Abdulla sher axloqshunoslik
Anbar Otin. Tanlangan asarlar. Т., G ‘.G ‘ulom nomidagi Adabiyot va san ’at
Yüklə 10,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1 Anbar Otin. Tanlangan asarlar. Т., G ‘.G ‘ulom nomidagi Adabiyot va san ’at
nashriyoti, 1970, 84-b. www.ziyouz.com kutubxonasi U1 vaqt qizlar ilmi dunyoviy tahsilig‘a muyassar bo‘lub, urfon taxtida qaror topib, ellar va ulug‘lar safig‘a doxil bo‘lurlar, alar hayrat va mehnatda erlarg‘a hamfo va yovar b o ‘lub, obro* topib, hurm at va ikromg‘a sazovor bo‘lurlar»'. Anbar otin adolatli podsho muammosiga alohida to ‘xtalib, o ‘sha davr uchun nihoyatda original, kutilmagan va hozirgi zam onda ham ahamiyatini yo‘qotm agan fikrlarni bildiradi. U , dastaw al « 0 ‘rus keldi!» deganda ham m a m a’rifat ahli, endi xalqning ijtim oiy-iqtisodiy va ma naviy hayoti yaxshi tom onga o ‘zgaradi deb kutganini, lekin bu ishonch oqlanm aganini, aksincha, «o‘rus podshoh m usulm onlarg‘a zarrachayinki halovat bermaganini» aytadi. Ba’zi bir ruslar hukmronligini oqlaganlarga qarshi shunday deydi: «Agar о rus shohi darhaqiqat odil bo‘lsa, va aning xohishi qaram xalqlar ham o ‘rus misoli ozod bo‘lsun va barcha xaloyiq o ‘rus birla barob ar b o ‘lib, ro ‘zg‘or kechirsun desa, am o ra t va h u k m ro n liq qonunlarini adl birla tahrir qilsun, hukmronliq qonunini din qoidalaridin mustasno vujudg‘a keltirsun, din ahlini ibodat borasida homiy bilib, davlat va bilimdonliqni xalq ro ‘zg‘oridin kashf etsun. Xaloyiq dodig‘a, rozig‘a quloq bersun»2. Xo‘sh, bu mustamlakachilik va adolatsiz tuzum dan qutulishning yo‘li bormi? Anbar otin uning ikki yo‘lini aytib o ‘tadi. Biri — aqlni inson о ziga vazir qilib, falsafiy mushohada yordamida ish ko‘rish orqali bunga erishish mumkin: «Vaqtiki ilm daraja qilib, falsafa ravnaq topsa, bu chigillarim kushoda b o ‘lur, Falsafa iborasi ila qarshi va zid so‘zlarni muqoyyyasa qilg‘onda bu chigillar ochilur». Ikkinchi yo‘l esa o ‘z haq- h u q u q in i h im o y a e tis h m a q s a d id a a m a liy h a r a k a t q ilis h , mustamlakachilik zulmiga va adolatsizlikka qarshi birlashmoq, qo‘lda qurol bilan chiqmoq. Bu yo‘lni shoira shunday ifodalaydi: «... albatta, aqlu idrok va jam oatg‘a takya qilib, barcha shayx soTiylardan yiroq va barcha tarsu vahmdin emin b o ‘lib, zolimlarg‘a qarshi muboriza qilmoq, yakkalikdan hazar qilmoq, bu tadbirlar ila zulm ni nobud etib, zulmatni bartaraf qilmoq zarurdir»3. Albatta, Anbar otinning barcha axloqiy qarashlarini mutlaq to ‘g ‘ri Yüklə 10,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|