi dokimantii istaastiksii baasuu	ATMJO/Godina			Guyyaa 10
1.1.6	Ragaa qaama dhimmi ilaaluuf gabaasuu/kennuu	ATMJO/Godina			Sa’aa 1
1.2.	Ragaa qabeenya kuusaa mana hojii
1.2.1	Uunkaa barbaachisaa ta’e qopheessuu	ATMJO			Sa’aa 2
1.2.2	Uunkaa ba’e irratti hubannoo uumuun irraattii waligaluu	ATMJO			Sa’aa 4
1.2.3	Kuusaalee hojii gosa hojiitiin addaan baasuu	ATMJO/Godina			Guyyaa 10
1.2.4	Kuusaa hojjetootaa tartiibaan (Alpghabeticall) addaan baasuu	ATMJO/Godina			Guyyaa 10
1.2.5	Ragaalee lakk 1.2.2 fi 1.2.3 haala hamayyaa’een siistama diriirsame keessaa galchuu	ATMJO/Godina			Guyyaa 60
1.2.6	Ragaa guyyaa guyyaan dhiyaatee siistematii galchuu	ATMJO/Godina			Sa’aa 2
2	Gurmaa'insaa hojii irraa jiru sakata’uu fi sirreessaa ramaddii hojii gageessuu
2.1	Gurma’insa hojii irraa jiru sakata’uu	ATMJO
2.1.1	Cheek liistii qopheessuu,	ATMJO		Gabaasa sadarkaa isaa eeggatee fi ittii fufiinsa qabu	Sa’aa 4
2.1.2	Cheek liistii irratti hubannoo uumuu	,,			Guyyaa 1
2.1.3	Ragaalee walitti qabu	ATMJO/Godina			Guyyaa 5
2.1.4	Ragaa walittii qabame xinxaluun	’’			Guyyaa 3
2.1.5	Bu’aa qo’rannoo dhiyeessuu fi murteessisuu	’’			Sa’aa 4
2.1.6	Sirreeffama fudhatamu hayyamsiisuu	’’			Guyyaa 1
2.1.7	Gurma’insi qaawwa qabu irraattii sirreeffama ramaddii keessaa gaggeessuu	’’			Guyyaa 2
2.1.6	Hojii irraa oolmaaa sirreeffama gurma’insaa hordofuu fi duub deebii fudhachuu	,,			Guyyaa 5
3	Hojii Karoora Qabeenya Namaa Qopheessuu				Guyyaa 30
3.1.	Guucaa ragaaf barbaachisu qopheessuu	ATMJO			Sa’aa 4
3.2	Guucaa raabsuu fi hubannoo uumuu	’’			Guyyaa 1
3.3	Ragaa walitti qabuu,	ATMJO/Godina			Guyyaa 8
3.4	Ragaa xiinxaluu	’’			Guyyaa 2
3.5.	Fedhii qabeenya namaa addaa baasuu	’’			Guyyaa 1
3.6	Karoora qabeenya namaa yeroo gabaabaa fi dheeraa qopheessuu	’’			Guyyaa 2
3.7	Gaafii dhiyeessuu fi hayyamsiisuu	ATMJO			Guyyaa 3
4	Hojii Foo'annoo fi Filannoo Gageessuu				Guyyaa 36
4.1	Baajannii qacaraaf ramadamuu isaa mirkaneessuu	ATMJO			Sa’aa 2
4.2	Qabeenya namaa jijiirran ykn qacaraan filachuuf mar’achuu fi murteessuu	’’			Sa’aa 3
4.3	Beeksisni maaliin akka ba’u murteesisuu	’’			Sa’aa 1
4.1	Beeksisa qacarrii baasuun qilleensaa irraa oolchuu	ATMJO			Guyyaa 10
4.2	Galmeessuu	’’			Guyyaa 10
4.3	Koree fo’annoo fi filanoof waamicha dabarsuu	’’			Sa;aa 2
4.4	Koree fo’annoo fi filanoof seerota fo’annoo fi filannoo irrattu hubannoo uumuu	’’			Sa’aa 2
4.5	Fo’annoo duraa gageessuu	’’			Sa’aa 3/gita tokkoof
4.6	Fo’annoo duraa darbaniif guyyaa qormaataa beeksisuu	’’			Sa’aa 3/gita tokkoof
4.7	Qormaata barreeffamaa kennuu	’’			Sa’aa 4/gita tokkoof
4.8	Qormaata barreeffamaa madaaluu	’’			Sa’aa 3/gita tokkoo
4.9	Dorgomtoota qormaata barreeffamaa darban beeksisuu	’’			Sa’aa 1
4.10	Qormaata afaanii kennuu	’’			Sa’aa 1.30/gita tokkoo
1.11.	Firii fo’aannoo fi filannoo mirkaneesisiisuu	’’			Daqiiqaa 30
4.12	Firii fo’aannoo fi filannoo beeksisuu	’’			Sa’aa 2/gita tokkoo
4.13	Waligaltee qacarrii rawwachuu, xalayaa ramaddii kennuu fi qaamaa ilaalatu beeksisuu	’’			Sa’aa 2
4.14	Hojetoota qacaraman hojjetootaa fi nannoo mana hojii waliin wal barsiisuu	ATMJO/Godian			Sa’aa 1
4.15	Gahee hojii (job description) irrattii ibsa kennuu	ATMJO/Godian			Sa’aa 2
4.16	Orenteenshinii seeraa waajjiraa fi ittiin bulmaata hojjetoota mootummaa irraatti kennuu	ATMJO/Godian			Sa’aa 1
4.17	Madaallii yeroo yaalii akkaa gageeffamu haala mijeesuu	ATMJO/Godian			Sa’aa 2
4.18	Madaallii yaalii xinxaluun kan hojjetaa dhaabbii ta’uu danda’an xalayaa dhaabbii kennuu fi kan madaallii yaalii darbuu hin dandeenye gaggeessuu	ATMJO/Godian			Sa’aa 3
5	Hojii Leenjii fi Misooma Qabeenya Namaa
5.1.	Leenjii yeroo dheeraa (biyyaa alaa fi biyyaa keessaa)
5.1.1	Fedhii leenjii misoomaa qabeenya namaa adda baasuu	ATMJO			Guyyaa 2
5.1.2	Fedhii (Koroora) leenjii fi misoomaa qopheessuun qaama ilaalatuuf beeksisuu	ATMJO			Guyyaa 1
5.1.3	Carraaa leenjii argame irrattii beeksisa baasuu	ATMJO			Guyyaa 10
5.1.4	Carraa leenjii argame irrattii dorgomsiisuu fi hojjetaa mo’ate erguu	ATMJO			Guyyaa 1
5.1.5	Ogeessaa leenji’e irraa gabaasaa fi duub-deebii fudhachuu	ATMJO			Sa’aa 1
5.2.	Leenjii yeroo gababaa biyyaa alaa
5.2.1	Fedhii leenjii misoomaa qabeenya namaa adda baasuu	ATMJO			Guyyaa 2
5.2.2	Fedhii leenjii fi misoomaa qopheessuun qaama ilaalatuuf beeksisuu	ATMJO			Guyyaa 1
5.2.3	Carraaa leenjii argame irrattii beeksisa baasuu	ATMJO			Guyaaa 3
5.2.4	Carraa leenjii argame irrattii dorgomsiisuu fi hojjetaa mo’ate erguu	ATMJO			Guyyaa 1
5.2.5	Ogeessaa leenji’e irraa gabaasaa fi duub-deebii fudhachuun	ATMJO			Sa’aa 1
5.3.	Leenjii yeroo gabaabaa biyyaa keessaa qaamaa alaattiin kennamu
5.3.1	Fedhii leenjii misoomaa qabeenya namaa adda baasuu	ATMJO			Guyyaa 2
5.3.2	Fedhii leenjii fi misoomaa qopheessuun qaama ilaalatuuf beeksisuu	ATMJ			Guyyaa 1
5.3.3	Leenjii qaama alaatiin kenname xiinxaluun addaa baasuu	ATMJO			Sa;aa 2
5.3.4	Adeemsaa ilaallatu waliin ta’uun ogeessaa leenji’u filachun erguu	ATMJO			Sa’aa 1
5.3.5	Ogeessaa leenji’e irraa gabaasaa fi duub-deebii fudhachuun	ATMJO			Sa’aa 1
6	Leenjii Qabeenya namaa irrattii hojjetoota waajiraatif kennuu
6.1	Fedhii leenjii addaan baasuu	ATMJO			Guyyaa 3
6.2	Sagantaa leenjii qopheessuu	ATMJO			Sa’aa 2
6.3	Manualii leenjii qopheessuu	ATMJO			Guyyaa 6
6.4	Leenjii kennuu	ATMJO			Guyyaa 5/leenjii tokkoof
6.5	Duub-deebii leenji fudhachuu	ATMJO			Guyyaa 1
7.	Xalayaa ba’ii fi galii ta’an keessumeessuu				Sa’aa 1
7.1	Xalayaa alaa dhufe galii gochuu	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 3
7.2	Qaamaa ilaaluttuuf malatteesisuun erguu	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 5
7.3	Xalayaa ba’ii ta’u galmeessuu	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 10
7.4	Xalayaa malateessisuudhan erguu	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 10
7.5	Xalayaan iddoo ergamettii qaqabuu isaa ragaa fudhachuun mirkaneessuu	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 5
7.6	Xalayaan iddoo ergamettii qaqqabuu isaa duu-deebii qaama xalayaa ergeef beeksisuu	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 15
7.7	Xalayaa ba’ii fi galii ta’an haala mija’aa (koodessuun) fi hamayyaatiin teechisuu	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 30
8	Tajaajila Ergaa waajjira keessaa
8.1	Karoora ergaa baasuu	ATMJO/Godian			Guyyaa 1
8.2	Faayilii fi xalayaa mana galmee, adeemsotaa fi ogeesota jiduuttii mallateesisuun dadabarsuu	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 10/ergaa tokkof
8.3	Ergama afaanii dabarsuu	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 5/erga tokkoof
8.4	Ergaan ergame qaqabuu isaa qaamaa ergeef mirkaneessuu(duub-deebii) kennuu	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 5/ergaa tokkoof
8.5	Ergaa ergaman dhimmaa isaanii waliin ragaa qabachuun	ATMJO/Godian			Daqiiqaa 30
9	Tajaajila ergama waajiraan alaa
9.1	Karoora ergaa baasuu	ATMJO			Guyyaa 1
9.2	Faayilii fi xalayaa mana galmee baasuun waajiraalee alaatiif geessuu	ATMJO			Sa’aa 1 - sa’aa 3
9.3	Xalayaa qaqqabuu isaa ragaa fudhate mana galmeef mirkaneessuu	ATMJO			Daqiiqa 5
9.4	Ergama afaanii dabarsuu	ATMJO			Sa’aa 1- sa’aa 3
9.5	Ergaan ergame qaqabuu isaa qaamaa ergeef mirkaneessuu	ATMJO			Daqiiqaa 5
9.6	Ergaa ergaman dhimmaa isaanii waliin ragaa qabachuun qaamaa ilaaluuf dabarsuu	ATMJO			Daqiiqaa 30
10	Hojii Hordoffii Naamusa Hojjetootaa
10.1	Badii hojjetootni hojii irrattii uuman yoo jiraatee qulqulleessuu sadarkaan addaan baasuu	ATMJO			Daqiiqaa 20
10.2	Sadarkaa badii uumamee kan gorsaa fi xalayaa akeekachiisaa kennisiisu yoo ta’e kennuu	ATMJO			Sa’aa 3
10.3	Sadarkaan badii uumame kan himachiisuu yoo ta’ee himannaa banuu koree naamusaa beeksisuu	ATMJO			Sa’aa 1
10.4	Falmii koree naamusaa fi himataamaa jidduu jiru hordofuu	ATMJO			Guyyaa 15
10.5	Tarkaanfii fudhatame hojii irra oolchuu	ATMJO			Sa’aa 4
11	Tajaajila hayyamaa, guddinaa fi soorama gaggeesuu
11.1	Hayyaman dhiyeetee rawwachuu	ATMJO			Daqiiqaa 20
11.2	Xalayaa lakkoofasa sooramaa hojjetootaa akka argatu gochuu	ATMJO			Guyyaa 2
11.3	Guddinaa hojjetoota addaan baasuu fi rawwachisuu	ATMJO			Guyyaa 15
12	Haala mijeessuu
12.1	Dhimmaa ogganaan akkaa barra’uu ajaje barreessun ni qophessu	ATMJO			Daqiiqaa 30
12.2	Xalayaan qopha’ee malattesisuudhan gara mana galmeettii erguu	ATMJO			Daqiiqaa 10
12.3	Xalayaa mana galmeetii dhufan fuudhaan ogganaaf dhiyeessuu	ATMJO			Daqiiqaa 15
12.4	Ragaaleen addaa addaa ogganaadhan malata’ee fi ogganaaf dhiyaatuu ragaa qabachuu	ATMJO			Daqiiqaa 30
12.5	Bakkaa oogganaan hin jirreettii ergaa adda addaa fudhuudhan oggaanaaf ni dhiyeessuu/ni dabarsu	ATMJO			Daqiiqaa 30
12.6	Hojii keessumeessuu maamilaa gageessuu	ATMJO			Yeroo hunda
13	Hojii Komii Hojjetootaa Keessumeessuu
13.1	Sirna komiin itti dhiyaatu mijeessuu fi hojii irra oolchuu	ATMJO			Guyyaa 3/Kur
13.2	Iyyataa fi komii dhiyyatu fudhachuun qulquleessuu fi deebii kennuu	ATMJO			Daqi30/komi tokko
13.3	Murtiin kenname hojii irra akka ooluu taasisuu	ATMJO			Guyyaa 1/ komi tokko
14	Hojii Madaallii Raawwii Hojii HojjattootaaGageessuu/ gaggeessisiisuu
14.1	Adeemsaaleen hojji karoora hojii hojjetootaaf qopheessanii kennuu isaanii hordofuu fi mirkaneessuu	ATMJO			Guyyaa 10
14.2	Akkaataa karooratiin ragaan raawwii hojii hojjettootaa yeroo yeroon qabamaa adeemuu isaa mirkaneessuu	ATMJO			Guyyaa 2/Kur
14.3	Qajeelfama sirna madaallii fi badhaasaa irratti hundaa’uun madaalliin gaggeeffamuu isaa mirkaneeffachuu, bu’aa madaallii hojii irra oolchuu	ATMJO			Guyyaa 10
15	Hojii ergaa electronics (Fax fi E-mail) gageessuu	ATMJO			Daqiiqaa 5
15.1	Ergaa fax dhan ergamu eerguu	ATMJO			Daqiiqaa 3
15.2	Ergaa Fax dhufe fuudhuun qaamaa ilaaluuf dabarsuu	ATMJO			Daqiiqaa 5
15.3	Ergaa E-mail ergamu erguu	ATMJO			Daqiiqaa 5
15.4	Ergaa E-mail ergame fuudhuun qaamaa ilaalatuuf geessuu	ATMJO			Daqiiqaa 5
15.5	Ragaalee fax fi E-mail ergaman ragaa qindeessuun qabachuu	ATMJO			Daqiiqaa 30

5.